Vào ngày 24/2/2022 Putin đă lệnh tổng tấn công Ukraina. Các thành phố lớn như Kiev, Kharkov, Odessa đều bị bắn tên lửa, tên lửa hành tŕnh. Các lực lượng không quân Nga đánh bom, trực thăng bắn các cơ sở pḥng không của Ukraina.
Vào ngày 25/2/2022 quân Nga đă tiến sâu vào Ukraina, chiếm nhà máy điện nguyên tử Chernobyl. Ngoài đó bao vây và pháo kích nhiều phố lớn. Tuy nhiên sau ngày đầu bị sốc, quân Ukraina đă nhanh chóng tỉnh giấc. Nhiều máy bay, trực thăng, xe tăng, thiết giáp của Nga bị hạ. Quân Nga không thành công chiếm được bất kỳ thành phố chiến lược nào. Đảo Rắn, sân bay Hostomel đều bị quân Ukraina tái chiếm.
Vào ngày 26/2/2022 quân Nga bao vây Kiev nhưng không tiến vào được thành phố v́ pḥng thủ rất chặt. Gián điệp Nga dột nhập Kiev không thành công ám sát tổng thống Ukraina. Nhiều binh sĩ Nga bị bắt cho thấy độ tuổi c̣n rất trẻ 18-20. Các thành phố khác cũng bị pháo kích. Một toà nhà chung cư tại trung tâm Kiev bị trúng tên lửa. Nga đă bị loại khỏi SWIFT thanh toán quốc tế. Roman Abramovics đă trao Chelsea cho quỹ từ thiện.
Vào ngày 27/2/2022 Quân Nga dường như không thành công tiến thêm bước nào. Ngoại ô Kharkov quân Nga bị phục kích tổn thất rất lớn, một vài nhóm quân lọt vào thành phố, giao tranh rất quyết liệt. Nhiều nơi trên thế giới biểu t́nh chống Nga. Putin cũng nói "bóng gió" về việc sử dụng vũ khí nguyên tử và rằng Mỹ đă từng ném 2 quả bom nguyên tử xuống Nhật Bản để kết thúc chiến tranh th́ Nga cũng có quyền làm như vậy.
Vào ngày 28/2/2022 các bên Nga và Ukraina có cuộc đàm phán tại biên giới Belarus, tuy nhiên chưa có kết quả. Đồng tiền rúp mất giá 40%, 315 tỷ USD của ngân hàng trung ương Nga bị đóng băng.
Vào ngày 1/3/2022 phát hiện thực phẩm của quân Nga hết hạn tới cả 7 năm. Quảng trường tự do Kharkov và tháp truyền h́nh ở Kiev bị tấn công tên lửa. Thị trường cổ phiếu Nga giảm 80-90% so với lúc trước chiến tranh.
Vào ngày 2/3/2022 Kiev và Kharkov tiếp tục bị bao vây. Putin mệt mỏi, tức giận và tâm lư có vấn đề theo t́nh báo. Phương Tây tăng cường trừng phạt Nga và hỗ trợ Ukraina.
Vào ngày 3/3/2022 thiếu tướng Nga tư lệnh Sư đoàn Dù số 7 Andrei Sukhovetsky tử trận. Quân Nga chiếm được Kherson. Các hăng làm ăn lớn Phương Tây đều đồng loạt rút khỏi Nga.
Vào ngày 4/3/2022 có 163 nhà đoạt giải Nobel lên án Nga, các hăng lớn tiếp tục rút khỏi Nga như Microsoft, Ikea... Nga tiiếp tục vây hăm nhiều thành phố Ukraina.
Người Nga đang bố trí lại quân đội của họ và dường như đang củng cố các vị trí của họ đặc biệt là ở khu vực Donbass, miền đông Ukraine, Bộ Quốc pḥng Anh viết trong một bài viết sáng thứ Hai.
Latest Defence Intelligence update on the situation in Ukraine - 4 April 2022
Có vẻ như một lượng quân tiếp viện đáng kể đang được quân đội Nga triển khai tới Ukraine.
Tin tức bắt đầu ṛ rỉ sáng nay rằng Nga đang huy động 60.000 quân dự tiếp viện cho các chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Đoạn video sau đây được quay ở Yekaterinburg, cho thấy lực lượng Nga mang pháo tự hành 2Sz19 trên một đoàn tàu đường sắt, tiến tới mặt trận Ukraine.
Ukraine phát hiện 5 thi thể bị trói tay sau lưng, trong đó có gia đ́nh một thị trưởng
Nhà chức trách Ukraine đă t́m thấy thi thể của 5 thường dân với hai tay bị trói tại một ngôi làng phía tây Kyiv, trong đó có thi thể của bà thị trưởng, chồng và con trai của bà.
Cảnh sát địa phương đă cho các nhà báo AFP thấy bốn thi thể, bao gồm xác của thị trưởng, nửa chôn nửa hở trong một ngôi mộ ở một rừng thông giáp với nhà bà ở Motyzhyn.
Thi thể thứ năm được t́m thấy trong một cái giếng nhỏ trong vườn.
Những người thiệt mạng, trong đó có hai người đàn ông không phải thành viên gia đ́nh thị trưởng, bị trói tay sau lưng.
Thị trưởng Olga Sukhenko, 50 tuổi, chồng và con trai của bà, đă bị quân đội Nga bắt cóc vào ngày 24 tháng 3, cảnh sát cho biết.
Người dân địa phương cho biết thị trưởng và chồng đă từ chối hợp tác với quân xâm lược Nga.
Trong một diễn biến khác, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết ông sẽ phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vào ngày 5/4 và dự đoán sẽ có thêm các vụ thảm sát thường dân của quân đội Nga được phát hiện.
Phiên họp của Hội đồng Bảo an sẽ xem xét các cáo buộc của Ukraine rằng binh sĩ Nga đă thảm sát thường dân ở Bucha, tây bắc Kyiv, với hàng trăm thi thể được phát hiện, một số bị trói và bắn ở cự ly gần.
