Vào ngày 24/2/2022 Putin đă lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành tŕnh. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở pḥng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đă tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đă nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố v́ pḥng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi c̣n rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đă bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đă trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu t́nh chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đă từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh th́ Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền h́nh ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lư có vấn đề theo t́nh báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hăng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hăng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hăm nhiều thành phố Ukraina.
Tổng công tố: Ukraine xác định danh tính 10 binh sĩ Nga đă tra tấn thường dân ở Bucha.
Theo Tổng công tố viên Iryna Venediktova, Ukraine đă xác định được 10 binh sĩ Nga thuộc Lữ đoàn súng trường cơ giới cận vệ số 64 của Nga đă cướp phá và tra tấn dân thường ở Bucha.
Nga phóng bom phốt pho, khoảng 50 cuộc không kích vào Mariupol trong đêm.
Phó chỉ huy Trung đoàn Azov Sviatoslav Palamar kêu gọi các biện pháp quyết định để sơ tán khỏi thành phố, v́ Nga đang sử dụng "mọi thứ mà một kẻ man rợ có thể sử dụng để chống lại loài người."
Dưới sự hộ tống của các binh sĩ Ukraine và truyền thông quốc tế tháp tùng, ông Guterres đă tới thăm Borodianka, một thị trấn thuộc vùng Kiev và dự kiến đến Bucha và Irpin...
Tổng thư kư LHQ dự kiến sẽ gặp nhà lănh đạo Ukraine Zelensky sau các chuyến đi tới những địa điểm trên.
Nga phủ nhận mọi cáo buộc nói nước này sát hại thường dân Ukraine, và cho rằng đây là sự dàn dựng của Ukraine. Các cuộc đàm phán cấp cao đă không thể diễn ra sau những tranh căi giữa hai bên quanh vấn đề này.
"There is no way a war can be acceptable in the 21st century," said António Guterres, the UN secretary general, as he toured wreckage near Kyiv. He called the war in Ukraine "an absurdity." https://t.co/cT0lXRTonN
Theo AFP, ông Guterres đối mặt với một số chỉ trích và sự thất vọng của giới chức Ukraine khi quyết định đến Nga trước, rồi mới sang Ukraine. Trên thực tế, trước khi đến Matxcơva, tổng thư kư LHQ đă ghé Thổ Nhĩ Kỳ, nước đang giữ vai tṛ trung gian thúc đẩy các cuộc ḥa đàm giữa Nga và Ukraine.
Giới quan sát nhận định với chuyến thăm Nga và Ukraine, ông Guterres đang cố gắng giành lại thế chủ động của LHQ trong vấn đề Ukraine, trong bối cảnh tổ chức này bị nhiều người chỉ trích và yêu cầu cải tổ.
Ông Guterres nói: "Tôi tưởng tượng gia đ́nh ḿnh ở một trong những ngôi nhà hiện đă bị phá hủy và toàn màu đen. Tôi thấy các cháu gái của tôi hoảng sợ bỏ chạy. Chiến tranh là một sự phi lư trong thế kỷ XXI. Chiến tranh là ác quỷ. Không thể nào chấp nhận được một cuộc chiến tranh trong thế kỷ XXI."
Antonio Guterres, UN chief, in Borodyanka was clearly moved by the massive destruction of homes he saw
He said he imagined his own family running in panic. He sent his condolences. He called war evil and absurd and unacceptable in the 21 century pic.twitter.com/zhN3BmNJmc
Trước đó, Tổng Thư kư Liên hợp quốc Antonio Guterres thông báo ông đă đến thủ đô Kiev của Ukraine ngày 27/4 sau khi hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Moskva.
Chia sẻ trên mạng xă hội Twitter, ông Guterres khẳng định Liên hợp quốc sẽ tiếp tục nỗ lực nhằm mở rộng hỗ trợ nhân đạo và đảm bảo sơ tán dân thường khỏi các khu vực xung đột ở Ukraine.
Người đứng đầu Liên hợp quốc nhấn mạnh cuộc xung đột này kết thúc càng sớm càng tốt hơn cho Ukraine, Nga và thế giới.
Nga tăng gấp đôi doanh thu năng lượng cho EU kể từ ngày 24 tháng 2.
Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch của Phần Lan cho biết, bất chấp các cuộc đàm phán về lệnh cấm vận, Nga đă bán lượng nhiên liệu hóa thạch trị giá 46,3 tỷ USD cho các nước EU.
Quân đội Nga đă đưa hơn 2.000 cuộc triển lăm từ các bảo tàng #Mariupol đến Donetsk
Theo chính quyền thành phố Mariupol, trong số các cuộc triển lăm được xuất khẩu có các tác phẩm của Arkhip Kuindzhi, Ivan Aivazovsky, các biểu tượng cổ xưa, một cuộn sách viết tay độc đáo của kinh Torah và nhiều tác phẩm khác.
Russian military took more than two thousand exhibits from #Mariupol museums to Donetsk
According to Mariupol city administration, among the exported exhibits were works by Arkhip Kuindzhi, Ivan Aivazovsky, ancient icons, a unique handwritten scroll of the Torah and many others. pic.twitter.com/oazWEHRjsD
BIDEN: “Cái giá phải trả của cuộc chiến này không hề rẻ, nhưng nếu chúng ta cho phép nó xảy ra tiếp th́ sẽ c̣n tốn kém hơn. Chúng ta hoặc ủng hộ người dân Ukraine khi họ bảo vệ đất nước của họ, hoặc chúng ta đứng về phía người Nga tiếp tục hành động tàn bạo và gây hấn của họ ở Ukraine. "
BIDEN: “The cost of this fight is not cheap, but caving to aggression is going to be more costly if we allow it to happen. We either back the Ukrainian people as they defend their country, or we stand by as the Russians continue their atrocities and aggression in Ukraine." pic.twitter.com/oxXvlcxAfX
Focus: Chuyên gia tiết lộ cách Ukraine khiến quân đội Putin phải chịu thất bại ở Kyiv
Phan Ba, dịch
Quân đội Nga đă thất bại lớn trong trận Kyiv. Hai nhà nghiên cứu chiến tranh đă xác định được 4 thảm bại mà binh lính của Putin đă trải qua. Chúng đều liên quan đến sự chuẩn bị không tốt.
Ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga xâm lược Ukraine. Mục tiêu chính của cuộc xâm lược: thủ đô Kyiv. Cuộc chinh phục chỉ kéo dài vài ngày. Nhưng quân Nga đă gặp phải sự chống trả quyết liệt. Cuối cùng th́ họ đă thất bại. Hai nhà nghiên cứu chiến tranh Jack Watling và Nick Reynolds thuộc Viện nghiên cứu quốc pḥng và an ninh (Royal United Services Institute for Defence and Security Studies), một tổ chức tư vấn quốc pḥng của Anh, đă phân tích cách người Ukraine đẩy quân đội vào Nga thế bại trận ở quanh Kyiv.
Thảm bại 1: Trận chiến giành sân bay Hostomel
Sáng sớm ngày 24 tháng 2, radar pḥng không Ukraine bị nhiễu nặng. Khi lực lượng pḥng không muốn bắt đầu cuộc chiến, họ đă bị bắn phá. Theo một chuyên gia tác chiến điện tử Ukraine, các tên lửa hành tŕnh và tên lửa đạn đạo đầu tiên của Nga đă tạo gián đoạn đủ để xuyên thủng hệ thống pḥng thủ của Ukraine. Điểm đến: Sân bay Quốc tế Antonov ở Hostomel, phía tây bắc Kyiv. Lính dù Nga được cho là đă đánh chiếm sân bay. Từ đó, quân mặt đất có thể di chuyển đến Kyiv.
Các đơn vị đổ bộ đường không của Nga đă nhận kế hoạch hoạt động của họ ba ngày trước cuộc tấn công. Những ngày sau đó, họ bàn về hoạt động táo bạo của ḿnh và mục tiêu chính, Hostomel. Khi vừa đổ bộ, họ vấp phải đ̣n phản công trực tiếp từ pháo binh Ukraine. Nga đă có thể đánh chiếm sân bay này với những tổn thất lớn. Tuy nhiên, quân đội của Putin đă thất bại trong việc sử dụng nó như một băi đáp. Ukraine cuối cùng đă chiếm lại được sân bay.
