Liệu quân đội Nga có thể chiếm được thành phố lớn thứ 2 của Ukraine?

[vuitoichat]

Nếu quân đội Nga tiếp tục tăng quân, liệu có thể chiếm được Kharkov, thành phố lớn thứ 2 Ukraine?. Mặt trận dài 1.200 km giữa hai bên một lần nữa được nối dài. Quân đội Nga đã mở mặt trận mới nhưng lực lượng quân hiện tại còn hạn chế và khó chọc thủng tuyến phòng thủ của Ukraine. Quân đội Nga đã vượt qua biên giới từ phía đông bắc Ukraine và tiếp tục tấn công vào khu vực Kharkov vào ngày 10/5.

Quân đội Nga tiếp tục tấn công Kharkov

Hơn 2 năm trước, vào cuối tháng 2/2022, quân đội Nga được chia thành ít nhất 4 nhóm và tấn công Kiev, Kharkov, miền Đông và miền Nam Ukraine cùng lúc, cố gắng tìm kiếm chiến thắng nhanh chóng thông qua chiến tranh chớp nhoáng. Tuy nhiên, quân đội Nga rất muốn giành chiến thắng nhưng không đạt được mục tiêu và phải sơ tán khỏi Kiev và Kharkov.

Hơn 2 năm sau, tiếng súng lại nổ ra ở khu vực Kharkov. Vào ngày 10/5, quân đội Nga lại vượt biên giới và bắt đầu tiến hành các cuộc tấn công bằng xe bọc thép và bộ binh hạng nặng về phía Kharkov. Quân đội Nga tiến sâu vào Ukraine từ 5 đến 10 km sau khi chạm trán với tuyến phòng thủ đầu tiên của quân đội Ukraine, tốc độ tiến quân của họ bị chậm lại.

Người dân đi giữa đống đổ nát trước một tòa nhà chung cư bị hư hại do vụ tấn công tên lửa ở Kharkiv, vào ngày 14/5/2024. Ảnh của ROMAN PILIPEY/AFP qua Getty Images)

Quân đội Nga đã triển khai ít nhất khoảng 35.000 người tới đây và có thể tăng lên 50.000 đến 70.000 người. Đáng lẽ Ukraine phải xây dựng 3 tuyến phòng thủ từ thành phố Kharkov đến biên giới phía đông bắc. Phòng tuyến đầu tiên không sát biên giới nhưng cách biên giới từ 12km đến 13 km nên quân Nga tiến lên tương đối dễ dàng. Trong một tuần, hai bên tiếp tục đấu tranh ác liệt.

Sức mạnh hiện tại của quân đội Nga không đủ để nhanh chóng tiến tới thành phố Kharkov, nhưng nếu quân đội Nga tiếp tục tiến tới cách thành phố Kharkov 20 km thì tầm bắn của pháo và bệ phóng tên lửa sẽ đủ để bắn phá thành phố Kharkov. Quân đội Nga hiện cách ngoại ô Kharkov khoảng 30 km. Nếu quân Ukraine không giữ được tuyến phòng thủ thứ nhất thì tuyến phòng thủ thứ hai vẫn sẽ phải nỗ lực giữ quân Nga cách xa Kharkov 20 km.

Tên lửa và máy bay không người lái của Nga có thể thực hiện các cuộc tấn công tầm xa vào thành phố Kharkov bất cứ lúc nào. Ukraine đang yêu cầu Mỹ và NATO hỗ trợ vũ khí để có thêm hệ thống phòng không. Máy bay chiến đấu của Nga có thể phóng tên lửa hoặc thả bom lượn mà không cần vượt qua biên giới. Ukraine không chỉ cần tên lửa phòng không Patriot của Mỹ mà còn cần Mỹ cho phép Ukraine sử dụng tên lửa Patriot để tấn công máy bay chiến đấu của Nga. Mỹ vẫn chưa nới lỏng hạn chế này. Quân đội Ukraine đang chịu áp lực rất lớn.

