Trong khi người Mỹ gốc Việt ở quận Cam từ lâu đă nghiêng về cánh hữu, xu hướng đó đang thay đổi. Sau đó là Trump. Vậy điều ǵ tiếp theo đối với người Việt, cộng đồng đông nhất bên ngoài Việt Nam?
XUẤT BẢN: Ngày 9 tháng 3 năm 2021
Ít nơi nào như ở Quận Cam chứng kiến một cuộc thay đổi chính trị lớn vào năm ngoái, từ đảng Dân chủ sang đảng Cộng ḥa, và chẳng có nơi nào nhiều người đổi phe như khu phố đông đúc dọc theo đường Brookhurst, gần trung tâm của Little Saigon.
Trong khi cử tri người Mỹ gốc Á trên toàn quốc trong nhiều thập kỷ có xu hướng bỏ phiếu cho đảng Dân chủ, th́ cử tri người Mỹ gốc Việt - ở Quận Cam và các nơi khác bỏ phiếu cho đảng Cộng Ḥa.
Nhưng có những dấu hiệu đang thay đổi.
Trong những năm gần đây, xu hướng những người Mỹ gốc Việt trẻ tuổi bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ. Và, vào năm 2016, khu bầu cử dọc theo Phố Brookhurst đă bỏ phiếu áp đảo (68% đến 27%) cho Hillary Clinton hơn Donald Trump, và rất nhiều khu dân cư Mỹ gốc Việt khác cũng vậy.
Trong bốn năm tiếp theo, ngay cả khi cử tri Quận Cam nói chung và người Mỹ gốc Á trên toàn quốc ngày càng phản đối Trump, cộng đồng người Mỹ gốc Việt tại địa phương đă tập hợp lại xung quanh vị tổng thống "bốp chát" Trump. Và vào tháng 11, 53% cử tri ở khu Little Saigon ủng hộ Trump trong khi 47% ủng hộ Joe Biden.
Cuộc bầu cử đă gây ra sự chia rẽ rơ rệt ở Little Saigon, nơi có nhiều quán cà phê và bàn luận về chính trị là chuẩn mực, ngay cả trong thời kỳ giăn cách xă hội Covid19.
Roxanne Chow, một nhà hoạt động cộng đồng lâu năm và là cựu ủy viên kế hoạch Westminster cho biết: “Khoảng thời gian này thực sự rất là dữ dội, đặc biệt là ở thị trấn này.
“Chúng tôi có những người ủng hộ mạnh mẽ Biden và Harris. Và sau đó chúng tôi có những người rất trung thành với Trump. Trong nhiều năm, họ đều là bạn tốt của nhau. Nhưng giờ họ tham gia kịch chiến oai hùm vào những cuộc tranh luận nảy lửa.”Chow nói.
"Nơi đây có thể cảm nhận được bầu không khí siêu căng thẳng."
Các đảng viên Đảng Dân chủ địa phương đang đổ lỗi cho một chiến dịch cung cấp thông tin sai lệch về cánh hữu khiến cộng đồng Việt Nam quay sang Trump. Họ cũng thừa nhận rằng họ đă làm chưa đủ để tiếp cận cộng đồng người Việt tại địa phương, với việc các nhà lănh đạo đảng đang phát động một nỗ lực mới để thu hẹp khoảng cách đó.
C̣n Các thành viên Đảng Cộng ḥa nhấn mạnh việc thay đổi chỉ đơn giản là một biểu hiện chính trị và các giá trị của chính phủ phù hợp hơn với cộng đồng Việt Nam.
Bất chấp điều đó, giờ đây đă có sự phân chia rơ ràng giữa các thế hệ, với một cuộc đấu tranh đang diễn ra để quyết định xem trong tương lai, những người Mỹ gốc Việt trẻ hơn sẽ nghiêng về đảng Cộng ḥa hay Dân chủ.
Julie Diep, 44 tuổi, ở Garden Grove, nói: “Tôi thực sự cảm thấy rằng chúng tôi đang ở đỉnh điểm then chốt trong cộng đồng Việt Nam, nơi những người lớn tuổi sẵn sàng truyền lửa cho chúng tôi.”
Câu hỏi đặt ra là ai trong chúng ta sẽ được tin tưởng với di sản đó? ”
Khi Frank Jao đến Quận Cam ở tuổi 27 vào năm 1975, ông đă đặt chân đến vùng đất Quận Cam là nơi sinh ra Richard Nixon và là nơi sinh ra tư tưởng của Hội John Birch. Quận Cam, như Tổng thống Reagan sau này nói đùa, là nơi “những người Cộng ḥa sẽ phải đến trước khi chết”.