“Tôi muốn nhấn mạnh rằng chúng tôi quan tâm đến cuộc điều tra đầy đủ, minh bạch nhất, kết quả của nói sẽ được thông báo và giải thích cho toàn bộ cộng đồng quốc tế,” ông Zelenskyy nói trong bài phát biểu qua video hàng đêm vào rạng sáng hôm 5/4.
“Và đó chỉ mới là một thị trấn: một trong nhiều cộng đồng Ukraine mà quân Nga đă chiếm được,” ông nói. “Giờ đây, có thông tin rằng ở Borodyanka và một số thị trấn Ukraine được giải phóng khác, số thương vong dưới tay quân chiếm đóng có thể c̣n cao hơn nhiều.”
Xung quanh các khu vực Kyiv, Chernihiv and Sumy xa hơn về phía bắc và phía đông, ‘quân chiếm đóng đă làm điều mà người dân địa phương thậm chí c̣n không chứng kiến trong kỳ Đức Quốc xă chiếm đóng 80 năm trước,” ông Zelenskiy nói.
Ông nói phía Nga đă không che giấu những ǵ đă xảy ra ở Bucha nhưng có thể che giấu điều tương tự ở những nơi khác họ chiếm đóng.
Sau chuyến thăm Bucha ngày hôm qua 4/4, tổng thống Zelensky tuyên bố khó có thể tiếp tục đàm phán với Nga sau những ǵ mà họ đă làm ở trị trấn ngoại ô Kyiv này.
Trước đó vị này c̣n tuyên bố nếu Nga càng chạm trễ đàm phán, càng phải gánh chịu những hậu quả nặng nề.
Cho đến thời điểm này, đă cho thấy có ít nhất 400 thường dân bị giết chết ở Bucza, ngoại ô Kiev trong thời gian bị Nga chiếm đóng
- cố vấn Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Vadym Denysenko thông báo trên Đài Svoboda.
" Chúng tôi vẫn đang kiểm tra các tầng hầm và trong các ngôi nhà. Xác người chết được chôn trực tiếp ở trong vườn, trong sân chơi của trẻ emv.v. do đó, danh sách số người thiệt mạng vẫn đang được cập nhật" - Denysenko cho biết.
Ông lưu ư thêm, rằng quá tŕnh rà phá bom ḿn ở Bucza sẽ mất vài ngày.
Theo Reuters, chính quyền Nga "bác bỏ mọi cáo buộc" liên quan đến vụ thảm sát thường dân ở Bucza. Ngoại trưởng Lavrov cho rằng đây là một "sự giả tạo, được dàn dựng".
Song song đó, t́nh báo quân đội Ukraine đă công bố dữ liệu cá nhân của hơn 1.600 binh sĩ Nga thuộc Lữ đoàn súng trường cơ giới độc lập 64, thuộc Quân đoàn 35 của Quân khu miền Đông. Đây là một trong những đơn vị tham gia vào vụ thảm sát thường dân ở Bucza gần Kiev.
Danh sách lính Nga sát hại thường dân Ukraine được đăng trên trang web của t́nh báo quân đội Ukraine, chứa thông tin chi tiết về chúng- ngoài họ tên, ngày tháng năm sinh và cấp bậc quân hàm, th́ c̣n bao gồm cả số sổ quân sự và chi tiết hộ chiếu.
Trong một diễn biến khác, các hackers và t́nh nguyện viên làm việc trên cổng InformNapalm vừa cho biết họ đă t́m ra một sĩ quan, kẻ chịu trách nhiệm trực tiếp cho thảm sát dân thường ở Bucza thuộc Hạm đội Thái B́nh Dương của Nga, thiếu tá Alexei Bakumenko.
Alexei Bakumenko, sinh năm 1990, đă trả lời phỏng vấn các phương tiện truyền thông tuyên truyền của Nga, bao gồm Rusia Today. Mặc dù anh ta xuất hiện trong mặt nạ che mặt, và dưới một tên giả, nhưng các hackers cho biết họ có thể xác lập danh tính của kẻ này.
Trong phỏng vấn, Bakumenko nói về việc "làm sạch" vùng lân cận Bucza và đề cập đến "truyền thống gia đ́nh".
"Cho đến năm 1953, ông tôi vẫn rong ruổi đuổi bắt, tiêu diệt những bóng ma phát -xít tàn bạo có tên là Bandorawiec (tổ chức theo chủ nghĩa dân tộc cự hữu Ukraine, từng gây ra nạn diệt chủng người Ba Lan, cũng như chống Do Thái- ND) qua những khu rừng ở Ukraine. Giờ đây, tôi là người kế tục tuyệt vời cho truyền thống này"- tay thiếu tá lập luận.
Bakumenko được phát hiện ngay sau đó, khi mà có thói quen hay khoe khoang, háo hức khoe ảnh gia đ́nh với vợ và con trai trên mạng.
Trong sự kiện khác, Thủ tướng thư sinh trói gà không chặt Ba Lan, Morawiecki hôm nay gay gắt chỉ trích Tổng thống ẻo lả Pháp, Macron về các cuộc đàm phán với Putin chẳng đi đến đâu và chẳng để làm ǵ. Theo ông, đối với kẻ tội phạm chiến tranh, tên đồ tể th́ chỉ có luật pháp quốc tế trừng trị. Ông dẫn chứng về Hitler, chẳng có ai có thể nói chuyện và đàm phán được cả. Chỉ c̣n mỗi cách là phải chiến đấu để loại trừ.
Ba Lan, Latvia, Lithuania và Estonia trong 2-3 ngày tới sẽ bắt đầu quá tŕnh cô lập hoàn toàn với Nga và Belarus. Sẽ đóng cửa tất cả các tuyến đường bộ tới hai quốc gia này, nhằm ngăn chặn sự cung cấp hàng hóa cho các nước này.
Theo Reuters các lănh đạo Ba Lan cho biết, quốc gia này có thể sẽ cho phép Mỹ đặt v.ũ kh.í h.ạ.t n.h.â.n và tăng cường quân đội. Mục đích của việc này nhằm bảo vệ EU tốt hơn trước mối đe dọa từ Nga.
Bên cạnh đó, việc đặt v.ũ k.h.í h.ạ.t n.h.â.n ở Ba Lan cũng khiến cho Nga sợ hăi, không dám manh động khi nước này tranh thủ thời cơ lấy lại đất tổ, không làm khổ dân ở Kaliningrad.