Vào ngày 9/5/2024, tại cuộc duyệt binh ở Quảng trường Đỏ ở Moscow, chỉ có một chiếc xe tăng T-34 từ Thế chiến thứ hai xuất hiện và không có xe tăng hoạt động nào tham gia. (Alexander Nemenov/AFP qua Getty Images)

Quân đội Nga cần thêm quân để tấn công Kharkov

Bản thân quân đội Nga ước tính cần thêm 300.000 quân để hoàn thành chiến dịch bao vây Kharkov. Khoảng 35.000 quân Nga tiến vào khu vực Kharkov không thể gây ra mối đe dọa lớn ngay cả khi số lượng tăng lên 50.000 đến 70.000 người.

Quân đội Nga hiện có khoảng 510.000 quân ở Ukraine, nhưng khó có thể tưởng tượng nước này sẽ từ bỏ cuộc tấn công ở miền đông Ukraine và chuyển khoảng 60% quân về hướng Kharkov.

Kharkov nằm sát biên giới Nga - Ukraine. Về lý thuyết, quân đội Nga có thể tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn từ phía bắc, nhưng quân đội Nga không có điểm hỗ trợ hiệu quả ở khu vực xung quanh nếu tiến thẳng vào thì hai bên sườn sẽ dễ dàng bị tấn công. Vì vậy, hành động chiếm Kharkov của quân đội Nga không hề đơn giản, nó cần một lượng quân lớn phải yểm trợ cho nhau, chỉ khi di chuyển từng bước trên một mặt trận rộng hơn và tiến ra toàn bộ vùng ngoại ô thành phố, quân đội Nga mới có điều kiện để tấn công thành phố.

Vào cuối tháng 2 năm 2022, quân đội Nga đã thực hiện một phiên bản chiến dịch trong đó đội quân đơn độc tiến sâu và cũng đã cử một số lính dù tinh nhuệ đi đột kích. Nhưng suy cho cùng, rất khó để chiến đấu một mình. Mặc dù gây ra mối đe dọa cho Kharkov nhưng nó không thể chiếm được thành phố và các tuyến tiếp tế của nó liên tục bị quấy rối, cuối cùng nó phải bỏ cuộc và rút quân. Sau khi quân tấn công của Nga dọc theo tuyến đường này bị tổn thất nặng nề, họ đã quay trở lại Nga để phục hồi. Người ta nói rằng họ đã không thể quay lại chiến trường Ukraine trong một thời gian dài.

Ngay cả khi quân đội Nga thực sự có thể huy động 300.000 quân để bao vây Kharkov, họ vẫn cần thiết lập lại các tuyến tiếp tế, và quân đội Ukraine sẽ cử thêm quân tiếp viện. Chiến trường chính của cả hai bên sẽ không còn là khu vực phía Đông. Nếu lực lượng chủ lực của quân đội Nga ở miền Đông Ukraine bị chuyển đi, việc duy trì thế tấn công hiện tại sẽ khó khăn, việc phòng thủ ở phía Đông và phía Nam có thể gặp khó khăn, tạo cơ hội cho Ukraine phản công cục bộ.

Việc huy động 300.000 quân không hề dễ dàng. Lực lượng chủ lực của quân đội Nga trước tiên phải được chuyển về nước rồi tái tiến vào Ukraine từ phía Bắc. Quân đội Nga đã chiếm đóng một phần miền Đông Ukraine và đã liên kết với nhau nhưng lại ở rất xa Kharkov và nguy cơ bị tấn công trực tiếp là cực kỳ cao, thậm chí còn khó khăn hơn để thiết lập một đường cung cấp an toàn. Nếu quân đội Nga thực sự có thể đột phá lớn từ phía Đông, có thể không cần mở mặt trận Kharkov. Tình hình hiện nay là quân đội Nga khó có thể đột phá nhanh chóng trên bất kỳ mặt trận nào.