“Quận Cam rất nặng t́nh đảng Cộng ḥa. Và là một chàng trai mới đến, th́ đơn giản theo đảng Cộng Ḥa,”Jao, hiện 74 tuổi, nói.
Ông nằm trong số 50.000 người Việt Nam được đưa qua Trại Pendleton sau khi cộng sản tiếp quản Sài G̣n và kết thúc Chiến tranh Việt Nam. Một làn sóng di dân Việt Nam thứ hai đến vào năm 1979, với sự xuất hiện của các “Thuyền nhân” chạy trốn khỏi Việt Nam cộng sản. Trong những năm tiếp theo, ngày một nhiều hơn nữa.
Cộng đồng đă tạo ra một khu kinh doanh thịnh vượng dọc theo Đại lộ Bolsa ở Westminster, “Little Saigon” lớn nhất bên ngoài Việt Nam. Ngày nay, Quận Cam là nơi sinh sống của khoảng 204,000 người sinh ra tại Việt Nam hoặc những người gốc Việt, đa số ở Westminster, Garden Grove, Santa Ana và Fountain Valley.
Jao từ người tị nạn trở thành doanh nhân, góp phần tạo nên khu Little Sài G̣n thịnh vượng. Công ty của ông, Bridgecreek Group, đă phát triển và sở hữu hơn 1.000 bất động sản.
Ông nói, Đảng Cộng ḥa đại diện cho những lư tưởng gắn bó với cộng đồng Việt Nam: gia đ́nh, ḷng yêu nước, tinh thần kinh doanh và tự lực cánh sinh. Ông tin rằng GOP cũng phản đối chủ nghĩa cộng sản và sự can thiệp của nhà cầm quyền cộng sản.
Thị trưởng Westminster Trí Tạ, người đến Hoa Kỳ ở tuổi 19 vào năm 1992, đă trích dẫn các chính sách tương tự thu hút ông đăng kư trở thành đảng viên Cộng ḥa ngay sau khi ông trở thành công dân Mỹ vào năm 1999.
“Tôi tin tưởng vào các nguyên tắc của Đảng Cộng ḥa như trở thành người bảo thủ, thực sự đề cao các giá trị gia đ́nh, tự do làm ăn, ít bị kiềm chế từ chính phủ và tự do cho mọi người, cho mọi cá nhân”.
Tạ, người trở thành thị trưởng được bầu là người Mỹ gốc Việt đầu tiên của một thành phố ở Mỹ vào năm 2012, cho biết nhiều người Việt Nam cũng coi đảng Cộng ḥa là người yêu nước hơn và ủng hộ quân đội hơn, điều mà họ coi là phù hợp lư tưởng tự do của họ.
Kể từ khi làn sóng di dân Việt Nam đến tị nạn chạy trốn khỏi chủ nghĩa Cộng sản, thế hệ đầu tiên đó tự thấy ḿnh khác biệt với các nhóm nhập cư khác. V́ vậy, Jao cho biết một số điểm nói chuyện của đảng Dân chủ - bao gồm điều mà ông gọi là thúc đẩy "biên giới mở" - về mặt chính trị, là "hành động tự sát" đối với các cử tri trong cộng đồng của ông.
“Đối với nhiều người Việt Nam coi mở cửa biên giới, giống như mở cửa nhà vào ban đêm khi đi ngủ”.
Sự trung thành với đảng Cộng ḥa đă phần lớn gắn bó với thế hệ người nhập cư Việt Nam đầu tiên. Gần 68% cử tri Việt Nam từ 50 tuổi trở lên đă bỏ phiếu cho đảng Cộng ḥa vào Ngày Bầu cử, theo số liệu của Poli Data Inc.
Trong khi ông Tạ thừa nhận đă có nhiều thay đổi trong những năm gần đây, ông nói ông tin rằng các nguyên thủ chủ chốt của đảng Cộng ḥa đă nắm bắt rất nhanh.
Nhưng những người nhập cư Việt Nam đến Mỹ khi c̣n nhỏ, và những người Mỹ gốc Việt thế hệ thứ hai và thứ ba, không c̣n theo xu hướng này.
Hơn 65% người Việt Nam từ 49 tuổi trở xuống ở Quận Cam đă bỏ phiếu cho đảng Dân chủ, theo Poli Data Inc.
Những người Việt Nam theo Cộng ḥa tại địa phương chỉ ra rằng xu hướng này không phải chỉ có ở cộng đồng của họ. Ông Tạ đă trích dẫn một câu ngạn ngữ lâu đời rằng tất cả những người trẻ tuổi đều có xu hướng tự do nhưng trở nên bảo thủ hơn khi họ lớn lên, mua nhà, sinh con và bắt đầu đóng thuế.