Thảm bại 2: Lực lượng đặc biệt mất phương hướng
Cùng lúc với cuộc tấn công vào sân bay Hostomel, quân đội từ Belarus được cho là sẽ di chuyển lên và hỗ trợ cuộc tấn công vào Kyiv. Họ có nhiệm vụ di chuyển về phía nam trên hai con đường, qua vùng có rừng rậm, một phần là đầm lầy. Hai nhóm lực lượng đặc biệt của Nga đă đóng một vai tṛ quan trọng trong việc này: Russian Motor Rifle (Súng trường Cơ giới Nga) và Rosgvardia, Lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga.
Các đơn vị đặc biệt chỉ nhận được nhiệm vụ của họ 24 giờ trước khi bắt đầu cuộc chiến. Kết quả là, đă có những vấn đề lớn trong việc phối hợp với các lực lượng trên mặt đất của Nga. Hậu quả: Họ không tiến lên theo từng đội liên tiếp nhau như thường lệ, cũng như không có đủ pháo binh bảo vệ. Các đoàn quân thường di chuyển mà không hề biết điều ǵ sắp xảy ra.
Đặc biệt là Rosgvardia, lực lượng thường có nhiệm vụ che chắn cho quân đội ở phía sau, đôi khi lại tiến hàng km trước quân đội của họ. Họ đến vùng ngoại ô của Kyiv trong ṿng 48 giờ. Nhưng họ đă đi trước các lực lượng mặt đất nhiều km. Do thiếu kế hoạch, các đơn vị đặc biệt đă bị cô lập và bị tiêu diệt phần lớn.
Nh́n chung, các nhà nghiên cứu chiến tranh coi việc thiếu thời gian chuẩn bị là một yếu tố thất bại quan trọng đối với quân đội Nga. Thường th́ họ sẽ không sớm biết rằng họ sẽ tham chiến. Và đă bị đánh tan ở đó trong trận đánh kháng cự đầu tiên.
Thảm bại 3: Cuộc hành quân từ Belarus đến Kyiv
Như đă nói, người Nga, đến từ phía bắc, đă di chuyển theo hai trục chính qua khu vực phía bắc của Kyiv. Người ta vẫn c̣n nhớ đến đoàn xe quân sự dài hàng chục km được thấy trong nhiều h́nh ảnh. Nhưng đoàn xe này sớm bị nghẽn lại. Bị hạn chế bởi rừng và đầm lầy, người Nga không có nhiều con đường nên nhanh chóng bị tắc nghẽn.
Mặt khác, người Ukraine có lợi thế về thông tin. Người Nga thường không biết các vị trí đóng quân rải rác của Ukraine nằm ở đâu. Về phần ḿnh, người Ukraine để người dân địa phương thông báo cho họ biết khi người Nga xuất hiện trong làng của họ. Lực lượng đặc biệt và máy bay không người lái sau đó xác định vị trí các mục tiêu cho pháo binh Ukraine.
Một cố vấn cho Tư lệnh Các Lực lượng vũ trang Ukraine được trích dẫn trong nghiên cứu: "Tên lửa chống tăng đă làm chậm bước tiến của Nga. Nhưng thứ đă giết họ là pháo binh của chúng tôi. Đó là những ǵ đă phá hủy các đơn vị của họ". Ngay cả khi quân đội Nga đă rút ra khỏi vùng, họ vẫn phải hứng chịu đạn pháo tàn khốc và kéo dài.
Thảm bại 4: Vấn đề hậu cần
Hậu cần cho quân đội đă là một vấn đề lớn trong cuộc tấn công đầu tiên của Nga. Các đơn vị của Nga không thể sử dụng đường sắt để đưa lương thực và nhiên liệu vào như thường lệ. Điều này một phần là do những người phá hoại ở Belarus và Ukraine đă phá hủy các tuyến đường sắt và khiến chúng không thể sử dụng được.
T́nh trạng kẹt xe trên các tuyến đường khiến việc cung cấp đủ hàng hóa cho mặt trận gần như không thể. Điều này đặc biệt đă hạ thấp tinh thần của các chiến binh, những người phải đối mặt với sự kháng cự gay gắt của người Ukraine.
Cũng quan trọng không kém: người Nga không thể mang thiết bị vào Ukraine để làm gián đoạn liên lạc của đối phương mà tự ḿnh không bị ảnh hưởng. V́ vậy, thật khó để giải quyết sự nhầm lẫn trong hàng ngũ của chính họ. Kết quả là việc gây nhiễu radar và thông tin liên lạc đă được chấm dứt. Điều này đă làm cho kẻ thù dễ dàng hơn để tự vệ.
Đồng thời, các viên chỉ huy quan trọng đă được cử ra tiền tuyến thay v́ dàn xếp cuộc tấn công từ phía sau. Họ trở thành mục tiêu cho các tay súng bắn tỉa. Trong giai đoạn này, nhiều quân nhân cấp cao của Nga đă thiệt mạng.
Kết quả là Nga tiếp tục cuộc tấn công vào Kyiv. Nhưng quân đội đă yếu đi và tinh thần của người Ukraine được nâng cao. Nga đă cố gắng bao vây thủ đô, nhưng bị pháo binh Ukraine áp sát quá gần và thậm chí c̣n mất thêm nhiều binh lính. Cuối cùng họ đă bị đẩy lùi khỏi chính những nơi đă chiếm được.
Mặt trái lần sụp đổ của Nga xung quanh Kyiv
Trong nghiên cứu của ḿnh, hai nhà nghiên cứu chiến tranh đă đi đến kết luận rằng, Ukraine đă đưa việc bảo vệ Kyiv lên hàng đầu tiên. Họ cũng thành công ở đó v́ họ đưa quân lính và vật liệu từ các vùng khác đến đó.
Kết quả là người Ukraine đă làm suy yếu các vị trí của chính họ ở phía đông và phía nam, ví dụ như ở khu vực xung quanh Mariupol. Một nhà lập kế hoạch cấp cao của Ukraine đă tuyên bố trước cuộc xâm lược: "Chúng tôi không có ǵ ở đó để ngăn chận họ. Họ sẽ chiếm được nhiều vùng đất ở đó”.
Lực lượng pḥng thủ Mariupol và các thành phố khác của Ukraine ở phía đông đă vượt xa hy vọng của Bộ Tổng tham mưu. Tuy nhiên, Mariupol gần như đă bị Nga thâu tóm. Một số phận mà Kyiv đă tránh khỏi.
Chuyên gia nhận định về 3 đ̣n tài chính ông Putin trả đũa Mỹ
Tạ Điền •
Để đối phó và đáp trả các lệnh trừng phạt của châu Âu và Mỹ, Tổng thống Nga Putin đă liên tiếp đưa ra 3 biện pháp gần như có thể xem như giáng lại 3 đ̣n vào Mỹ và đồng đô la Mỹ. Dưới đây là nhận định của Tiến sĩ Tạ Điền tại Đại học Nam Carolina Mỹ về động thái này.
Hồi cuối tháng Hai khi Nga chưa xâm lược Ukraine, Mỹ đă có hạn chế phạm vi lệnh trừng phạt đối với Nga, bao gồm vấn đề nợ, giới thượng lưu và gia đ́nh họ, ngân hàng phát triển do nhà nước điều hành, ngân hàng quân sự và Ngân hàng Truyền thông Công nghiệp (PSB). Các cá nhân bị trừng phạt là các nhân vật ṇng cốt của Tổng thống Putin như giám đốc điều hành của ngân hàng phát triển, phó chánh văn pḥng thứ nhất. Trong đó đáng kể nhất là biện pháp trừng phạt nợ có chủ quyền cắt đứt khả năng tiếp cận nguồn tài chính của Nga từ phương Tây, tức là trái phiếu chính phủ mới do Nga phát hành sẽ không thể giao dịch trên thị trường Mỹ và châu Âu.