Nếu quân đội Nga chuẩn bị bao vây Kharkov, sẽ làm gián đoạn hoàn toàn việc triển khai quân hiện tại, điều này cũng sẽ làm thay đổi hoàn toàn trọng tâm chiến lược của miền Đông Ukraine. Nếu quân đội Nga nhất quyết đổ dồn lực vào Kharko, họ sẽ không thể duy trì được lợi thế ở miền Đông Ukraine, và có thể không thể tấn công khu vực Kharkov trong thời gian dài. Quyền chủ động trên chiến trường có thể bị thay đổi, và sẽ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan.

Hiện tại, quân đội Nga chỉ có thể tiếp tục gây thêm áp lực lên các tuyến phòng thủ của Ukraine và kéo dài mặt trận, từ đó kéo dài quân số và trang bị hạn chế của Ukraine. Quân đội Nga cũng cần bảo vệ thành phố Belgorod, sử dụng phương pháp tấn công - phòng thủ để ngăn chặn quân nổi dậy Nga do Ukraine hậu thuẫn vượt biên giới một lần nữa để tấn công thành phố Belgorod. Trước tiên, họ nên thiết lập một tuyến phòng thủ bên trong Ukraine rồi tìm cơ hội tấn công.

Ukraine phòng thủ ngày càng khó khăn hơn

Chiến tuyến giữa Nga và Ukraine vốn đã dài 1.200 km, quân đội Nga có lợi thế về sức mạnh và đang chiếm thế chủ động. Cuộc tấn công mới ở Kharkov khiến Ukraine khó phân bổ lực lượng hơn.

Quân đội Ukraine cho biết, họ đã triển khai lực lượng dự bị ở phía bắc tỉnh Kharkov để phòng thủ trước các hoạt động tấn công của Nga. Quân đội Ukraine đang bắt đầu thành lập 10 lữ đoàn mới trong thời gian sớm nhất để đối phó với cuộc tấn công mùa hè của quân đội Nga. Quân đội Ukraine cũng cho rằng, nút thắt chính trong các hoạt động phòng thủ hiện nay vẫn là sự hỗ trợ về trang thiết bị quân sự, tiếp đến là sức mạnh quân đội. Trên thực tế, Ukraine cần cả sự hỗ trợ liên tục từ NATO và việc tăng quân càng sớm càng tốt.

Quân đội Ukraine ước tính cuộc chiến trong 2 tháng tới sẽ bước vào giai đoạn quyết định. Quân đội Nga vẫn sẽ tập trung tấn công khu vực phía đông Lugansk và Donetsk, đồng thời có thể mở rộng hoạt động tại Kharkiov và cũng có thể tấn công về phía đông bắc Sumy Oblast, tuyến phòng thủ của Ukraine có thể bị áp đảo.

Nhiều người cho rằng một số binh sĩ Nga tấn công Kharkov có thể không có hiệu quả chiến đấu cao, điều này có thể mang lại cho quân đội Ukraine một chút không gian.

Ngày 10/5, Mỹ công bố gói viện trợ quân sự mới trị giá 400 triệu USD, bao gồm Patriot và các tên lửa phòng không khác, đạn tên lửa Haimas, đạn pháo 105 mm và 155 mm, xe bọc thép và tên lửa chống tăng. Tình trạng thiếu đạn pháo ở Ukraine cần được giảm bớt, tên lửa Haimas có thể phát huy sức mạnh trở lại và một số lượng lớn máy bay không người lái có thể tiếp tục tiêu diệt lực lượng thiết giáp Nga, tuy nhiên, do chiến tuyến ngày càng kéo dài nên tình trạng thiếu hụt của quân đội vẫn sẽ là một vấn đề lớn.

Kế hoạch của Moscow

Ông Putin tái đắc cử tổng thống, ông Andrei Belousov được bổ nhiệm làm Bộ trưởng Quốc phòng, người không có nền tảng quân sự nhưng giỏi kinh tế. Ông cho rằng "vấn đề cấp bách nhất" là việc tiếp tục cung cấp các thiết bị hiện đại, đạn dược, thiết bị liên lạc, máy bay không người lái và hệ thống tác chiến điện tử, v.v., cũng như việc tiếp tục tuyển quân.