Nhưng các thành viên ủng hộ Đảng Dân chủ tại địa phương nói rằng họ chỉ đơn giản là không ủng hộ các chính sách và hệ tư tưởng mà đă lôi kéo cha mẹ và ông bà của họ theo đảng Cộng ḥa - ngay cả khi họ không lên tiếng về điều đó.
“Với tư cách là những cá nhân trẻ hơn trong cộng đồng, về mặt văn hóa, chúng tôi được yêu cầu tôn trọng những người lớn tuổi của ḿnh mặc dù tầm nh́n và lập trường bỏ phiếu của họ rất khác so với chúng tôi,” Diệp, người đă bỏ phiếu cho Đảng Dân chủ cách đây 5 năm cho biết.
Cô ấy nói rằng cô ấy đă gặp những người Mỹ gốc Việt trẻ tuổi hơn trong các cuộc vận động của Trump vào mùa thu năm ngoái, trông họ có vẻ bối rối. Một số nói với cô rằng cha mẹ của họ đă mang chúng đến. Và cô ấy nghe nói rằng người Việt Nam địa phương thậm chí bỏ phiếu theo quyết định chung của gia đ́nh, điền vào các lá phiếu và gửi chúng cùng nhau.
Diệp mới 5 tuổi khi cha mẹ cô rời Việt Nam trên một chiếc thuyền vào năm 1981. Cô không nhớ, ḿnh đă bị mắc kẹt không có thức ăn, nước uống hay cuộc sống trong một trại tị nạn ở Philippines trước khi cha mẹ cô đến Nam California.
“Mẹ tôi nói với tôi,‘ Con đang ở một đất nước mới. Con hăy học ngoại ngữ và sẽ thành đạt. ”Diệp nhớ lại. V́ vậy, cho đến năm 30 tuổi, khi mẹ cô qua đời, Diệp nói rằng cô chưa bao giờ nói một từ tiếng Việt nào.
Cô tin rằng sự chia rẽ lớn giữa các cử tri Việt Nam thế hệ khác nhau bởi khác biệt ngôn ngữ và khả năng tiếp cận thông tin.
V́ thế hệ trẻ phần lớn có thể đọc và nói tiếng Anh, cô cho biết họ có thể tiếp cận các nguồn thông tin khách quan hơn từ nhiều nguồn khác nhau để kiểm tra thực tế những ǵ họ nghe hoặc nh́n thấy trên mạng xă hội. Cô nói thêm, thế hệ trước có nhiều khả năng nghe thông tin giai thoại từ bạn bè hoặc nhận tất cả tin tức của họ từ các cơ quan truyền thông Việt ngữ đang phát triển mạnh và (theo quan điểm của cô).
Theo Long Bùi, một giáo sư nghiên cứu quốc tế tại UC Irvine, một số hăng truyền thông Việt ngữ đă lặp lại những luận điểm bao gồm niềm tin vào những tuyên bố rằng Trung Quốc đă tạo ra coronavirus để hạ bệ Trump và một thông điệp chiến dịch bôi nhọ ngụ ư rằng Biden đă không ủng hộ việc tái định cư cho người tị nạn.
Nghị viên Santa Ana Thái Việt Phan, một đảng viên Dân chủ, cho biết cộng đồng địa phương dựa vào các bản dịch trên các phương tiện truyền thông Việt ngữ từ Fox News và các phương tiện truyền thông bảo thủ khác.
“Nhận thức của tôi về lư do tại sao Trump làm tốt hơn vào năm 2020 là chiến dịch thông tin sai lệch liên tục,” cô nói. “Nếu bạn nói đủ nhiều, cho dù đó là sự thật hay không, mọi người sẽ nghe thấy. Và hăy lặp lại nó ”.
Cũng như các cộng đồng cử tri khác, Diệp và Bùi cho biết t́nh trạng tài chính cũng đóng một vai tṛ trong cách thức bỏ phiếu của người Mỹ gốc Việt tại địa phương. Những người sở hữu các nhà hàng và cửa hàng tạp hóa địa phương thất vọng v́ thuế cao và việc đóng cửa do COVID-19, v́ vậy nhiều khả năng họ sẽ bỏ phiếu cho đảng Cộng ḥa.
Nhưng người làm việc trong những doanh nghiệp không có bảo hiểm chăm sóc sức khỏe hoặc những ngày ốm không được trả lương th́ họ nghiêng về phe Dân chủ, những người hứa sẽ xoa dịu những chuyện đó.