Trong nhiều ngày vừa qua, nhiều tướng lĩnh và dư luận Ba Lan khá hào hứng trước đề xuất tấn công và sát nhập Kaliningrad - vùng lănh thổ ở Baltic giáp Ba Lan. Hành động tấn công Kaliningrad có thể thực hiện chớp nhoáng khi số quân đội Nga đồn trú ở đây chỉ có khoảng 30.000 - 40.000 quân. Với quân đội Mỹ, Ba Lan và EU, việc xóa xổ Kaliningrad thuộc Nga là việc khá dễ dàng.
CUỘC XÂM LĂNG UKRAINE – CUỘC CHIẾN TRANH ĐỊNH H̀NH LIÊN MINH NGA-TRUNG
Nguyễn Trung
I. SẢN PHẨM ĐẦU TIÊN CỦA BẢN ĐĂNG KƯ KẾT HÔN
Cuộc chiến tranh xâm lược mang tính quy mô tổng lực ngày 24-02-2022 của Nga chống Ukraine gây ra nỗi kinh hoàng ở châu Âu và trên thế giới. Cuộc chiến tranh này vấp phải sự kháng chiến anh dũng vô song của nhân dân Ukraine, thức tỉnh sự phản ứng quyết liệt đồng nhất của Mỹ và phương Tây, tạo ra sự phản đối mạnh mẽ rộng khắp thế giới. Đồng thời cuộc chiến tranh này phá vỡ toàn cầu hoá, phân mảnh thị trường thế giới, đang bắt đầu gây ra những cuộc khủng hoảng nguy hiểm về lương thực, năng lượng, lạm phát..., những rối loạn tài chính tiền tệ, và nhiều đổ vỡ, đứt găy khác.
Tuyên bố chung Nga - Trung Quốc ngày 04-02-2022, xác định sự hợp tác song phương “không giới hạn”, nghĩa là chẳng thua kém ǵ một liên minh. Có thể coi sự hợp tác này là cuộc “hôn nhân” đầu tiên và bất thường trong toàn bộ lịch sử Nga-Trung kể từ khi có mối quan hệ chính thức giữa Liên Xô và CHND Trung Hoa (1949). Bởi v́ quan hệ Liên Xô – Trung Quốc ngày xưa chưa lúc nào nồng ấm, có nhiều thời kỳ giành giật nhau căng thẳng. Riêng cuộc đụng độ biên giới rất đẫm máu giữa 2 nước do Trung Quốc gây ra năm 1969 tại vùng Ussury (kéo dài 5 tháng), cho thấy sự tranh giành địa chính trị của Trung Quốc với Liên Xô rất gay gắt. Cuộc xung đột này c̣n làm lộ ra ư đồ Trung Quốc đă rất sớm muốn đi với Mỹ. Hồ sơ được giải mật cho biết lúc ấy Liên Xô đă phải tính đến sử dụng vũ khí A nếu không kiểm soát được t́nh h́nh…
Nhiều thông tin cho phép kết luận Tập Cận B́nh đă biết trước cuộc chiến tranh ngày 22-04-2022, và Putin đă thoả thuận với Tập Cận B́nh sau kết thúc Thế vận mùa Đông ở Bắc Kinh mới tiến hành chiến tranh, và chắc chắn c̣n nhiều thoả thuận hợp tác quan trọng khác không công bố.
Nh́n lại, có đủ lư lẽ để nhận định: Tuyên bố chung 04-02-2022 là Bản đăng kư kết hôn của cặp đôi Nga-Trung, cuộc chiến tranh ngày 22-04-2022 là sản phẩm đầu tiên của cuộc hôn nhân này. Đây là cuộc chiến tranh đầu tiên trong thế kỷ 21 xáo trộn t́nh h́nh địa chính trị và địa kinh tế thế giới hiện thời, đẩy thế giới vào một cục diện mới đa cực rất phức tạp, với nguy cơ chiến tranh hạt nhân đến gần hơn bao giờ hết.
II. V̀ SAO CÓ CHIẾN TRANH NGA XÂM LƯỢC UKRAINE 24-02-2022?
Câu hỏi đă được trả lời này, vẫn xin có đôi lời góp thêm.
Đế chế Sa hoàng ra đời từ thế kỷ XVI, với quy mô đă từng là 1/6 địa cầu, từng là đế chế mạnh nhất châu Âu, với hiện thân cuối cùng là siêu cường Liên Xô có ảnh hưởng sâu rộng đối với 1/3 thế giới. Sau chiến tranh thế giới II, Liên Xô đă thách thức mất/c̣n toàn bộ thế giới tư bản phương Tây. Sự sụp đổ của Liên Xô 1991 chỉ là một thất bại tiếp theo của đế chế Sa hoàng trong toàn bộ lịch sử quan hệ của nó với thế giới phương Tây. Hệ quả: Liên bang Nga ngày nay chỉ c̣n diện tích là 1/9 thế giới. Song bản thân đế chế Sa hoàng vẫn tiếp tục tồn tại dưới dạng siêu cường Nga hôm nay, tuy rằng vai tṛ và không gian ảnh hưởng của nó trên thế giới này bị thu hẹp đáng kể.
Sau khi hoàn thành giai đoạn lột xác để trở thành Liên bang Nga, bắt đầu với Putin, đế chế Sa hoàng hôm nay t́m đường phục hưng trong muôn vàn chật vật, và đến hôm nay vẫn không ra khỏi cái bóng đè truyền kiếp lực bất ṭng tâm của dĩ văng: Nguyên thuỷ đế chế Sa hoàng là một đế chế lớn, tạo ra được cho ḿnh sự phát triển toàn diện so với đương thời, song chưa bao giờ là một đế chế đủ mạnh xứng với tầm cỡ nó có, càng chưa bao giờ đủ mạnh so với vùng ảnh hưởng chung quanh nó tạo ra được. Cái bóng đè kinh niên lực bất ṭng tâm này có nhiều nguyên nhân; song những nguyên nhân đập ngay vào mắt mọi người có lẽ là (a) đế chế này quá lớn so với số dân của nó; (b) nó đi theo môt hướng phát triển khác hẳn so với các đế chế ở phương Tây; và (c) ảnh hưởng sâu xa của Cơ đốc giáo.