Sau khi nổ ra chiến tranh, Mỹ đă có phiên bản nâng cấp của các biện pháp trừng phạt chống lại Nga. Về mặt tài chính, Mỹ đă áp đặt các lệnh phong tỏa sâu rộng, đóng băng tài khoản và áp đặt các hạn chế về nợ và vốn chủ sở hữu đối với 10 tổ chức tài chính lớn nhất của Nga cũng như các tổ chức nắm giữ gần 80% tài sản của các ngân hàng Nga. Ngoài ra c̣n các biện pháp kiểm soát xuất khẩu được áp đặt đối với hơn một nửa số sản phẩm công nghệ cao của Nga, chủ yếu trong lĩnh vực quốc pḥng, hàng không và hàng hải. Châu Âu và Mỹ cũng có biện pháp trừng phạt tài chính “cấp độ bom hạt nhân” khi đẩy Nga ra khỏi hệ thống “Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu” (SWIFT). Ngoài ra, Nga đă bị Mỹ cấm vào không phận Mỹ, bị Mỹ hủy quy chế tối huệ quốc trong thương mại và ngừng nhập khẩu hải sản, kim cương và rượu vodka.
Tính đến cuối tháng Ba, dù các lệnh trừng phạt vẫn chưa ngăn chặn được hành động xâm lược của Nga, nhưng dường như đă làm suy yếu nền kinh tế Nga và có thời điểm khiến đồng rúp mất giá mạnh. Để đối phó với các lệnh trừng phạt của Mỹ và châu Âu, đặc biệt là trừng phạt tài chính, Tổng thống Nga Putin đă liên tiếp đưa ra 3 biện pháp ứng phó, gần như có thể nói rằng ông Putin đă giáng lại 3 đ̣n vào Mỹ và đồng đô la Mỹ khi nhắm thẳng vào hệ thống đô la Mỹ và bản vị vàng.
3 biện pháp đối phó tài chính của Nga bao gồm: thứ nhất, sử dụng đồng rúp để trả nợ nước ngoài của Nga bằng đô la Mỹ và euro; thứ hai, yêu cầu các nước địch thủ sử dụng đồng rúp để thanh toán cho dầu và khí đốt của Nga; thứ ba, liên kết đồng rúp với vàng, cho phép các ngân hàng Nga trực tiếp mua vàng từ kho bạc và với số lượng lớn.
Đ̣n đầu tiên của ông Putin về cơ bản đă bị hầu hết các nước Âu Mỹ từ chối. Họ nhấn mạnh rằng nếu Nga không trả các khoản nợ bằng đô la Mỹ hoặc euro th́ sẽ được coi là vi phạm và ảnh hưởng đến xếp hạng tín nhiệm của Nga. Nhưng Nga đang thúc đẩy chiến tranh xâm lược và phải đối mặt với các lệnh trừng phạt kinh tế từ phương Tây nên chẳng mấy quan tâm chỉ số tín dụng do phương Tây đánh giá. Sau đ̣n đáp trả này, về cơ bản phương Tây và Nga đă vào thế c̣ cưa, Nga không trả bằng đô la Mỹ và euro, c̣n châu Âu và Mỹ th́ không chấp nhận hoàn trả bằng đồng rúp.
Đ̣n trả đũa thứ hai của ông Putin là yêu cầu các nước thù địch trả tiền cho dầu và khí đốt của Nga bằng đồng rúp. Các nước châu Âu phụ thuộc vào khí đốt của Nga rất khó vô hiệu được biện pháp chí mạng này, phải t́m cách gia tăng dự trữ đồng rúp để giữ nguồn khí đốt sưởi ấm. Khi dùng euro mua đồng rúp có nghĩa là các nước châu Âu đang hỗ trợ đồng rúp, giúp đồng rúp trở nên mạnh hơn, như vậy khác nào tự vô hiệu các lệnh trừng phạt của chính ḿnh. Thị trường tài chính cho thấy đồng rúp tăng giá nhanh chóng so với đồng đô la Mỹ, từ trước chiến tranh là 70 rúp đổi 1 đô la Mỹ th́ sau đ̣n trả đũa đă lên 170 rúp đổi 1 đô la Mỹ. Động thái của ông Putin về cơ bản đă khôi phục được mặt bằng đồng rúp bị mất kể từ lệnh trừng phạt, giúp tỷ giá hối đoái hiện tại là khoảng 100 rúp đổi 1 đô la Mỹ.
Sau đ̣n trả đũa thứ hai của ông Putin, một số nước như Mỹ đă không thấy động tĩnh; nhưng một số nước như Đức bắt đầu tỏ ra âm thầm hạ nhiệt, cung cấp đồng euro cho Ngân hàng Xuất nhập khẩu của Nga để lấy đồng rúp trả cho khí đốt tự nhiên. Tại nhiều nước khác, chẳng hạn như Vatican, có tin đă chuyển 10 triệu euro mua rúp từ Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga để thanh toán cho lượng khí đốt tự nhiên do Nga cung cấp, điều này hoàn toàn phù hợp với kế hoạch của Nga.
Nếu Ấn Độ và Trung Quốc tham gia vào việc sử dụng đồng rúp th́ có thể củng cố hơn nữa vị thế của đồng rúp. Một tháng sau khi bắt đầu chiến tranh Nga-Ukraine, Chính phủ Mỹ phát hiện ra rằng Ấn Độ đang nhập khẩu rất nhiều dầu của Nga với giá thấp. Các quan chức Mỹ đă cảnh báo rằng nếu Ấn Độ tăng cường nhập khẩu dầu từ Nga có thể khiến Ấn Độ gặp “rủi ro rất lớn”. Nhưng vấn đề là các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga không ngăn được các nước khác mua dầu của Nga, Washington chỉ hy vọng các nước “hạ nhiệt” mua dầu của Nga. Nhưng trong thế giới đạo lư ngày càng sa sút, liệu các nước có thể không chớp lấy cơ hội này trước sự cám dỗ của dầu mỏ giá rẻ của Nga? E rằng sẽ khó khăn. Sau khi chiến tranh Nga-Ukraine bùng nổ vào ngày 24/2, nước nhập khẩu và tiêu thụ dầu lớn thứ 3 thế giới là Ấn Độ đă tận dụng cơ hội Nga hạ mạnh giá dầu để mua dầu của Nga thông qua đấu thầu. Trong ṿng một tháng sau chiến tranh, Ấn Độ đă mua ít nhất 13 triệu thùng dầu của Nga, trong khi cả năm 2021 mua chưa đến 16 triệu thùng. Khi mua hàng của Ấn Độ tiếp tục tăng, Ấn Độ đang thiết lập một cơ chế để giải quyết thương mại với Nga, bao gồm cả thanh toán bằng đồng rupee của Ấn Độ.
Đ̣n trả đũa thứ ba của ông Putin thực sự gây chấn động, đặc biệt là đối với giới tài chính. Đó là Putin liên kết đồng rúp với vàng, hiện nay dường như chỉ là “thí điểm” để xem hiệu quả thế nào, liệu người dân Nga có dùng đồng rúp mua vàng qua đó phân tán dự trữ vàng không. Do Mỹ đă đóng băng một phần dự trữ vàng của Nga và hạn chế các nước mua vàng của Nga, việc mua quy mô lớn đă trở nên bất khả thi nên rơ ràng ông Putin chọn biện pháp phân mảnh để giấu nguồn lực này trong dân chúng. Nếu các ngân hàng lớn của Nga có thể hút đồng rúp và bán vàng thành công cho người dân Nga, th́ sẽ hạn chế được phần nào lệnh trừng phạt của Mỹ đối với hoạt động bán vàng. Nhưng ư nghĩa thực sự của động thái này, trong mắt cộng đồng tài chính, c̣n vượt xa hơn thế.