T́nh trạng nhập cư và khuynh hướng giới tính cũng đóng một vai tṛ trong việc liệu người Mỹ gốc Việt có nhiều khả năng bỏ phiếu cho Đảng Cộng ḥa hay Dân chủ, ông Bùi lưu ư.
Các cử tri người Mỹ gốc Việt trẻ ở Quận Cam và tiếp theo, lớn lên và ngày một có tiếng nói hơn đă bắt đầu có xu hướng thiên về cánh tả.
Cuộc bầu cử năm 2020.
Ông Tạ nói, cử tri Việt đă quen với những chính trị gia thời thượng đúng mực về mặt chính trị và ngoại giao, nên năm 2016 họ nghiêng về bà Hillary Clinton. Nhưng sau khi chứng kiến hành động của ông Trump trong bốn năm, Tạ cho biết ông nhận thấy một sự thay đổi lớn trong cộng đồng Việt Nam.
Ông trích dẫn kế hoạch thuế của Trump và các chính sách kinh tế khác. Nhưng ông và nhiều người khác cho rằng sự thay đổi này có thể được tóm gọn trong một từ: Trung Cộng.
“Tôi nghĩ chính sách đó thực sự là điều khiến đa số người Mỹ gốc Việt thế hệ đầu bỏ phiếu cho (Trump),” ông Tạ nói. "Ông Trump có chính sách chống Trung Quốc Cộng Sản thực sự mạnh mẽ."
Trung Quốc đă chiếm Việt Nam trong nhiều thế kỷ, và hai quốc gia tiếp tục xung đột về các vấn đề như biên giới và tài nguyên. V́ vậy, ông Bùi cho biết nhiều người Việt Nam đă bị lung lay quay sang bỏ phiếu cho Trump sau khi chứng kiến ông Trump gây chiến thương mại với Trung Quốc mang lại lợi ích tiềm năng cho Việt Nam.
“Có rất nhiều điều họ có thể không thích ở ông ấy, nhưng họ cân nhắc điều đó với những ǵ là quan trọng đối với họ,” Chow nói. “Ông ấy không ngại chỉ trích Trung Quốc và nói rằng nó xấu như vậy đấy. Đó là lư do tại sao nhiều người lớn tuổi của chúng tôi ủng hộ Trump ”.
Phong trào chống Trung Cộng c̣n kéo dài trong cộng đồng Việt Nam là một lư do khiến nhiều người nói rằng việc Trump sử dụng các thuật ngữ như “virus Trung Quốc” không làm một số người trong cộng đồng Việt Nam buồn ḷng như nhiều người Mỹ gốc Á khác.
Một số người cho rằng lời hùng biện của Trump chủ yếu nhắm vào đảng cộng sản của Trung Quốc và nói rộng ra là người Trung Quốc đại lục, Bùi nói.
V́ vậy những người Mỹ gốc Việt lớn tuổi không thấy ngôn ngữ của Trump ảnh hưởng đến họ, mặc sự gia tăng kỳ thị người châu Á bao gồm cả người Mỹ gốc Việt.
Trong những tháng trước cuộc bầu cử tháng 11, vài sự cố cấp tiểu bang và địa phương không mang lại điềm tốt cho đảng Dân chủ ở cộng đồng Việt Nam.
Đầu tiên Jeff LeTourneau, người từng là phó chủ tịch Đảng Dân chủ Quận Cam, đă gây sốt khi chia sẻ một bài đăng trên Facebook ca ngợi lănh tụ Việt Nam Cộng sản Hồ Chí Minh.
Sau đó, Thống đốc đảng Dân chủ Gavin Newsom đă đưa ra một phán xét vô căn cứ về một tiệm làm móng làm phát tán COVID-19 ở California. Tạ cho biết điều đó đă gây ra rất nhiều sự phẫn nộ và ông tin rằng đó là lư do tại sao nỗ lực hạ bệ Newsom đang nhận được sự ủng hộ từ cộng đồng người Mỹ gốc Việt.
Không bỏ phiếu cho Cộng Ḥa th́ là Cộng Sản.
Đảng Dân Chủ là dâm chủ. Biden là Bảy Đần thân Tàu Cộng ....
Bà Diệp bày tỏ sự thất vọng trước những quảng cáo chính trị sử dụng “từ ngữ kích động".
“Những người lớn tuổi của chúng tôi sử dụng những từ ngữ kích động đó để kêu gọi mọi người bỏ phiếu cho Trump.” Diệp nói. “Đối với chúng tôi, họ gần như bị mù trước những vấn đề thực sự quan trọng đối với họ.”