Khoảng cách lực bất ṭng tâm này của nước Nga Putin c̣n lớn hơn bao giờ hết kể từ khi đế chế Nga Sa hoàng ra đời từ thời Ivan Bạo chúa, mặc dù Putin đă vực được nước Nga đứng dậy sau đổ vỡ 1991. GDP của Nga hôm nay c̣n nhỏ hơn của Quảng Đông, hoặc chỉ tương đương với Hàn Quốc và đứng thứ 10 thế giới. Ngoài cái mạnh về vũ khí huỷ diệt, và rất giàu tài nguyên và lúa mỳ để bán, hầu như Nga không có nền kinh tế hàng hoá nào khác đáng kể; và đấy là nguồn thu nhập chủ yếu của quốc gia này để sống, trong đó lại dốc phần cơ bản vào trang bị quân đội. C̣n lại, nước Nga Putin tiếp tục lạc hậu về nhiều mặt. Nền kinh tế Nga hiện nay chủ yếu do những tập đoàn kinh tế đầu sỏ (the oligarchs) thân hữu chung quanh Putin nắm giữ; kẻ nào không thần phục Putin đều bị loại bỏ thẳng tay dưới bất kỳ h́nh thức nào, kể cả đầu độc. Thực tại của chế độ chuyên chế này cùng với ảnh hưởng sâu rộng của Cơ đốc giáo đă tạo ra nền tảng cho cái được gọi là chủ nghĩa Putin (Walter Laqueur[1]). Toàn bộ thực tế này chi phối quyết định sự phát triển của nước Nga từ sau 1991 cho đến hôm nay.
Song song với việc thiết lập một thể chế chính trị độc đoán tuyệt đối, một mặt Putin thẳng tay đàn áp mọi xu hướng đối lập, mặt khác tập hợp chung quanh ḿnh những phần tử dân tộc chủ nghĩa cực đoan – trong đó có cả những kẻ sùng bái Hitler..., cổ vũ cho tinh thần Nga, bản sắc Nga, bác bỏ phương Tây… Mọi nỗ lực đối nội và đối ngoại của Putin theo chủ nghĩa dân tộc hữu khuynh cực đoan (extreme rightwing nationalism) được thực hiện với tâm thế và phong cách độc tài đầy bạo lực của một sỹ quan KGB nhà nghề, hôm nay giữ cương vị lănh tụ của giới tinh hoa Siloviki[2] ngự trị nước Nga (đă từng khét tiếng từ thời Liên bang Xô-viết cho đến nay). Tất cả nhằm phục sinh đế chế Sa hoàng kiểu xô-viết stalinist, t́m cách liên minh với Ttung Quốc và các thế lực cực đoan khác trên thế giới (c̣n được gọi là những nỗ lực h́nh thành phe trục) để triển khai.
Putin sẵn sàng thực hiện chiến tranh đè bẹp mọi nỗ lực trỗi dậy và muốn thoát Nga của các nước trong Liên Xô cũ: chiến tranh khuất phục Chechnya 1999, khuất phục Georgia 2008, chiếm Krym và vùng Donbas 2014… Nước Nga Putin thường xuyên gây áp lực với các nước Armenia, Azerbaijan, Moldova, Litva, Estonia… Bởi v́ sau khi thoát Nga thành công năm 1991, hầu như tất cả các quốc gia này đều hội nhập châu Âu và tham gia NATO để tránh sự trừng phạt của Nga. Tại Syrie, sau nhiều năm giúp chính quyền Bashar al-Assad, năm 2015 Putin đưa quân vào giúp đập tan sự nổi dậy của cuộc cách mạng mùa xuân Ả-rập và các phong trào Hồi giáo khác nhau – với những tội ác chiến tranh rùng rợn như đang lặp lại ở Ukraina, đồng thời chống lại những sự can thiệp của một số nước khác tại đây, qua đó xác lập chỗ đứng đầu tiên của Nga ở Trung Đông; cuộc chiến tranh ở Syrie hiện nay vẫn đang tiếp diễn. Sau nhiều năm can thiệp hậu thuẫn các chế độ độc tài tại Belarus và Kajakhstan, năm 2021 Putin đưa quân vào giúp, hậu thuẫn kinh tế và chính trị, hỗ trợ chính quyền sở tại đập tan sự nổi dậy của nhân dân tại 2 quốc gia này chống lại chính phủ độc tài và tham nhũng, vân vân…
Nói riêng về Ukraine: Là quốc gia lớn thứ 2 sau Nga trong Liên Xô cũ, hôm nay đứng trong vùng đệm giữa Nga và châu Âu.
Ukraine xưa nay vốn là một dân tộc, có lịch sử riêng từ khoảng thế kỷ IX, có ngôn ngữ và truyền thống văn hoá riêng của ḿnh, có những mối liên quan văn hoá với phương Tây – trước hết là với Ba Lan, hay là vẫn hướng về phương Tây từ trước khi đế chế Sa hoàng ra đời. Tuy rằng dân tộc Ukraine có nhiều quan hệ anh em rất sâu sắc với dân tộc Nga bắt đầu từ thời Sa hoàng (kể từ khi bị sáp nhập vào Nga, chính thức từ thế kỷ XIX), song đấy vẫn là 2 dân tộc khác nhau. Năm 1922, Ukraine trở thành một nước đồng sáng lập Liên bang Xô viết đồng thời trở thành một nhà nước cộng ḥa theo thể chế xă hội chủ nghĩa nằm trong Liên Xô (xem Wikipedia) – và đúng 100 năm sau, năm 2022 Ukraine là đối tượng xâm lược số 1 của Nga Putin.