Đô la Mỹ vươn lên bá chủ thế giới là sau hai cuộc thế chiến, Mỹ thay Anh làm bá chủ hàng hải khiến kinh tế Mỹ trở thành lớn nhất thế giới, từ đó sức mạnh công nghệ, kinh tế, quân sự, văn hóa của Mỹ vượt qua Anh và tất cả các nước trên thế giới, đồng thời đă nhanh chóng thiết lập mô h́nh đô la Mỹ liên kết với vàng. Từ giữa thế kỷ 19 cho đến Thế chiến thứ I, Anh là chủ nợ lớn nhất thế giới, đồng bảng Anh (pound sterling) từng là tiền tệ chính của thương mại và tài chính thế giới. Thời điểm đó, tiền tệ được hỗ trợ bởi dự trữ vàng, trong khi lúc đó Anh có trữ lượng vàng lớn nhất thế giới, các nước theo xu thế dự trữ vàng và đồng bảng Anh. Đến giữa thế kỷ 20, nền kinh tế và xuất khẩu của Anh đều suy giảm và nguồn vàng của Đế quốc Anh cũng không c̣n duy tŕ được thế mạnh. Sau đó Mỹ vươn lên chiếm vị thế bá chủ của Anh.
Sau khi bắt đầu Thế chiến thứ I, thương mại quốc tế ảnh hưởng, hệ thống bản vị vàng sụp đổ, và vào năm 1929 xảy ra suy thoái kinh tế trên toàn thế giới. Năm 1944, hệ thống Bretton Woods được xây dựng, đồng thời thành lập Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (IBRD) thiết lập mức lăi suất cố định giữa đô la Mỹ và vàng, củng cố trật tự tiền tệ quốc tế ở phương Tây đă khôi phục thương mại quốc tế. Trong nửa thế kỷ qua, sự thống trị của đồng đô la Mỹ đă mạnh đến mức ngay cả vào năm 1971 khi đồng đô la Mỹ giảm giá so với vàng, cuối cùng đồng đô la Mỹ đă tách khỏi vàng và Mỹ từ bỏ chế độ bản vị vàng mà vẫn duy tŕ được dự trữ tiền tệ và địa vị tiền tệ số một thế giới. Ba cuộc khủng hoảng dầu mỏ thế giới kể từ năm 1973 đă một lần nữa gia cố vị thế của đồng đô la Mỹ.
Đ̣n đáp trả thứ ba của Nga được đảm bảo bằng vàng. Các nước sản xuất vàng lớn nhất thế giới, theo số liệu từ năm 2020 đến năm 2021 lần lượt là Trung Quốc (365 tấn và 370 tấn), Úc (328 tấn và 330 tấn), Nga (305 tấn và 300 tấn), Mỹ (193 tấn và 180 tấn), Canada (170 tấn và 170 tấn), Ghana (125 tấn và 130 tấn), Nam Phi (96 tấn và 100 tấn); và các nước khác khoảng 100 tấn như Uzbekistan, Mexico, Indonesia, Peru, Sudan. Có nghĩa là Nga, Úc và Trung Quốc đều đang sản xuất vàng hết công suất, mỗi năm khoảng 300-400 tấn. Kể từ năm 2014, Nga cũng đă công khai tích trữ vàng và đô la Mỹ.
Về tổng lượng vàng dự trữ, Mỹ đang vượt xa với 8200 tấn vàng hiện có, cao hơn nhiều so với vị trí thứ hai là Đức (3370 tấn), tiếp theo là Ư (2450 tấn), Pháp (2440 tấn), Nga (2200 tấn), Trung Quốc (1920 tấn), và Thụy Sĩ (1040 tấn). Các nước khác, từ Nhật Bản đến Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Đài Loan, Anh,… đều có trữ lượng vàng trong khoảng 300-700 tấn. Ở một mức độ nhất định th́ dự trữ vàng và năng lực sản xuất vàng của Nga có thể hỗ trợ đ̣n đáp trả thứ ba của ông Putin và cũng gây ra một chút đe dọa đối với đồng đô la Mỹ.
Đồng rúp của Nga được liên kết với đồng đô la Mỹ tạo cơ hội cho đồng rúp có thể trở thành đồng tiền bá chủ mới chiếm vị thế so với đồng đô la Mỹ. Tuy nhiên, chỉ dự trữ vàng và dầu mỏ không đủ để hỗ trợ cho đồng rúp. Hoạt động tiêu thụ của thế giới không chỉ có dầu và khí tự nhiên mà c̣n vô số sản phẩm khác với ưu thế mạnh mẽ của thị trường Mỹ (về nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, điện tử, các ngành công nghệ cao)… , trong khi những nền tảng của xă hội hiện đại này là thứ nước Nga hoàn toàn không thể có được. Như Einstein đă nói, nếu loài người quay trở lại thời đại hồng hoang đốt nương làm rẫy th́ sau cuộc chiến tranh thế giới thứ III bằng hạt nhân, cuộc chiến tranh thế giới thứ IV của loài người sẽ đánh nhau bằng gậy và đá. Có lẽ lúc đó, đồng tiền của các nước đă vô dụng và vàng có thể trở thành đồng tiền duy nhất được chấp nhận trên toàn thế giới.
Ông Putin dự đoán đồng đô la Mỹ và đồng euro sẽ chết và mọi người sẽ chuyển sang “dự trữ thực tế về nguyên liệu thô” như đất đai, ngũ cốc và vàng. Đây tất nhiên là mơ tưởng của ông ta. Nhưng nếu điều đó thực sự xảy ra th́ vàng, đất đai, lương thực và nước ngọt sẽ trở thành vật chất và tài sản khan hiếm nhất của thế giới loài người, khi đó sẽ không c̣n tồn tại vấn đề đô la Mỹ, rúp, euro, nhân dân tệ. Đó là viễn cảnh sau chiến tranh hạt nhân thế giới, khi mà có thể sau đó các chính phủ và hệ thống tài chính trên toàn thế giới bị sụp đổ, mở ra một kỷ nguyên mới của loài người. Tất nhiên chúng tôi hy vọng rằng kỷ nguyên mới này sẽ là một thế giới của những con người thiện lương, đạo đức loài người được xây dựng lại…
Nh́n từ kinh nghiệm cá nhân của ông Putin, trước khi trở thành Tổng thống Nga, ông ta đă trải qua rất nhiều vai tṛ khác nhau trong cốt lơi của hệ thống quyền lực Nga.
Trước chiến tranh, thực tế kể từ năm 2000, ông Putin đă luôn được thế giới bên ngoài coi là nhà lănh đạo cao nhất của Nga và nhiều lần được Forbes chọn là “Người có ảnh hưởng nhất thế giới”, được đông đảo công luận thế giới ghi nhận là nhà chính trị mạnh mẽ. Dù vậy, kinh nghiệm của ông ta từ KGB đến khi vào Chính phủ Nga thời hậu Xô Viết hoàn toàn không có trực tiếp chi phối kinh tế và tài chính. Trong nhiệm kỳ tổng thống, các cải cách chính trị quan trọng là giảm thuế thu nhập (xuống 13%), giảm thuế suất lợi tức và xây dựng chính sách đất đai mới của Nga, tất cả đều không liên quan đến tài chính hiện đại.
Có nghĩa là nhiều khả năng 3 đ̣n phản công tài chính của ông Putin không phải là ư tưởng của ông ấy, mà là từ chuyên gia đứng sau. Ngay cả khi 3 đ̣n phản công tài chính không thể phá được vai tṛ thống trị của đồng đô la Mỹ th́ cũng có thể đánh sập vài mảng tường hoặc thậm chí một tầng của ṭa nhà hệ thống toàn cầu đồng đô la Mỹ. Sau 3 đ̣n phản công tài chính, ông Putin chỉ tuyên bố sẽ thử nghiệm trong vài tháng, dường như ông ta không biết trữ lượng vàng của Nga có thể trụ được bao lâu; thế giới cũng đang hồi hộp theo dơi xem “rúp dầu khí” có thể tác động như thế nào đối với “đô la dầu khí”. Tất nhiên lịch sử sẽ làm rơ hơn về bản chất của ông Putin và cuộc chiến Nga-Ukraine; c̣n kết quả cuối cùng của các biện pháp trừng phạt tài chính và hành động đáp trả tùy thuộc vào chiến tranh kết thúc như thế nào.