Tracy La, người đứng đầu nhóm tiến bộ của các nhà hoạt động trẻ người Mỹ gốc Việt VietRISE, cho biết cộng đồng đă tràn ngập những người đưa thư nói tiếng Việt trước cuộc bầu cử tháng 11. Cư dân Santa Ana, 25 tuổi, cho biết nhiều quảng cáo nói về Việt Nam, Trung Quốc và chủ nghĩa cộng sản.
Một mặt, La nói, đó là một chiến lược chính trị thông minh về phía các ứng cử viên muốn kết nối những tổn thương của những người chạy trốn khỏi Việt Nam và ghi điểm chính trị. Nhưng La gọi đó là “một thủ thuật t́nh cảm rẻ tiền để đánh vào tổn thương tinh thần của con người”, trích dẫn cách ông nội của cô từng là tù nhân chiến tranh ở Việt Nam.
Thông điệp vào tháng 11 cũng cho thấy các ứng cử viên coi cử tri Việt Nam như một khối bỏ phiếu nguyên khối và thậm chí không quan tâm đến việc tham gia một cách có ư nghĩa, La nói.
Hôm nay, cô cho biết người Mỹ gốc Việt quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề xă hội hoặc cấu trúc ảnh hưởng đến họ: các vấn đề như nhà ở và thiếu nhà giá rẻ hoặc quyền nhập cư và nhập cư.
Quá xa
Đối với ngay cả một số người Việt Nam GOP lâu năm, nhiệm kỳ Tổng thống Trump đă đẩy họ vượt quá giới hạn.
Nhà phát triển Little Saigon Jao đă bỏ phiếu cho Trump vào năm 2016. Bốn năm sau, ông lại bỏ phiếu cho ông Trump. Lần này, "miễn cưỡng."
“Ông ấy đă đi quá xa,” Jao nói.
Ông lưu ư rằng Trump đă rút khỏi nhiều thỏa thuận quốc tế, bao gồm Hiệp định Đối tác xuyên Thái B́nh Dương, nhằm chống lại sức mạnh của Trung Quốc và Thỏa thuận Paris nhằm ngăn chặn các tác động của biến đổi khí hậu trên toàn thế giới. Trong nhiệm vụ thúc đẩy một chính sách tích cực chống nhập cư bất hợp pháp, Trump cũng giảm nhập cư hợp pháp vào Hoa Kỳ cũng như người tị nạn.
“Ông ấy đi đánh trống cho mọi người nghe nhưng vô nghĩa với một số người.” Jao nói.
Và trong khi thông điệp chống Trung Cộng của Trump gây được tiếng vang, Jao cho biết ông rất rầu khi không thấy Hoa Kỳ chú ư nhiều hơn đến thảm họa môi trường năm 2016 do Tập đoàn Formosa thuộc sở hữu của Đài Loan gây ra. Formosa bị cáo buộc đổ thải độc hại từ nhà máy thép của họ, đánh bắt cá và du lịch đă tàn lụi ở một số tỉnh của Việt Nam.
Là một người ủng hộ đảng Cộng ḥa kể từ khi đến Quận Cam, Jao cho biết ông đang xem xét việc thay đổi của ḿnh thành không ủng hộ đảng phái nào. Ông ấy cũng cân nhắc việc không bỏ phiếu, mặc dù ông “chưa bao giờ bỏ lỡ bất kỳ cuộc bầu cử nào”.
Mặc dù không có bất thường trong cuộc bầu cử năm 2020, Jao, giống như nhiều người Mỹ ủng hộ Trump, đă gật đầu với ư tưởng chống gian lận GOP.
“Tôi không chắc ḿnh c̣n tin tưởng vào hệ thống bỏ phiếu nữa,” Jao nói.
Đảng Dân chủ tăng cường tiếp cận
Với việc một số người Mỹ gốc Việt bị đảng Cộng ḥa hiện tại từ chối gia nhập, đảng Dân chủ có kế hoạch thu hút các cử tri mới tiềm năng. Đảng Dân chủ Quận Cam vừa ra mắt Ủy ban Tiếp cận Người Việt Nam.
“Điều đầu tiên chúng tôi cần làm là nhận ra rằng chúng tôi là người Mỹ gốc Việt và những người nhập cư đến đất nước này có thể đại diện và có thể khuếch đại tiếng nói của những người không có tiếng nói.” Diệp, cư dân Garden Grove, người sẽ dẫn đầu nỗ lực này, nói.
Cô ấy muốn nhóm tập trung vào các vấn đề xă hội hơn là khoa trương. Cô nói, các vấn đề chính của cộng đồng bao gồm khả năng tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khỏe với giá cả phải chăng và hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ.
“Chúng tôi nhận ra rằng rất nhiều vấn đề gắn kết chúng tôi lại với nhau thực sự, chứ không chia cắt chúng tôi,” Diệp nói.