Ukraine đă từng chịu đựng nhiều thảm cảnh thời Liên bang Xô viết – trong đó có nạn đói diệt chủng Holodomor 1932 -1933... Trong chiến tranh vệ quốc vỹ đại chống phát xít Đức, khoảng 40% những người đă hy sinh để bảo vệ Liên Xô là người Ukraina, v.v. Kể từ khi trở thành quốc gia độc lập 1991 cho đến đời tổng thống Prochenko (măn nhiệm năm 2019), Ukraine ch́m đắm trong tệ nạn tham nhũng, sự chia rẽ bè phái trong tranh giành quyền lực, và sự phân hoá nhiều mặt trong nội bộ nhân dân (thực trạng này không hề thua kém nước Nga Putin hôm nay). V́ những lẽ này, khát vọng của nhân dân Ukraine về dân chủ và tự do, về gia nhập EU và NATO ngày càng cháy bỏng. Trong khi đó Nước Nga Putin thường xuyên can thiệp quyết liệt vào nội t́nh Ukraine, cao điểm là t́nh h́nh căng thẳng đă làm nổ ra cuộc cách mạng Maidan đẫm máu 01-2014, lật đổ chính quyền thân Nga. Tổng thống đương nhiệm Ukraine lúc đó là Yanukovich đă kêu gọi Nga đưa quân vào chiếm Krym (thực ra là đă phối hợp với nhau từ trước). Yanukovich sau đó đă kịp thời cuỗm được một khoản tiền lớn từ ngân sách quốc gia rồi bỏ chạy sang Nga sống lưu vong, nhờ đó thoát được sự truy nă của Interpol. Phản ứng lại ngay tức khắc, tháng 03-2014 Nga tấn công chiếm bán đảo Krym và phần quan trọng trong vùng Sevastopol. Trải qua 6 đời tổng thống kể từ 1991 đến đời tổng thống Porochenko (2014-2019), t́nh h́nh Ukraine vẫn ngày càng trầm trọng mọi mặt, ḷng dân phân tán, quốc gia trở thành nước nghèo nhất châu Âu! Toàn bộ thực tế này đă dẫn tới thắng cử ṛn ră năm 2019 của tổng thống thứ 7 là Zelensky.
Xin lưu ư: Quốc hội Ukraine ngày 07/02/2019 đă ghi vào Hiến pháp mục tiêu trở thành thành viên Liên Hiệp Châu Âu và NATO – một quyết định được tổng thống Petro Porochenko đương nhiệm lúc ấy cho là «mang ư nghĩa lịch sử», như một hệ quả tất yếu của việc Nga chiếm Krym và Sevastopol năm 2014. Bước đi định mệnh này của Hiến pháp Ukraine xảy ra trong bối cảnh khoảng hai tháng sau (05-2019) bầu cử ṿng 2 đă dẫn đến thắng cử vang dội của tổng thống Zelensky.
Ngoài đời, từ lâu Zelensky đă trở thành nghệ sỹ của nhân dân, người của nhân dân qua hoạt động nghệ thuật đầy trí tuệ, tính khai sáng, tính phê phán và tính nhân văn của ḿnh – một nhân vật không thuộc đảng phái nào cả, với số phiếu bầu áp đảo là 73%. Xin lưu ư cho: Măi đến 31-03-2018 Zelensky mới lập ra được “Đảng Đầy tớ nhân dân” của ḿnh (lấy tên một bộ phim của chính Zelensky có ảnh hưởng lớn ở Ukraine) để tranh cử. V́ có quyền lựa chọn, nên nhân dân Ukraina đă chọn đúng… Những cuộc nói chuyện trực tuyến của tổng thống Zelensky tại quốc hội Mỹ và tại một số quốc gia khác, để lại cho cả thế giới sự khâm phục: Zelensky đă thức tỉnh rất thuyết phục Mỹ và phương Tây về những yếu kém của những quốc gia này trong đương đầu với cái ác mới đă xuất hiện trên thế giới!
Song như một lời nguyền địa lư, để cho Ukraine có thể trở thành cái nôi của dân chủ, hơn nữa nó có thể sẽ là pháo đài của phương Tây áp sát nước Nga, đó là điều đế chế Sa hoàng sống lại trong nước Nga Putin hôm nay không thể chấp nhận được. Trước khi xảy ra cuộc chiến tranh 24-02-2022, những diễn biến trong mối quan hệ Nga – Ukraine nói riêng, và trong mối quan hệ giữa Nga với thế giới bên ngoài nói chung, cho thấy cuộc chiến tranh 24-02-2022 xâm lược Ukraine đă manh nha từ khi Nga chiếm Krym và Sevastopol năm 2014 – bắt đầu từ những hoạt động chống phá liên tục của những người Nga ly khai tại Donetsk và Luhangsk do Nga hậu thuẫn! Dư luận tiến bộ trên thế giới nhận định toàn bộ quá tŕnh phục hưng đế chế Sa hoàng đến nay và cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine cho thấy Putin đang thách thức nghiêm trọng phương Tây, đang cùng đi với Trung Quốc thay đổi trật tự thế giới.
Đại thể có 3 loại ư kiến giải thích nguyên nhân cuộc chiến tranh 24-02-2022: (i) cũng như bất kỳ đế chế nào trên thế giới này, đế chế Sa hoàng không thể không kèn không trống rút lui khỏi vũ đài thế giới, sự trỗi dậy của nó hôm nay là bản năng sống c̣n tất yếu của nó – cũng như đế chế Trung Hoa đang trên đường phục hưng hôm nay vậy; (ii) do Mỹ và phương Tây đă bội ước với Gorbachov – v́ đă mở rộng NATO sang phía Đông; và (iii) do cả 2 nguyên nhân (i) và (ii) cộng lại – trong đó nguyên nhân sâu xa và mang tính quyết định của cuộc chiến tranh 24-02-2022 là nguyên nhân (i), nguyên nhân (ii) chỉ là phụ trợ, là cái cớ, và thuận tiện cho việc lựa chọn thời điểm, tuy quan trọng nhưng cũng chỉ là thứ yếu.
Cách lư giải (iii) hợp lư hơn cả, v́ trọng tâm ư đồ của Putin trước và sau chiến tranh Ukraina vẫn nhất quán là thách thức cấu trúc châu Âu để bảo vệ sự tồn tại của ḿnh, và qua đó muốn làm sống lại thời huy hoàng của đế chế xô-viết stalinist – giấc mộng Putin.