Tạ Điền
Tiến sĩ Tạ Điền, giảng dạy tại Trường Kinh doanh Aiken của Đại học Nam Carolina Mỹ
Các tin tặc của chính phủ Nga thực hiện nhiều cuộc tấn công mạng chống lại Ukraine dường như để hỗ trợ các cuộc tấn công quân sự và các chiến dịch tuyên truyền trên mạng của Moscow, công ty Microsoft cho biết trong một phúc tŕnh ngày 27/4.
Các cuộc xâm nhập được báo cáo - một số chưa từng được tiết lộ trước đây - cho thấy rằng tấn công tin tặc đóng một vai tṛ lớn hơn trong thời gian xảy ra cuộc xung đột, so với những ǵ đă được công bố trước đây.
Các nhà nghiên cứu ghi nhận cuộc tấn công kỹ thuật số khốc liệt, mà Microsoft cho biết đă bắt đầu một năm trước cuộc xâm lược ngày 24/2 năm nay của Nga, có thể đă đặt nền tảng cho các nhiệm vụ quân sự khác nhau trong lănh thổ bị chiến tranh tàn phá.
Trong khoảng thời gian từ ngày 23/2 đến ngày 8/4, Microsoft quan sát tổng cộng 37 cuộc tấn công mạng gây nhiều thiệt hại của Nga bên trong Ukraine.
Ṭa đại sứ Nga tại Washington không trả lời ngay yêu cầu b́nh luận.
Các chuyên gia nói phát hiện này cho thấy chiến tranh hiện đại có thể kết hợp với các cuộc tấn công kỹ thuật số như thế nào.
Microsoft nói chiến dịch quân sự và chiến dịch tin tặc được Nga thực hiện "song hành chống mục tiêu chung đề ra."
Ví dụ, vào ngày 1/3 - cùng ngày một tên lửa Nga bắn vào tháp truyền h́nh của Kyiv - các công ty truyền thông ở thủ đô Ukraine cũng bị tấn công bằng những vụ xâm nhập phá hoại và gián điệp mạng.
Trong một trường hợp khác, nhóm nghiên cứu an ninh mạng của công ty ghi nhận "các tin tặc bị nghi ngờ là người Nga" lờn vờn vào cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine tại thành phố Sumy, đông bắc nước này, hai tuần trước khi t́nh trạng thiếu điện trên diện rộng được báo cáo trong khu vực vào ngày 3/3.
Ngày kế tiếp, Microsoft nói, các tin tặc Nga đă đột nhập vào một mạng chính phủ ở thành phố Vinnytsia, miền trung Ukraine. Hai ngày sau, tên lửa san bằng sân bay của thành phố.
Ông Victor Zhora, một quan chức an ninh mạng hàng đầu của Ukraine, ngày 27/4 cho biết ông tiếp tục chứng kiến các cuộc tấn công mạng của Nga nhắm vào các công ty viễn thông địa phương và các nhà điều hành mạng lưới năng lượng.
Kể từ khi cuộc chiến bắt đầu, các học giả và các nhà phân tích nói Nga dường như kém tích cực trong lĩnh vực mạng chống lại Ukraine so với dự kiến. Báo cáo của Microsoft tiết lộ một loạt các hoạt động mạng độc hại, dù tác động trong hầu hết các trường hợp là không rơ ràng hoặc không có bằng chứng ngay lập tức.
Cách đây hai tuần, chính phủ Mỹ đă công khai vạch trần một vũ khí mạng, được gọi là Pipedream, được thiết kế để làm hỏng các hệ thống kiểm soát công nghiệp. Mặc dù chưa biết công cụ này có phải của Nga hay không, nhưng nó được xem là rất nguy hiểm và việc phát hiện ra nó trùng hợp với cuộc xung đột ở Ukraine.
Vào hôm thứ Năm, Tổng thống Joe Biden đă đề nghị Quốc hội cấp 33 tỷ Mỹ Kim để tài trợ cả nhân đạo và quân sự cho Ukraine đến hết tháng 9 năm nay. Gói viện trợ khổng lồ đi kèm với đề nghị với Quốc hội rằng Ḥa Kỳ sửa đổi một số luật h́nh sự lâu đời để giúp Mỹ dễ dàng bán bớt tài sản bị tịch thu của các nhà tài phiệt Nga bị trừng phạt.
33 tỷ Mỹ Kim bao gồm yêu cầu hỗ trợ quân sự và an ninh bổ sung trị giá 20.4 tỷ Mỹ Kim cho Ukraine, cũng như khoản tiền bổ sung để tài trợ cho các nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm tăng cường an ninh châu Âu hợp tác với các đồng minh NATO.
Nguyễn Hùng
Việt Nam vẫn tiếp tục các chuyến thăm viếng tới Nga và thậm chí không phủ nhận việc có thể sẽ tham gia tập trận chung với đất nước đang tàn phá Ukraine trong thời gian tới.
Ngoại trưởng Anh vừa có tuyên bố cứng rắn như “bà đầm thép” mới trong đó bà đặt mục tiêu giúp Kyiv quét sạch quân Nga khỏi toàn bộ lănh thổ Ukraine.
Trong bài phát biểu trước các nhà ngoại giao ở London nhân Lễ Phục sinh, Bà Liz Truss cũng cảnh báo đích danh Trung Quốc và tuyên bố họ sẽ không ngóc đầu lên thêm được nếu không chơi theo luật.
Dù không nhắc tên Việt Nam, lời nhắn nhủ đanh thép của bà cũng có thể được hiểu là dành cho những nước có giá trị gần với Nga hơn phần c̣n lại của thế giới như chính thể ở Hà Nội.
Cụ thể bà Truss nói nước Anh thấu hiểu 141 thành viên Liên Hiệp Quốc đă lên án cuộc chiến của Nga ở Ukraine v́ các nước này tôn trọng chủ quyền quốc gia, tôn trọng luật pháp quốc tế và luật chơi nói chung.
Việt Nam nằm trong số 35 nước bỏ phiếu trắng và không thuộc đại đa số các quốc gia ngoại trưởng Anh nhắc tới. Về sau Việt Nam thậm chí c̣n bỏ phiếu chống lại việc loại Nga ra khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc bất chấp những thống khổ mà Nga gây ra cho thường dân Ukraine.
Việt Nam vẫn tiếp tục các chuyến thăm viếng tới Nga và thậm chí không phủ nhận việc có thể sẽ tham gia tập trận chung với đất nước đang tàn phá Ukraine trong thời gian tới.
Trong bài phát biểu chừng nửa tiếng hôm 27/4 tại London, bà Truss vài lần nhắc tới Indonesia và khối ASEAN nhưng không một lần nhắc tới Việt Nam, điều cho thấy rơ họ không coi Việt Nam là đối tác hàng đầu về an ninh thế giới cũng như khu vực. Ngoài Indonesia, bà Truss nói Anh coi trọng hợp tác với Nhật Bản, Úc và cả Ấn Độ khi nhắc tới an ninh ở châu Á Thái B́nh Dương.
Bộ trưởng Ngoại giao Anh tuyên bố đây là lúc cần “dũng cảm chứ không phải thận trọng”. Sự dũng cảm của Ukraine đă làm phương Tây phải thay đổi cách nh́n và mức độ ủng hộ. Việt Nam đương nhiên nằm trong nhóm nước thận trọng chứ không phải dũng cảm. Hà Nội cũng không có thái độ “đoàn kết và cứng rắn” như Anh mong muốn nhằm sớm buộc Nga phải chấm dứt chiến tranh.
Một cảnh báo khác mà người phụ trách chính sách ngoại giao Anh đưa ra là các quốc gia trên thế giới đừng mong đợi phương Tây sẽ cho phép họ khai thác các thị trường béo bở, chẳng hạn thị trường chiếm gần 50% kinh tế thế giới của các nước trong G7, nếu họ không có thái độ đúng đắn. Bà Truss nói Nga đă có những hành động gây hấn khi các quốc gia phát triển mở rộng cửa với nền kinh tế Nga và điều này khiến luật chơi thay đổi. Quyền tiếp cận kinh tế sẽ không tự nhiên mà có; nó chỉ dành cho những ai xứng đáng – đó là tân chính sách của Anh.
