Thư kư Báo chí Bộ Quốc pḥng John Kirby phát biểu trong cuộc họp báo tại Lầu Năm Góc ở Arlington, Virginia, ngày 16/8/2021
Phát ngôn viên Lầu Năm Góc là ông John Kirby cho biết, vài ngh́n thành viên khủng bố ISIS-K đă trốn thoát khỏi các nhà tù ở Afghanistan, khi chính phủ nước này sụp đổ và Taliban tiếp quản vào đầu tháng Tám.
Khi trả lời câu hỏi về số lượng những kẻ khủng bố IS đă trốn thoát trong những ngày gần đây, phát ngôn viên Kirby khẳng định: “Rơ ràng là có đến hàng ngh́n người”. Ông nói, Taliban đă dọn sạch nhà tù tại căn cứ không quân Bagram - nằm bên ngoài Kabul - nơi giam giữ các thành viên ISIS trước đó.
Ông nói thêm, Hoa Kỳ tin rằng có "những mối đe dọa cụ thể, đáng tin cậy" đối với sân bay Kabul. Phát ngôn viên Lầu Năm Góc nêu rơ: “Chúng tôi dự đoán [sẽ có] những nỗ lực trong tương lai” chống lại khu vực này.
Nhóm khủng bố ISIS có nguồn gốc từ Syria và Iraq đă hoạt động ở Afghanistan ít nhất từ năm 2015. Nhóm này đă nhận trách nhiệm về vụ tấn công vào sân bay Kabul khiến hàng chục người thương vong, trong đó có 13 quân nhân Hoa Kỳ bị thiệt mạng hôm 26/8. Tổ chức ISIS-K c̣n được gọi là Nhà nước Hồi giáo Khorasan - một thuật ngữ cổ để mô tả khu vực bao gồm Afghanistan, Pakistan và các quốc gia Trung Á khác.
Các báo cáo cho biết, nhóm ISIS-K chủ yếu bao gồm các cựu thành viên Taliban vốn bất măn với nhóm phiến quân này. Hai nhóm khủng bố đă chiến đấu với nhau trong các cuộc giao tranh lẻ tẻ trong nhiều năm qua.
Vào năm 2017, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đă ra lệnh cho một cuộc không kích của quân đội Hoa Kỳ để thả quả bom thông dụng lớn nhất trong kho vũ khí của Hoa Kỳ, được gọi là "mẹ của tất cả các loại bom" (hay MOAB) vào các hang động mà ISIS-K sử dụng ở Afghanistan.
Vào năm 2020, nhóm khủng bố ISIS-K đă tấn công một nhà tù ở Afghanistan khiến ít nhất 29 người thiệt mạng và giải thoát một số thành viên của tổ chức này. Một kẻ đánh bom liều chết đă lái một chiếc xe chứa đầy chất nổ vào cổng chính của nhà tù trước khi những kẻ khủng bố ISIS khác di chuyển qua khoảng trống, bắn vào các quản giáo.
Quần áo và vết máu của những người Afghanistan đang chờ được sơ tán được nh́n thấy tại sân bay Kabul, Afghanistan vào ngày 27/8/2021. (Wakil Kohsar / AFP qua Getty Images)
Vài ngày trước, ISIS đă đưa ra một tuyên bố thông qua ấn phẩm hàng tuần Al-Naba, trong đó cáo buộc Taliban hợp tác với Mỹ và các lực lượng phương Tây. ISIS trước đây đă cáo buộc Taliban là những kẻ bội đạo và không tuân thủ chặt chẽ theo luật Sharia của đạo Hồi.
Sau cuộc tấn công hôm thứ Năm, Tổng thống Dân chủ Mỹ Joe Biden và các quan chức Nhà Trắng khác khẳng định, Hoa Kỳ sẽ trả đũa nhóm khủng bố.
Nói với những kẻ tấn công trong bài phát biểu của ḿnh tại Nhà Trắng, ông Biden nói: "Hăy biết điều này. Chúng tôi sẽ không tha thứ. Chúng tôi sẽ không quên. Chúng tôi sẽ truy lùng các người và bắt các người phải trả giá”.
Không giải thích thêm chi tiết, ông bổ sung: “Chúng tôi sẽ đáp trả bằng vũ lực và độ chính xác, vào thời điểm của chúng tôi, tại địa điểm chúng tôi chọn và vào thời điểm chúng tôi lựa chọn”. Ông nói thêm rằng, cuộc sơ tán tại Kabul do Hoa Kỳ lănh đạo sẽ tiếp tục.
Tổng thống Mỹ nói: "Cho đến nay, không có bằng chứng nào mà tôi nhận được từ các chỉ huy của chúng tôi tại hiện trường cho thấy, đă có sự thông đồng giữa Taliban và ISIS để thực hiện những ǵ đă xảy ra ngày hôm nay".
Tuy nhiên, vào sáng ngày 27/8, ông Kirby cho biết, các quan chức Mỹ không chắc liệu Taliban có liên quan đến vụ tấn công khủng bố của ISIS-K hay không.
Ông Biden hiện đang phải đối mặt với hàng loạt chỉ trích từ các thành viên từ lưỡng đảng chính trị lớn của Hoa Kỳ, về cách chính quyền của ông xử lư việc rút quân khỏi Afghanistan và sự sụp đổ sau đó của chính phủ và quân đội Afghanistan. Nhà Trắng cũng tỏ ra bối rối trước những tuyên bố mâu thuẫn của nhiều quan chức khác nhau, bao gồm cả ông Biden, trong những ngày gần đây.
Trong cuộc họp báo hôm 26/8, ông Biden đă nhận một số trách nhiệm về sự thiếu sót an ninh dẫn đến vụ tấn công khủng bố. Mặc dù vậy, ông lại tiếp tục đổ lỗi cho thỏa thuận mà cựu Tổng thống Donald Trump đă thực hiện với Taliban, dù cho bản thân ông đă đảo ngược các điều khoản quan trọng của cựu Tổng thống Trump trong thỏa thuận này.