Thời điểm 24-02-2022 cho cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine liên quan mật thiết với những diễn biến trên thế giới. Khi quan hệ Mỹ - Trung trở nên cực kỳ căng thẳng từ thời Trump, lại đúng vào lúc Mỹ bộc lộ nhiều yếu kém mới trong quá tŕnh chuyển đoạn từ Trump sang Biden (trong đó nổi bật là cuộc rút quân thảm hại khỏi Afghanistan thời Biden), nội bộ Mỹ - EU có nhiều mâu thuẫn, NATO suy yếu..., Putin chủ động khai thác mâu thuẫn Mỹ - Trung, nhờ đó tạo ra được liên minh Nga - Trung hợp tác không giới hạn (tuyên bố chung Nga - Trung ngày 04-02-2022), và Putin đă quyết định hành động khi thời cơ đến. Sau khi tiến hành tổng diễn tập quân sự lớn và toàn diện chưa từng có, ngày 21-02-2022 Putin đọc diễn văn nêu ra mọi lư do (các pretexts) để khai mào, chính đáng hoặc nguỵ biện – trong đó có vấn đề vu khống Ukraine nazi hoá theo chủ nghĩa phát xít, phạm tội diệt chủng đối với người Nga ở Donbas..., và tố cáo NATO mở rộng về phía Đông…[3]; ngày 24-02-2022 nổ súng khai chiến.
Những tin tức biết được có thể cho kết luận: Sự hợp tác song phương này dựa trên thoả thuận giữa Putin và Tập Cận B́nh rất sâu sắc, được tính toán kỹ lưỡng, đầy tham vọng toàn cầu, diễn ra vào lúc thế giới phương Tây trên đà suy thoái. Lịch sử thế giới hiện tại chứng kiến cuộc hôn nhân của hai siêu cường Nga - Trung “đồng sàng dị mộng” này trở thành một cặp đôi hoàn hảo trên đoạn đường hiện nay, với khát vọng cùng nhau vẽ lại bản đồ địa chính trị và địa kinh tế thế giới, hiện thực đến mức hầu như có thể lấy tay sờ mó vào được! Tŕnh bày như thế không biết đă diễn đạt được hết hay chưa vấn đề:
- Thảm hoạ nào sẽ chờ đợi thế giới, nếu như không có cuộc chiến đấu vệ quốc dũng cảm vô song của nhân dân Ukraine chen vào và bước đầu làm thất bại ư đồ chiến lược của Putin trong cuộc chiến tranh này!?
Xin hăy thử giả định: Cuộc chiến tranh chớp nhoáng (der Blitzkrieg) với tất cả tổng lực của nước Nga Putin nếu thành công mỹ măn trong vài ngày như kế hoạch tác chiến đă đề ra, toàn thế giới hôm nay – trong đó có cả nước ta – sẽ thế nào?!
III. CUỘC CHIẾN TRANH UKRAINE THAY ĐỔI CỤC DIỆN THẾ GIỚI
Sự kiện chiến tranh ở Ukraine làm cho mọi thay đổi trên thế giới đang diễn ra từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, làm lộ ra diện mạo một thế giới khác.
· Về Ukraine
Cuộc kháng chiến anh dũng vô song của nhân dân Ukraine bảo vệ tổ quốc chẳng những làm bộc lộ bản chất hợp tác Nga-Trung, mà c̣n là cú hích thức tỉnh nhân loại: Phải đứng lên dấn thân đấu tranh bảo vệ hoà b́nh và phấn đấu cho những giá trị của dân chủ và phát triển; bởi v́ chưa bao giờ thế giới đứng trước những thách thức khôn lường do quá tŕnh toàn cầu hoá đang đổ vỡ hiện nay gây ra từ cuộc chiến tranh xâm lược ngày 24-02-2022, và do nguy cơ chiến tranh hạt nhân đến gần với nhân loại hơn bao giờ hết!
Xin tóm tắt trong mấy nét sau đây:
- Nhân dân Ukraine với tổng thống Zelensky đứng đầu chiến tuyến của ḿnh đă đúng khi lựa chọn quyết tâm bảo vệ đến cùng tổ quốc của ḿnh, bất chấp tất cả những ǵ đă và đang phải trải qua. Cuộc kháng chiến tuy sẽ c̣n phải đi qua giai đoạn cuối cùng phía trước, đang vô cùng quyết liệt và rất đẫm máu trước khi kết thúc, song ngay bây giờ có thể nhận định: Ư đồ chiến lược nguyên thuỷ của cuộc chiến tranh xâm lược này đă thất bại.
- Làm thất bại ư đồ chiến lược nguyên thuỷ cuộc chiến tranh xâm lược này, nhân dân Ukraine anh dũng đă giành thắng lợi trong hiệp đấu đầu tiên cho chính ḿnh, cho Mỹ và các nước EU đang giúp đỡ cuộc kháng chiến của ḿnh, và cho nhân dân nhiều nước khác đứng về phía và đang ủng cuộc kháng chiến này. Thắng lợi trong hiệp đấu đầu tiên nay đặt ra tiền đề, và nhờ đó cũng xác lập được định đề trong cục diện mới trên thế giới hôm nay: Hoà b́nh, dân chủ và phát triển của cả thế giới đang bị thách thức hơn bao giờ hết, cả nhân loại phải đứng lên mà giành lấy, mà bảo vệ! Không có ǵ cho không!
- Từ một nước Ukraine nội bộ chia năm xẻ bảy, bị tệ nạn quan liêu tham nhũng hành hạ tan tác đất nước, và bị Nga can thiệp liên tục và thô bạo trong suốt 30 năm kể từ khi trở lại là một quốc gia độc lập năm 1991, hôm nay trở thành một quốc gia với tinh thần đoàn kết dân tộc vững chăi bất khả kháng, đă và đang kháng chiến anh dũng vô song dưới lá cờ của người tổng tư lệnh anh hùng dân tộc Zelensky của ḿnh! Nhân dân Ukraine chẳng những đă hoàn thành sứ mệnh lịch sử của ḿnh trong hiệp đấu đầu tiên này, mà c̣n đang tự lột xác ḿnh để trở thành một dân tộc mới, với những giá trị mới của đoàn kết dân tộc, dân chủ, và tự do – đ̣i hỏi không thể thiếu cho thời kỳ sau này hàn gắn vết thương chiến tranh và kiến thiết lại tổ quốc bị tàn phá! Sự tự biến đổi như vậy để vươn lên trở thành một dân tộc tự làm chủ vận mệnh của ḿnh và làm chủ đất nước ḿnh với những giá trị cao quư nhất của văn minh nhân loại có lẽ nên được xem là bước ngoặt đổi đời của lịch sử nhân dân Ukraine, của nước Ukraine, là niềm vui và sự cổ vũ chung cho nhân dân các nước trên thế giới đang cùng trên trận tuyến với nhân dân Ukraine.