Người được xem là một trong các ứng viên cho vị trí thủ tướng Anh trong tương lai cũng tuyên bố phương Tây đă sai lầm khi nghĩ rằng sự gắn kết kinh tế sẽ kéo theo cải cách chính trị. Đây là lư do họ sẽ chọn mặt gửi vàng chứ không tiếp tục giúp cho các quốc gia độc đoán làm giàu trong khi tiếp tục trấn áp người dân của chính họ và không tuân theo luật chơi quốc tế.
Anh nhắc lại chuyện sẽ đảm bảo để cho các nước dân chủ như Đài Loan có thể tự bảo vệ họ bằng cách trang bị vũ khí tối tân và các sự ủng hộ khác. Bà Truss dẫn lại lời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy “tự do phải được trang bị vũ khí tốt hơn bạo quyền” và điều này cũng đồng nghĩa với việc những nước như Việt Nam khó mà có thể mua các vũ khí lợi hại của phương Tây nếu tiếp tục đi theo con đường của các quốc gia như Nga và Trung Quốc.
Đương nhiên Anh chủ yếu nhắm tới Nga, nước đang gây chiến, và Trung Quốc, nước có tiềm năng gây chiến trong tương lai. Điều trớ trêu là ngoài Đài Loan, Việt Nam lại là nước dễ có xung đột với Trung Quốc hơn so với các quốc gia châu Á khác. Trong cuộc chiến của Nga với Ukraine hiện nay, Việt Nam có lập trường gần như đồng nhất với Trung Quốc. Khó có thể tưởng tượng Hà Nội có lập trường tương tự nếu tên Nga được thay bằng Trung Quốc và Ukraine được thay bằng Việt Nam. Lần cuối Trung Quốc giết hàng chục binh sĩ Việt Nam xảy ra cách đây không quá lâu – đó là hải chiến Trường Sa hôm 14/3/1988 theo sau cuộc chiến biên giới 1979 và hải chiến Hoàng Sa với Việt Nam Cộng hoà hồi năm 1974.
Ông Jens Stoltenberg, Tổng thư kư NATO, vào hôm thứ Năm, 28 tháng 4, tuyên bố NATO sẵn sàng tiếp tục hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến chống Nga trong nhiều năm, bao gồm cả việc giúp Kiev chuyển từ vũ khí thời Liên Xô sang những vũ khí và hệ thống hiện đại của phương Tây.
Hăng tin Reuters cho hay ông phát biểu sau khi Điện Kremlin khuyến cáo rằng việc cung cấp vũ khí của phương Tây cho Ukraine, bao gồm cả vũ khí hạng nặng, đă đe dọa an ninh của lục địa châu Âu “và gây ra sự bất ổn”. Người đứng đầu NATO khẳng định phương Tây sẽ tiếp tục gây áp lực tối đa lên ông Vladimir Putin, Tổng thống Nga, để chấm dứt cuộc xâm lăng Ukraine thông qua các lệnh trừng phạt cũng như việc viện trợ kinh tế và quân sự cho Kiev.
Chuyên gia: Cần xử lư triệt để vấn đề tập đoàn lớn của Mỹ thân Trung Quốc
Trương Uyển
Ông Clyde Prestowitz, chủ tịch Viện Chiến lược Kinh tế (Economic Strategy Institute), một tổ chức tư vấn của Washington, khi làm chứng trước Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ – Trung Quốc, đă cảnh báo vấn đề một số công ty lớn của Mỹ liên quan đến Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ).
Ủy ban Đánh giá An ninh và Kinh tế Mỹ – Trung Quốc (US-China Economic and Security Review Commission – USCC) là cơ quan được Quốc hội Mỹ ủy quyền thành lập vào tháng 10/2000 để giám sát và điều tra các vấn đề an ninh quốc gia, thương mại và kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc. Báo cáo do ủy ban công bố hàng năm được coi là tài liệu tham khảo quan trọng để Quốc hội Mỹ và Nhà Trắng quyết định chính sách Mỹ – Trung.
Chuyên gia Prestowitz cho biết trong văn bản làm chứng cho USCC vào ngày 6/4 rằng tách khỏi Trung Quốc nên là mục tiêu hàng đầu trong chính sách thương mại của Mỹ. Do đó, một mục tiêu khác trong chính sách thương mại của Mỹ cần nhắm vào trách nhiệm đối với các công ty lớn của Mỹ.
Ông cũng nhận định vấn đề không chỉ về thương mại mà c̣n về đầu tư, nghĩa là “các công ty công nghệ tiên tiến đang đầu tư vào đâu và họ đang sản xuất ở đâu” và “lư do tại sao họ đưa ra quyết định”…
Chính phủ Mỹ phải bắt đầu truy hỏi các CEO của những công ty đó rằng họ sẽ mang lại lợi ích như thế nào cho Mỹ bằng cách chuyển hoạt động sản xuất và phát triển công nghệ của họ tại Trung Quốc? “Khi những CEO này ra điều trần trước Quốc hội, họ luôn thể hiện là ‘CEO của Mỹ’, nhưng họ có thực sự như vậy không? Người đứng đầu Apple có đang nghĩ về điều ǵ tốt cho nước Mỹ không, hay chỉ nghĩ có thể nhận được bao nhiêu trợ cấp từ Bắc Kinh và lợi nhuận thu được có thể được đặt ở Bermuda hoặc Singapore để tránh phải trả thuế ở Mỹ?”
Tại phiên điều trần của USCC ngày 14/4, chuyên gia Prestowitz đă nêu ví dụ về Apple. Ông cho biết, ở mức độ nhất định tất cả các sản phẩm Apple sản xuất và bán đều xuất phát từ các dự án nghiên cứu được tài trợ bởi Chính phủ Mỹ, kể từ khi thành lập đến nay, công ty này đă nhận được nguồn tài trợ đáng kể từ những người nộp thuế tại Mỹ. Thế nhưng tất cả các sản phẩm của Apple đều được sản xuất tại Trung Quốc.
Văn bản làm chứng của ông cho biết rằng CEO Timothy Donald Cook của Apple có ảnh hưởng chính trị cực kỳ mạnh mẽ ở Washington. Apple có một đội quân luật sư và nhà vận động hành lang, nhiều điều luật do chính những người đó khởi xướng. Ông Cook luôn sẵn sàng giao tiếp với các quan chức hàng đầu của Chính phủ Mỹ và Apple đă thực hiện các khoản quyên góp chính trị đáng kể.
Nhưng ở Trung Quốc, ông Cook không chỉ không có ảnh hưởng ǵ về chính trị mà Apple c̣n thường xuyên bị chèn ép, vậy mà thái độ của ông ấy đối với Bắc Kinh là “cúi đầu” hợp tác; trong khi Trung Quốc thiếu pháp quyền để bảo vệ ông và công ty của ông trước những t́nh huống như cắt điện đột ngột, thanh tra đột xuất, ngoài ra bất cứ lúc nào cũng có thể có chuyện làm nhà cầm quyền Bắc Kinh trút giận. Chuyên gia Prestowitz cho rằng thực tế là CEO của Apple ngán Bắc Kinh hơn và sẵn sàng có hành động thỏa hiệp với Bắc Kinh, thậm chí có thể đại diện cho Bắc Kinh vận động hành lang tại Quốc hội Mỹ.
Ông đă trích dẫn hai ví dụ về thái độ khác nhau của Apple trong cuộc điều tra vụ xả súng ở California và trong phong trào chống dẫn độ ở Hồng Kông:
– Ngày 2/12/2015, 14 người đă thiệt mạng và 21 người bị thương trong một vụ xả súng ở San Bernardino – California. Khi đó, FBI đă yêu cầu Apple mở khóa iPhone của kẻ giết người nhưng Apple từ chối. CEO Tim Cook cho biết vào thời điểm đó rằng yêu cầu của FBI không phù hợp nhu cầu an toàn đối với khách hàng của Apple.