Ông Bùi nói: “Không một đảng nào làm thực sự tốt, v́ có quá nhiều công việc cần huy động vốn diễn ra ở cấp cơ sở”.
“Cả hai đảng, ở cấp tiểu bang và quốc gia, đă coi bỏ túi cộng đồng là điều hiển nhiên.”
ENGLISH:
Why did Vietnamese voters in Orange County swing toward Trump in 2020?
While Vietnamese Americans in O.C. have long leaned right, that dynamic was shifting. Then came Trump. So what's next for the largest Vietnamese population outside Vietnam?
PUBLISHED: March 9, 2021
Few places in Orange County saw a bigger political flip last year, from Democrat to Republican, than a dense neighborhood along Brookhurst Street, near the heart of Little Saigon.
While Asian American voters nationwide have for decades tended to vote Democrat, Vietnamese American voters – in Orange County and elsewhere – have, for a confluence of historical and cultural reasons, long leaned to the right.
But until last year there were signs that was changing. In recent years, younger Vietnamese Americans were registering as Democrats. And, in 2016, the precinct along Brookhurst Street voted overwhelmingly (68% to 27%) for Hillary Clinton over Donald Trump, and a lot of other Vietnamese American neighborhoods followed suit.
Then something happened. Over the next four years, even as Orange County voters in general and Asian Americans nationwide grew more opposed to Trump, the local Vietnamese American community rallied around the outspoken president. And in November, 53% of voters in this Little Saigon neighborhood backed Trump while 47% supported Joe Biden.
The election caused palpable divisions in Little Saigon, where cafes are abundant and talk of politics is the norm, even when it is socially distant.
“This time around it was really intense, especially in this town,” said Roxanne Chow, a long-time community activist and former Westminster planning commissioner.
“We have people who are strong supporters of Biden and Harris. And then we’ve got people who are very loyal to Trump. For many years, they were all good friends. But they would get into these very heated debates,” Chow said.
“You could feel the tension.”
Local Democrats are blaming a misinformation campaign on the right for the Vietnamese community’s swing toward Trump. They’re also acknowledging they haven’t done enough to reach the local Vietnamese community, with party leaders launching a new effort to bridge that gap.
Republicans insist the switch was simple political expression and GOP values are better aligned with the Vietnamese community.
Regardless, there’s now a clear divide between generations, with a power struggle underway to decide whether, going forward, younger Vietnamese Americans will lean toward Republicans or Democrats.
“I really feel that we’re on the cusp of a pivotal point in the Vietnamese community, where the elders are wiling to pass the torch to us because they have to,” said Julie Diep, 44, of Garden Grove.”
The question is, which one of us is going to be trusted with that legacy?”
History and culture at play
When Frank Jao arrived in Orange County at age 27 in 1975, he landed in GOP land. Orange County was the birthplace of Richard Nixon and the ideological birthplace of the John Birch Society. The county was, as President Reagan would later joke, the place “good Republicans go before they die.”
“Orange County was heavily Republican. And as a new guy, you just go with the party,” Jao, now 74, said.
He was among the 50,000 Vietnamese processed through Camp Pendleton following the communist takeover of Saigon and the end of the Vietnam War. A second wave of Vietnamese immigrants came in 1979, with the arrival of “Boat People” fleeing communist Vietnam. Over the years, many more followed.
The community created a thriving business district along Bolsa Avenue in Westminster, the largest “Little Saigon” outside of Vietnam. Today, Orange County is home for about 204,000 people who were born in Vietnam or who are of Vietnamese decent, with large pockets in Westminster, Garden Grove, Santa Ana and Fountain Valley.
Jao went from refugee to businessman, helping to mold the thriving Little Saigon district. His company, Bridgecreek Group, developed and owns more than 1,000 properties.
The Republican Party, he said, represents ideals that gel with the Vietnamese community: family, patriotism, entrepreneurship and self-reliance. The GOP, he believes, also opposes communism and government interference.
Westminster Mayor Tri Ta, who arrived in the U.S. at age 19 in 1992, cited similar policies that drew him to register as a Republican shortly after he became a citizen in 1999.
“I believe in Republican principles like being a conservative, really promoting family values, free enterprise, less government control and freedom for everyone, for every individual.”
Ta, who became the first Vietnamese American elected mayor of any American city in 2012, said many Vietnamese also view the Republican party as more patriotic and supportive of the military, which they credit with their freedom.
Since the wave of Vietnamese immigrants came as refugees fleeing Communism, that first generation saw themselves as distinct from other immigrant groups. So Jao said some Democratic talking points – including what he dubbed to be a push for “open borders” – were, politically, “suicidal” for voters in his community.