Moscow đang chuẩn bị cho một cuộc chiến kéo dài ở Ukraine và có thể đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu trong tương lai với NATO. Điện Kremlin có thể nhận ra rằng một cuộc tấn công vào mùa hè năm 2024 có thể không đủ để khiến Ukraine phải quỳ gối. Điện Kremlin cần dùng dân kinh tế để kiểm soát Bộ Quốc phòng, rõ ràng nước này gặp phải nhiều vấn đề kinh tế.

Người ta ước tính rằng Moscow cho rằng Ukraine không thể phản công. Cuộc tấn công của Nga đang dần xâm phạm lãnh thổ Ukraine. Tuy nhiên, Điện Kremlin có thể không thể chờ đợi lâu hơn nữa. Họ hy vọng rằng cuộc tấn công vào Kharkov sẽ mở rộng lợi thế chiến trường và tiêu hao quân lực của Ukraine nhanh hơn.

Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vẫn còn 6 tháng nữa, nếu Trump giành lại quyền kiểm soát Nhà Trắng, ông có thể thúc đẩy đàm phán giữa Nga và Ukraine. Moscow rất cần thêm đòn bẩy để chọc thủng tuyến phòng thủ của Ukraine càng sớm càng tốt và chiếm được càng nhiều đất càng tốt. Những hành động quy mô lớn hơn của quân đội Nga cố gắng khiến quân đội Ukraine mất dấu đối phương, cuối cùng buộc Ukraine phải từ bỏ hoàn toàn việc phản công và phải ngồi vào bàn đàm phán với tiền đề chấp nhận hiện trạng.

Sức mạnh quân sự Nga tăng nhưng hiệu quả chiến đấu giảm

Quân đội Nga tiếp tục điều thêm quân tới Ukraine để bù đắp tổn thất trên chiến trường nhưng hiệu quả chiến đấu ngày càng giảm sút. Lực lượng thiết giáp Nga vẫn gặp khó khăn trong việc đối phó với tên lửa chống tăng và máy bay không người lái của Ukraine, đồng thời phải thường xuyên sử dụng các cuộc tấn công bộ binh quy mô nhỏ trên tiền tuyến. Ngay cả các blogger quân sự Nga cũng cho rằng cách tiếp cận của đội biệt kích nhỏ cho thấy sự huấn luyện và chuẩn bị chưa đầy đủ, điều này không chỉ làm tăng tổn thất mà còn dẫn đến giảm tốc độ tấn công.

Quân đội Ukraine nhấn mạnh đã ổn định tuyến phòng thủ Kharkov và tuyên bố đã tiêu diệt ít nhất 20 xe bọc thép của Nga trong ngày giao tranh đầu tiên 10/5; trong một ngày 14/5, quân đội Nga thiệt hại tới 1.740 binh sĩ.

Quân đội Ukraine cho biết dù pháo binh Nga đông hơn rất nhiều so với pháo binh Ukraine nhưng pháo binh Ukraine lại chính xác hơn. Quân đội Nga tuy chiếm ưu thế nhưng tiến quân chậm và khó đạt được đột phá lớn.

Hầu hết lực lượng mặt đất của Nga đã có mặt ở Ukraine, số quân còn lại bảo vệ Moscow, biên giới với NATO và Viễn Đông đã bị dàn mỏng. Moscow tuyên bố có kế hoạch huy động khoảng 100.000 người vào tháng 6 và tháng 7 và bổ sung thêm 300.000 người vào cuối năm 2024. Quân đội Nga chịu thương vong khoảng 25.000 đến 30.000 người mỗi tháng. Binh lính mới được huy động có thể được bổ sung, nhưng sức mạnh tổng thể không thể tăng lên mấy, chất lượng binh lính cũng ngày càng giảm sút. Quân đội Nga tuyên bố họ đã chiếm thêm 547 km2 lãnh thổ Ukraine kể từ năm 2024. Lợi thế của quân Nga không thể nhanh chóng chuyển thành chiến thắng.