· Về Mỹ và EU
Sự thức tỉnh của Mỹ và EU trong toàn bộ vấn đề chiến tranh ở Ukraine, thể hiện tập trung qua những thoả thuận và quyết định chung cấp cao của Mỹ, EU, NATO và G7 ở Brussels (24 & 25-03-2022)[4] về đối phó với cuộc chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraine là chưa từng có kể từ sau chiến tranh thế giới II.
Đây là bất ngờ lớn đối với liên minh Nga - Trung, đối với thế giới, và đối với cả chính bản thân Mỹ và các nước EU. Kể từ sau chiến tranh thế giới II, đấy là sự đoàn kết và hành động thống nhất của Mỹ và EU chưa từng có – thể hiện trong việc giúp Ukraine về vũ khí và kinh tế để duy tŕ được sức chiến đấu và giải quyết được vấn đề người tỵ nạn, thực hiện các biện pháp trừng phạt kinh tế - chính trị đối với Nga, ngăn chặn nguy cơ Nga tiến hành chiến tranh hoá học hay chiến tranh hạt nhân chống Ukraine, tăng cường sự có mặt thường trực tại chỗ của lực lượng vũ trang NATO trên vành đai phía Đông, răn đe Trung Quốc tiếp tay cho Nga kéo dài chiến tranh, kiềm chế mọi nguy cơ chiến tranh lan rộng hoặc biến tướng thành đối đầu trực tiếp với Nga… Sự việc các thành viên EU đồng loạt tăng cường ngân sách quốc pḥng để nâng cao khả năng pḥng thủ của họ, dám từng bước đoạn tuyệt với nguồn cung cấp năng lượng từ Nga nói lên nhận thức sâu sắc và quyết tâm lớn của họ…
Hầu như có thể kết luận chắc chắn nếu không có NATO mở rộng như hiện nay, có lẽ châu Âu nguy khốn từ lâu rồi, và Mỹ và châu Âu chắc sẽ khó có được phản ứng như hiện nay về vấn đề Ukraine. Ngay trong hiện tại, cuộc chiến tranh xâm lược đầy tội ác của Nga đă khiến Thuỵ Sỹ bỏ thái độ trung lập để tán thành 2 nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc lên án cuộc chiến tranh này, Phần Lan và các nước Bắc Âu đang tính đến việc gia nhập NATO.
Tuy nhiên Mỹ và EU / NATO không thể đáp ứng đ̣i hỏi của Ukraine về thiết lập vùng cấm bay trên không phận Ukraine để hạn chế Nga tấn công từ trên không hay từ ngoài biển vào – với lư do cần pḥng ngừa biến tướng thành chiến tranh NATO-Nga, cùng với lư do này nên c̣n dè dặt trong cung cấp cho Ukraine một số vũ khí tối tân nhất… Tóm lại, Mỹ và EU dành cho Ukraine sự giúp đỡ rất lớn để kháng chiến đến thắng lợi, kết hợp với trừng phạt Nga quyết liệt về kinh tế, chính trị, song giữ cho t́nh h́nh nằm trong giới hạn không để cho xảy ra đối đầu NATO-Nga, ngăn chặn nguy cơ chiến tranh hạt nhân / chiến tranh thế giới III.
Song ngay trong lúc này, diễn tiến đàm phán Ukraina - Nga chưa biết lúc nào mới có thể đi tới kết thúc, Mỹ và phương Tây đang đứng trước hàng loạt vấn đề lớn chung quanh (a) chủ đề đọ sức tiếp với cặp Nga-Trung như thế nào trên thế giới này, đồng thời phải giải quyết (b) chủ đề làm thế nào bảo đảm thực thi được thoả thuận sẽ đạt được giữa Ukraine và Nga. Hai loại nhiệm vụ này liên quan mật thiết với nhau.
Có thể có những vấn đề đáng lưu ư sau đây:
(1) Mỹ và phương Tây sẽ phải nỗ lực rất nhiều về đối nội và đối ngoại, để không mất đà hiện nay, và để đủ mạnh trong giải quyết những vấn đề kinh tế và nội trị của quốc gia ḿnh và của toàn bộ tập hợp này cho phép họ (a) giữ được lợi thế bước đầu hiện nay trong đối phó với liên minh Nga-Trung, và (b) bảo đảm thực thi được thoả thuận Ukraine-Nga. Nhất là cái giá Mỹ và EU phải trả để duy tŕ được sự trừng phạt và sức ép của họ đối với Nga không hề nhỏ. Bởi v́ quy luật muôn thuở quật ngă được đối phương, th́ ḿnh cũng đứt hơi! Có thể nói Mỹ và phương Tây c̣n rất nhiều việc phải làm để không xảy ra t́nh huống giữa đường đứt gánh…
(2) Chiến tranh phá vỡ toàn cầu hoá. Là những nước có vai tṛ dẫn dắt sự phát triển kinh tế thế giới, Mỹ và phương Tây đứng trước nhiệm vụ kép vừa phải sớm tạo ra sự phát triển năng động mới của chính quốc gia ḿnh để tăng cường thực lực, vừa phải đi đầu trong góp phần phục hồi, cải thiện và phát triển mới quá tŕnh toàn cầu hoá sao cho có lợi nhất cho hoà b́nh, hợp tác và phát triển giữa mọi quốc gia – nghĩa là phải t́m cách hạn chế tới mức có thể hiện tượng để cho Trung Quốc chỉ một chiều lạm dụng toàn cầu hoá cho mưu đồ bá chủ, nhưng Trung Quốc lại vô trách nhiệm đối với thế giới như đă diễn ra xuyên xuốt trong những thập kỷ vừa qua. Thách thức này rất lớn, đ̣i họi mọi quốc gia phải vào cuộc – song trách nhiệm nặng nhất trước hết đặt lên vai Mỹ và tất cả các nước phát triển. Họ có làm được không?