“To many Vietnamese, if you open borders, it’s like leaving your front door open at night when you go to sleep.”
Generational gaps grow
That early allegiance to the Republican party has largely stuck for that first generation of Vietnamese immigrants. Nearly 68% of local Vietnamese voters 50 and older were registered as Republicans on Election Day, according to figures from Political Data Inc.
While Ta acknowledges that much has changed in recent years, he said he believes the core principals of the Republican party have held fast.
But Vietnamese immigrants who arrived as young children, and second- and third-generation Vietnamese Americans, aren’t sticking to the pattern.
More than 65% of Vietnamese age 49 and under in Orange County were registered as Democrats as of Election Day, per Political Data Inc.
Local Vietnamese Republicans point out this trend isn’t unique to their community. Ta cited a longtime adage that all younger people tend to be liberal but become more conservative once they grow up, buy homes, have kids and start paying taxes.
But local Vietnamese Democrats say they simply don’t support the policies and ideologies that drew their parents and grandparents to the Republican party – even if they haven’t been vocal about it.
“As younger individuals in the community, culturally, we’re asked to respect our elders even though their visions and voting stance are so much different than ours,” said Diep, who five years ago registered as a Democrat.
She said she ran into younger Vietnamese Americans at Trump rallies last fall, looking bashful. Some told her their parents had brought them. And she’s heard that local Vietnamese sometimes even vote as a family, filling out ballots and sending them in together.
Diep was just 5 years old when her parents left Vietnam on a boat in 1981. She doesn’t recall being stranded with no food or water, or of life in a refugee camp in the Philippines before her parents made it to Southern California.
“My mother said to me, ‘You’re in a new country. You learn to speak the language and you become successful,’” Diep recalls. So until she was 30, when her mother passed away, Diep said she never spoke a word of Vietnamese.
She believes the generational gap so often cited for the divide among Vietnamese voters is really more about a language divide and access to information.
Since the younger generation can largely read and speak English, she said they can access more objective sources of information from a variety of sources to fact check what they hear or see on social media. The older generation, she added, is more likely to hear anecdotal information from friends or to get all of their news from thriving and (in her view) right-leaning Vietnamese language media outlets.
Some of those Vietnamese language media outlets repeated false talking points, according to Long Bui, an international studies professor at UC Irvine who has written about Vietnamese American anticommunist work and intergenerational differences in relation to homeland politics. Those generational differences, he said, include belief in claims that China created the coronavirus to bring down Trump and a smear campaign message that implied Biden did not support refugee resettlement.
Santa Ana Councilwoman Thai Viet Phan, a Democrat, said the local community relied on translations in Vietnamese language media from Fox News and other conservative media.
“My perception of why Trump did better in 2020 was the constant disinformation campaign,” she said. “If you say it enough, whether it’s true or not, people will hear it. And repeat it.”
As with other communities of voters, Diep and Bui said financial status also plays a role in how local Vietnamese Americans vote. Those who own local restaurants and grocery stores are frustrated over high taxes and COVID-19 shutdowns, so they’re more likely to vote Republican. But the employees who work in those same businesses have no healthcare or paid sick days, so they lean toward Democrats who promise to ease those struggles.
Immigration status and sexual orientation also play a role in whether Vietnamese Americans are more likely to vote Republican or Democrat, Bui noted.
With all of those groups growing and getting more vocal, Vietnamese American voters in Orange County and beyond had started to trend further to the left.
Then came the 2020 election.
Vietnamese voters were accustomed to polished politicians who were politically correct and diplomatic, Ta said, so in 2016 they leaned toward Hillary Clinton. But after seeing Trump in action for four years, Ta said he noticed a major swing in the Vietnamese community.
He cited Trump’s tax plan and other economic policies. But he and many others said the shift could be summed up in one word: China.
“I think that policy is really, really what made a majority of the Vietnamese first generation Americans vote for (Trump),” Ta said. “He had really strong anti-Communist China policy.”
China controlled Vietnam for centuries, and the two nations continue to clash over issues such as borders and natural resources. So Bui said many Vietnamese were swayed to vote for Trump after watching him wage a trade war with China that offered potential benefits for Vietnam.
“There are a lot of things they may not like about him, but they weigh it with what is important to them,” Chow said. “He’s not afraid to criticize China and say it like it is. That’s why many of our elders support Trump.”
That lingering anti-China sentiment in the Vietnamese community is one reason many say Trump’s use of terms such as “China virus” didn’t upset some in the Vietnamese community the same way it upset many other Asian Americans.