Cỗ máy chiến tranh có thể tiếp tục hoạt động trong bao lâu?

Sau khi quân đội Nga nhận được 3 triệu quả đạn pháo từ Triều Tiên, họ có thể bắn 15.000 đến 20.000 quả đạn pháo mỗi ngày, 3 triệu quả đạn này có thể được sử dụng tới 7 tháng. Nhưng đây là hàng tồn kho cũ của Triều Tiên và có thể khó tiếp tục cung cấp số lượng lớn như vậy. Nga sản xuất khoảng 2 triệu viên đạn pháo 122mm và 152mm vào năm 2023, tối đa chỉ đủ dùng trong 4 đến 5 tháng. Quân đội Nga phải tăng cường sản xuất nếu không cũng sẽ đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược sau năm 2024. Đây là một trong những lý do khiến Mỹ hy vọng Ukraine sẽ cố gắng hết sức để trụ vững qua năm 2024. Dự kiến ​​tổng sản lượng đạn dược của NATO sẽ vượt qua Nga vào năm 2025.

Nút thắt sản xuất tên lửa của Nga thậm chí còn lớn hơn nên nước này sản xuất số lượng lớn máy bay không người lái, loại máy bay này từ lâu đã được sử dụng để tấn công cơ sở hạ tầng của Ukraine và hiện được sử dụng nhiều hơn trên tiền tuyến. Với lượng tồn kho khổng lồ của Liên Xô cũ, xe bọc thép của Nga về mặt lý thuyết có thể tồn tại thêm một năm rưỡi nữa, nhưng chỉ khi những vũ khí này còn sử dụng được và được sửa chữa, thay thế kịp thời.

Ngành công nghiệp quốc phòng Moscow ngày càng phụ thuộc vào chất bán dẫn, thiết bị định vị, bộ phận máy bay, vòng bi, v.v. do Trung Quốc cung cấp. 70% máy công cụ và 90% sản phẩm vi điện tử đều đến từ Trung Quốc. Trung Quốc cũng là nhà cung cấp nitrocellulose lớn nhất được sử dụng ở Nga để sản xuất thuốc súng.

Ông Putin lẽ ra nên hy vọng nhận được nhiều hơn trong chuyến thăm Trung Quốc, đặc biệt là viện trợ miễn phí, nhưng Trung Quốc hiện cũng đang thiếu tiền và ít có khả năng cung cấp số lượng lớn viện trợ miễn phí. Năm 2023, xuất khẩu của Trung Quốc sang Nga sẽ đạt khoảng 110,972 tỷ USD, nhập khẩu từ Nga sẽ vào khoảng 129,139 tỷ USD và thâm hụt thương mại sẽ vào khoảng 18,17 tỷ USD. Trung Quốc không vội bù đắp thâm hụt thương mại. Moscow nắm giữ một lượng lớn Nhân dân tệ và Trung Quốc không có ý định trao đổi thêm hàng hóa. Trung Quốc cũng đang lo lắng về mối quan hệ của mình với châu Âu và nhiều lệnh trừng phạt từ Hoa Kỳ và châu Âu.

Quân đội Nga đã mở mặt trận mới ở Kharkov và bắt đầu cuộc tấn công mùa hè. Quân đội Ukraine đang phải đối mặt với áp lực lớn hơn. Tuy nhiên, quân đội Nga rất khó chiếm được thành phố lớn thứ 2 của Ukraine và nếu không vận hành đúng cách có thể lặp lại sai lầm tương tự. Ukraine cần viện trợ nước ngoài để duy trì sức phòng thủ, và Nga không thể tự mình tiến hành một cuộc chiến lâu dài. Hai bên không có ý định rút lui, và cuộc chiến tiêu hao sẽ tiếp tục cho đến khi một bên không thể chống đỡ được hoặc cả hai bên không thể chịu chống đỡ được.