– Nhưng 4 năm sau, trong “phong trào chống dẫn độ” ở Hồng Kông, công ty Apple đă gỡ bỏ ứng dụng di động HKmap.live theo yêu cầu của chính quyền Bắc Kinh.
Chuyên gia Prestowitz nói trước buổi điều trần rằng ứng dụng đó giúp những người biểu t́nh trẻ phát hiện cảnh sát ở đâu, qua đó giúp họ có thể chọn biểu t́nh ở nơi không có cảnh sát. Điều này khiến các nhà chức trách ở Bắc Kinh tức giận và tờ Nhân dân Nhật báo của ĐCSTQ bắt đầu công kích Apple. Sau đó vài ngày, ứng dụng HKmap.live đă biến mất khỏi Apple Store.
Nhưng không chỉ Apple mà c̣n có CEO nhiều công ty lớn khác cũng vậy.
Trong lời làm chứng bằng văn bản, chuyên gia Prestowitz cho biết ĐCSTQ tận dụng t́nh trạng phụ thuộc kinh tế vào các nước khác của các công ty này như một vũ khí để cưỡng chế. Ví dụ: Bắc Kinh đă hủy phát sóng các trận đấu của Hiệp hội Bóng rổ Mỹ ở Trung Quốc để trừng phạt người quản lư đội tuyển Mỹ v́ đă đăng tweet ủng hộ những người biểu t́nh ở Hồng Kông.
Ông cũng chỉ ra mục tiêu của Bắc Kinh là thay thế Mỹ trở thành cường quốc số một thế giới. Không chỉ về mặt chính trị và quân sự, ĐCSTQ muốn giành quyền lănh đạo và kiểm soát trong tất cả các lĩnh vực công nghệ tiên tiến.
V́ mục tiêu này, Bắc Kinh đă thực hiện một cách tiếp cận khác với các nước thị trường tự do: mạnh mẽ lôi kéo và thậm chí gây áp lực đối với đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc; buộc các công ty nước ngoài chuyển nhà máy sang Trung Quốc, sản xuất ở Trung Quốc và xuất khẩu ra nước khác; buộc các công ty nước ngoài đầu tư vào Trung Quốc chuyển giao toàn diện công nghệ. Gần đây, Bắc Kinh cũng khuyến khích các công ty Trung Quốc mua lại các tổ chức công nghệ cao của nước ngoài để chuyển giao công nghệ.
Về phía Mỹ, ông Prestowitz lập luận rằng chính sách của Mỹ gần như hoàn toàn phù hợp với các mục tiêu của ĐCSTQ. Chính sách của Mỹ khuyến khích chuyển giao sang Trung Quốc công nghệ từ Mỹ và từ những nước tự do khác, đồng thời tập trung mục tiêu thúc đẩy phát triển công nghệ mới trong nước Mỹ; cho phép các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán Mỹ mà không cần đáp ứng các tiêu chuẩn niêm yết giống như các công ty Mỹ; việc thực thi không nghiêm các hiệp định thương mại cũng như khuyến khích đưa qua Trung Quốc các hoạt động gia công mà không thể kiểm soát kỹ lưỡng bí mật khoa học công nghệ đă dần làm suy yếu khả năng cạnh tranh và vị trí dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực sản xuất và công nghệ.
Chuyên gia Prestowitz lập luận rằng trên thực tế, ĐCSTQ đă và đang vận hành một chương tŕnh phát triển kinh tế/công nghiệp toàn diện theo chủ nghĩa trọng thương, trong khi giới lănh đạo Mỹ có xu hướng tin rằng ĐCSTQ sẽ trở thành “bên liên quan có trách nhiệm trong trật tự toàn cầu dựa trên luật pháp và tự do”.
Ông nhắc lại khi ĐCSTQ gia nhập WTO th́ thế giới phương Tây do Mỹ dẫn đầu đă tưởng tượng rằng thương mại tự do có thể thúc đẩy quá tŕnh dân chủ hóa Trung Quốc. Nhưng kết quả không như thế, thậm chí ngược lại khiến ĐCSTQ gây đe dọa nhiều hơn đối với các nền dân chủ.
Từ những vấn đề trên, Prestowitz ủng hộ việc thành lập NATO Kinh tế (ENATO) để thay thế Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Theo đó trong thương mại với Trung Quốc, các thành viên ENATO phải có chính sách chung về thương mại, đầu tư và chuyển giao công nghệ: hạn chế tối đa phụ thuộc vào Trung Quốc về thiết bị viễn thông, chất bán dẫn, robot cũng như mọi sản phẩm và dịch vụ công nghệ tiên tiến khác; không cho phép bán sang Trung Quốc các sản phẩm công nghệ tiên tiến cốt lơi; những công ty Mỹ sản xuất mọi thứ ở Trung Quốc giống như kiểu công ty Apple th́ phải chuyển phần lớn hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc và ngừng chuyển giao bất kỳ công nghệ tiên tiến nào cho Trung Quốc.
“Tóm lại là giới chức Mỹ phải ngừng sách lược cố gắng thuyết phục ĐCSTQ, thay vào đó là hành động để chống lại sự thao túng của ĐCSTQ”, chuyên gia Prestowitz nhấn mạnh.
Bộ trưởng Các lực lượng vũ trang Anh James Heappey tuyên bố Ukraine có quyền tấn công các mục tiêu bên trong lănh thổ Nga bằng vũ khí của Anh. Ông Heappey thậm chí cho rằng, việc Ukraine tấn công lănh thổ Nga là "hoàn toàn hợp pháp" và Anh ủng hộ động thái này, theo Business Insider và Newsmax.
Washington Post: Một con đường thoát hiểm bây giờ có vẻ hấp dẫn đối với Putin chăng?
Tác giả: David Ignatius/ Trần Ngọc Cư, dịch
Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Hai đă chống chế với những người đến thăm Điện Kremlin rằng các đối thủ của ông đang cố gắng “giành chiến thắng trên chiến trường” và “hủy diệt nước Nga từ bên trong”. Lần này ông ta không chỉ bị hoang tưởng.
Quyết tâm của phương Tây đang trở nên cứng rắn trong cuộc chiến Ukraine. Trong nhiều tháng, chính quyền Biden đă cầu xin Putin t́m "lối thoát" khỏi cuộc đối đầu. Giờ đây, mục tiêu được tuyên bố công khai của Hoa Kỳ là giúp Ukraine đánh bại Nga và vô hiệu hóa cỗ máy chiến tranh của Putin để nó không c̣n đe dọa các nước láng giềng trong tương lai.
Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ Lloyd Austin, một người cẩn thận với lời nói của ḿnh, đă tuyên bố rơ ràng hôm thứ Hai sau chuyến đi đến Kyiv để thúc đẩy sự kháng cự của Ukraine: “Chúng tôi muốn thấy Nga suy yếu đến mức không thể làm những điều mà họ đă làm trong việc xâm lược Ukraine”. Austin đă lặp lại thông điệp đó hôm thứ Ba sau cuộc hội đàm với các đồng minh NATO ở Đức.
Đây là một chiến lược với khả năng mất c̣n rất cao - những nỗ lực nhằm làm suy yếu sức mạnh một quốc gia khác bằng các biện pháp quân sự và kinh tế mà trước đây thường không có kết quả mấy - và tôi đă yêu cầu Nhà Trắng giải thích cặn kẽ các phát biểu nói trên. Một phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Quốc gia trả lời: “Chúng tôi muốn Ukraine giành chiến thắng. Chúng tôi dự định biến cuộc xâm lược này thành một thất bại chiến lược đối với Nga. Một trong những mục tiêu của chúng tôi là hạn chế khả năng Nga làm điều ǵ đó như thế này một lần nữa".