Some saw Trump’s rhetoric as primarily targeting China’s communist party and, by extension, mainland Chinese, Bui said.
So, he added, older Vietnamese Americans did not see Trump’s language as affecting them, even though the national rise in anti-Asian hate crimes has included Vietnamese Americans.
In the months leading up to the November election a number of incidents at the state and local level didn’t bode well for Democrats with the Vietnamese community.
First Jeff LeTourneau, who was a vice chair with the Democratic Party of Orange County, got heat for sharing a Facebook post that praised Communist Vietnamese leader Ho Chi Minh. LeTourneau stepped down. But election mailers soon went out linking Democratic Rep. Harley Rouda – then running to keep his coastal House seat – with LeTourneau’s comments, even though Rouda had immediately condemned them.
Then Democratic Gov. Gavin Newsom made an unfounded comment about a nail salon sparking the COVID-19 spread in California. Ta said that caused a lot of outrage, and he believes it’s why an effort to recall Newsom is gaining support from the Vietnamese American community.
There also were reports that Rouda, who was locked in a tough battle with Republican Michelle Steel in the 48th District race, had attended “Mekong Delta” parties when he was a member of the Delta Tau Delta fraternity at the University of Kentucky some 40 years ago. Rouda’s campaign said he didn’t recall details or controversy surrounding these parties at the time, but that he “strongly condemns” them today.
Meanwhile, Rouda’s first 2022 campaign video includes video of Steel several years ago saying: “There’s only two parties in America: Republican Party and Communist Party.”
Diep expressed frustration at political ads using “trigger words” such as Communism, which she says younger, more progressive Vietnamese have avoided because they know how traumatic such associations are for those who fled Communist Vietnam.
“Our elders use those trigger words to get people to vote with them,” Diep said. “To us, they’re almost being blinded to the issues that really truly matter to them.”
Tracy La, who heads the progressive group of young Vietnamese American activists VietRISE, said the community was flooded with Vietnamese-language mailers prior to the November election. The 25-year-old Santa Ana resident said many of the ads talked about Vietnam, China and communism.
On one hand, La said, it was a smart political strategy on the part of candidates who wanted to connect the trauma of those who fled Vietnam and score political points. But La called it “a cheap emotional trick to tap into people’s emotional trauma,” citing how her own grandfather was a prisoner of war in Vietnam.
The messaging in November also showed that candidates view Vietnamese voters as a monolithic voting bloc and did not even bother to engage in a meaningful way, La said.
Today, she said Vietnamese Americans are more interested in social or structural issues that affect them: issues like housing and the lack of affordable homes or immigration and immigrant rights.
Too far
For even some longtime GOP Vietnamese, the Trump presidency pushed them over the edge.
Little Saigon developer Jao voted for Trump in 2016. Four years later, he voted for him again. This time, “reluctantly.”
“He went too far,” Jao said.
Trump, he noted, pulled out from numerous international agreements, including the Trans Pacific Partnership, meant to counteract China’s power, and the Paris Agreement to mute the effects of climate change across the world. In his quest to push an aggressive anti-illegal immigration policy, Trump also diminished legal entry into the United States such as asylum.
“He went to beat the drums for people to hear but some didn’t make sense,” Jao said.
And while Trump’s anti-China message resonated with him, Jao said he was distressed to not see more U.S. attention to the 2016 environmental disaster brought on by the Taiwanese-owned Formosa Plastics Corp., which was accused of dumping toxic discharges from its steel plant that decimated fishing and tourism in several provinces of Vietnam.
A Republican since his arrival in Orange County, Jao said he is considering changing his registration to no party preference. He’s also considering not voting, even though he has “never missed a single election.”
Though there were no widespread irregularities in the 2020 election Jao, like many Americans who have supported Trump, nodded at the idea of anti-GOP fraud.
“I’m not sure I trust the voting system anymore,” Jao said.
Democrats ramp up outreach
With some Vietnamese Americans turned off by the current Republican party, Democrats plan to woo potential new voters. The Democratic Party of Orange County just launched a Vietnamese Outreach Committee.
“The first thing we need to do is recognize that we as Vietnamese Americans and immigrants to this country can represent and can amplify the voices of the underserved,” said Garden Grove resident Diep, who will lead the effort.
She wants the group to focus on issues, rather than rhetoric or personalities. Key issues for the community, she said, include access to affordable education and healthcare and support for small businesses.
“We realized that a lot of these issues really brought us together, they didn’t separate us,” Diep said.
Attention to what Vietnamese voters want is long overdue, according to Bui.
“Neither one party really has done a great job, since so much mobilizing work happens at the grassroots level,” Bui said.
“Both parties, at a state and national level, have taken the community for granted.”
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