Đánh giá của phương Tây khi họ siết chặt các ốc vít đă được Ngoại trưởng Antony Blinken tuyên bố thẳng thừng hôm thứ Hai: “Nga đang thất bại; Ukraine đang thành công”. Điều đó chắc chắn đúng sau hai tháng chiến tranh đầu tiên, nhưng những ngày đẫm máu nhất của chiến dịch này có thể c̣n ở phía trước. Các câu hỏi đặt ra trong tương lai là, liệu chiến lược gây áp lực có thành công trong việc làm tê liệt Putin hay không và với cái giá phải trả là bao nhiêu.
Cho đến nay, quân đội Nga đă bị đánh trọng thương. Đánh giá thiệt hại chính xác nhất mà tôi thấy được đến từ Ben Wallace, Bộ trưởng Quốc pḥng Anh. Ông cho biết trong một bài phát biểu hôm thứ Hai rằng, 15.000 lính Nga đă bị giết, 2.000 xe bọc thép bị phá hủy và 60 máy bay trực thăng và máy bay chiến đấu bị bắn rơi. Wallace cho biết, đội quân xâm lược khổng lồ của Nga gồm 120 tiểu đoàn đă bị tổn thất 25% sức mạnh chiến đấu. Đó là một đ̣n quật vào cơ thể của Nga.
Một bức chân dung tổng hợp sơ sài về nhân mạng được thể hiện bằng những con số này đến từ Mediazone, một tập đoàn truyền thông độc lập của Nga. Các nhà nghiên cứu đă phân tích 1.744 báo cáo cụ thể về tổn thất nhân mạng của Nga. Họ nhận thấy những tổn thất nặng nề trong số lính tinh nhuệ như lính dù, lính thủy đánh bộ và lực lượng đặc biệt. Ít nhất 317 người chết được báo cáo là sĩ quan; 44 người có quân hàm từ trung tá trở lên. Những người lính đă ngă xuống đa số không tương xứng, đến từ các vùng nghèo khó của Dagestan trên dăy núi Caucasus và Buryatia ở miền đông Siberia.
“Không bao giờ nữa” là câu thần chú của phương Tây trong cuộc chiến này, cũng giống như sau năm 1945. Để đánh bại Putin, Mỹ và các đồng minh NATO đang bơm vũ khí và đạn dược vào Ukraine với tốc độ đáng kinh ngạc. Nhưng chiến thuật thực sự quyết định sẽ là bóp nghẹt bộ máy chiến tranh của Nga thông qua các biện pháp trừng phạt kinh tế.
Sự bóp nghẹt kinh tế này chỉ mới bắt đầu, nhưng một quan chức chính quyền Biden đă mô tả một số hiệu quả ban đầu. Xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Nga đă giảm 80% so với một năm trước; các mặt hàng bị kiểm soát xuất khẩu đă giảm 99% giá trị. Tên lửa được dẫn chính xác dựa vào chip bán dẫn nước ngoài sẽ không được thay thế khi nguồn cung cấp cạn kiệt. Theo báo cáo của Ukraine, việc sản xuất xe tăng tại hai nhà máy của Nga đă dừng lại v́ thiếu các bộ phận phụ tùng nước ngoài.
Một quan chức châu Âu nói với tôi rằng, các nguồn thu nhập của Nga đang dần dần biến mất. Người mua đang tránh xa dầu của Nga trong các tàu chở dầu trên biển. T́nh trạng chảy máu chất xám đang gia tăng. Theo báo cáo của một tập đoàn công nghệ Nga, 50.000 đến 70.000 chuyên gia máy tính đă rời khỏi nước, và 100.000 người nữa dự kiến sẽ rời khỏi đất nước vào tháng Tư. Quan chức này dự đoán rằng, nền kinh tế Nga sẽ giảm 8,5% đến 15% trong năm nay.
Sức mạnh toàn cầu của Nga đang suy yếu theo nhiều cách khác. Các ứng cử viên của Moscow đă bị đánh bại trong tháng này trong cuộc bầu cử bốn cơ quan của Liên Hợp quốc. Nga đă bị đ́nh chỉ khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp quốc. Liên minh Viễn thông Quốc tế đă từ chối các ứng cử viên Nga cho bốn nhóm nghiên cứu đánh giá các vấn đề truyền thông. Những giấc mơ về lănh đạo công nghệ của Điện Kremlin đang chết dần trên các đồng bằng của Ukraine, cùng với những người lính của họ.
Đâu là những nguy cơ khi thương vong của Nga ngày càng tăng, sức ép kinh tế ngày càng thắt chặt, và Moscow dần mất đi sức mạnh xâm lược các nước láng giềng? Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov hôm thứ Hai cảnh báo rằng: “Về bản chất, NATO sẽ gây chiến với Nga thông qua một nước ủy nhiệm” và ông ta nhắc đến nguy cơ xung đột hạt nhân. Ông nói: “Rủi ro này nghiêm trọng. Nó không nên bị đánh giá thấp". Austin cho rằng, luận điệu của Lavrov là "rất nguy hiểm và vô ích".
Các siêu cường đôi khi thua các cuộc chiến v́ thiếu cân nhắc. Điều đó đă xảy ra với Hoa Kỳ ở Việt Nam và Afghanistan, và đó có thể là số phận của Nga ở Ukraine. Đoạn đường thoát hiểm chắc chắn phải trông hấp dẫn hơn đối với Putin bây giờ so với cách đây vài tháng.
__________
Tác giả: David Ignatius viết chuyên mục đối ngoại hai lần một tuần cho báo Washington Post. Cuốn tiểu thuyết mới nhất của ông là "The Paladin".
Một số thành phố ở Ukraine có kế hoạch đổi tên các đường phố và quảng trường có dính đến Nga trong tiến tŕnh ‘phi Nga hóa’ sau khi cuộc xâm lược của Moscow kết thúc.
Một ngày sau khi tháo dỡ tượng đài khổng lồ thời Liên Xô ở Kyiv vốn tượng trưng cho t́nh hữu nghị giữa Nga và Ukraine, hội đồng thành phố hôm 27/4 cho biết họ đă lên một danh sách 467 địa điểm có thể sẽ được cân nhắc đổi tên.
Trong đó có một quảng trường trung tâm được đặt theo tên của nhà văn thế kỷ 19 Leo Tolstoy và một con đường có tên là Hồ Baikal của Nga. Một con đường tên Minsk, thủ đô của Belarus, đồng minh thân cận của Moscow, cũng nằm trong danh sách.
Kể từ khi Ukraine tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô vào năm 1991, tên của một số thành phố đă được thay đổi để xóa bỏ di sản của các quan chức Liên Xô vốn bị căm ghét. Một số giới chức Ukraine hiện muốn xóa bỏ tên của các tác giả, nhà thơ và núi non Nga.
Ông Ihor Terekhov, thị trưởng thành phố Kharkiv miền đông Ukraine, hôm 27/4 nói rằng ngay sau khi cuộc chiến với Nga kết thúc, ông sẽ đệ tŕnh một dự luật lên hội đồng thành phố của ḿnh để đổi tên các địa danh có dính đến Nga.
“Ngay cả khi không có những địa danh này, sẽ có quá nhiều vết sẹo nhắc nhở chúng ta trong một thời gian dài về kiểu láng giềng ǵ ở bên kia biên giới phía đông và phía bắc của chúng ta,” ông viết trên Telegram.
Các thành phố và thị trấn ở miền bắc Ukraine đă bắt đầu quá tŕnh đổi tên đường phố theo các đơn vị quân đội đă pḥng thủ ở đó.
Theo đề xuất của thống đốc vùng Chernihiv, các đường phố hoặc quảng trường ở thủ đô khu vực sẽ được đổi tên theo Lữ đoàn Xe tăng số 1.
Bộ trưởng Văn hóa Ukraine, ông Oleksandr Tkachenko, hồi tuần trước cảnh báo rằng không nên loại bỏ bất cứ thứ ǵ dính đến Nga.
Dẫn ra trường hợp Nikolai Gogol, tiểu thuyết gia người Nga nhưng sinh ra ở Ukraine làm ví dụ, ông nói một số ‘nhân vật... thuộc về kho di sản (văn hóa) toàn cầu’.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