(3) Mỹ và phương Tây – bao gồm hầu hết những nước phát triển khác – đang h́nh thành ngày càng rơ nét hơn một mặt trận chung chống chiến tranh, bảo vệ hoà b́nh, v́ sự phát triển và dân chủ. Tuy nhiên nơi này nơi khác ngay trong ḷng thế giới phương Tây và trong các khu vực trên thế giới vẫn c̣n sự phân hoá nhất định trong đối xử và trong những quan hệ làm ăn với Nga và Trung Quốc. Phía Nga và Trung Quốc sẽ ra sức phản công. Mỹ và phương Tây sẽ phải nỗ lực rất nhiều để tiếng nói của hoà b́nh, hợp tác và dân chủ có sức mạnh quyết định. Cuộc sống tiếp tục khẳng định chân lư: Hoà b́nh chỉ có thể giành được và ǵn giữ được bằng thực lực và bản lĩnh của từng quốc gia và bằng sự phấn đấu chung của mọi quốc gia v́ hoà b́nh và dân chủ.
· Về liên minh Nga-Trung
Hiện nay, v́ blitzkrieg thất bại, Nga đang từ chiến lược chiếm đất chuyển sang dùng chiến tranh huỷ diệt từ trên không, từ biển vào và trên mặt đất, để thực hiện đánh/đàm kéo dài, mong giành thắng lợi.
C̣n Trung Quốc đang cùng một lúc phải giải quyết nhiều bài toán khó: Cứu Putin thế nào để c̣n giữ được tinh thần tuyên bố chung 04-02-2022 mà vẫn lách được trừng phạt của Mỹ và EU, giữ thể diện với thế giới v́ tay đă nhúng chàm quá lộ liễu trong vấn đề Ukraine, giành lấy vai sứ giả hoà b́nh giả hiệu để vừa rửa mặt vừa tạo thế mới.
Tuy nhiên, nh́n tổng thể trong ngắn hạn, có thể nhận định: Cho đến nay TQ là nước duy nhất được lợi, hay được lợi nhiều nhất trong cuộc chiến tranh này. – Có thể liệt kê một số sự việc sau đây:
(1) rút ra được nhiều kinh nghiệm rất quan trọng không thể thiếu để điều chỉnh chiến lược toàn cầu của ḿnh – chiến tranh Ukraine được xem như một test kit cho toàn bộ chiến lược toàn cầu hiện có của Trung Quốc;
(2) tiếp tục giữ được và khai thác mối liên minh với Nga để đối đầu / mặc cả với Mỹ và phương Tây – hầu như chắc chắn sau cuộc chiến tranh này Nga càng cần Trung Quốc hơn và v́ thế Trung Quốc vẫn bảo tồn được vị thế hiện có của Trung Quốc đối với Mỹ và phương Tây, mối quan hệ cặp đôi này tiếp tục gia tăng;
(3) điều chỉnh chiến lược cho vấn đề sáp nhập Đài Loan, hầu như chắc chắn sẽ phải lùi lại một số năm;
(4) Trung Quốc càng thấy rơ Mỹ và phương Tây không thể bỏ được thị trường Trung Quốc – một yếu tố Trung Quốc đă khai thác và lợi dụng cực kỳ thành công bắt đầu từ thời Đặng Tiểu B́nh đến nay;
(5) khai thác được nỗi sợ của Mỹ và phương Tây về chiến tranh A.
(6) Vân vân…
Tuy có một số hiện tượng rạn nứt nào đó trong nội bộ Trung Quốc về cuộc chiến tranh này và về Tập Cận B́nh, song có lẽ trong phạm vi ngắn hạn vai tṛ và vị thế hiện nay của Tập Cận B́nh không có thay đổi ǵ đáng kể trong nội bộ Trung Quốc. Nh́n dài hạn lại là chuyện khác.
Sự vận động nội tại của Nga và Trung Quốc giữ vai tṛ quyết định nhất hai quốc gia này trong tương lai sẽ hướng về đâu: (i) về chuyên chế và chiến tranh, hay là (ii) về dân chủ và hoà b́nh.
Trên thế giới có nhận định:
Về Nga, chiến tranh xâm lược Ukraine đă tiêu hao nghiêm trọng những ǵ nước Nga vực lên được từ sau 1991, gây chia rẽ nội bộ chưa từng có, chất xám sẽ ngày càng bỏ nước ra đi, đầu tư nước ngoài rút, nước Nga Putin sẽ khủng hoảng sâu sắc hơn, nhưng càng chuyên chế và khát máu hơn, và như thế rất nguy hiểm. Không loại trừ sẽ có những biến động nội tại lúc nào đó sẽ dẫn đến thay đổi / đổ vỡ chế độ, Lịch sử Liên Xô kể từ ngày thành lập cho đến nước Nga Putin hôm nay (khoảng 1 thế kỷ) tổng cộng đă 4 - 5 lần có những biến cố như thế - và sự phục sinh ở thời điểm hôm nay là một đế chế sa hoàng stalinist đang t́m cách tự khẳng định ḿnh! Bề dày của lịch sử văn hoá Nga có thể góp phần làm sáng tỏ sự trỗi dậy trở lại kiểu này (resurgence)!..
Về Trung Quốc, sự kiện chiến tranh Ukraine một mặt thức tỉnh Mỹ và EU đứng trong một mặt trận chung – điều mà Trung Quốc không ngờ nhất và cũng lo ngại nhất, mặt khác làm cho thế giới c̣n lại ngày càng nhận diện rơ hơn bản chất bá quyền của Trung Quốc và những giới hạn Trung Quốc không thể vượt qua. Những diễn biến này khiến Trung Quốc đang phải điều chỉnh nhiều thứ, giấc mộng Trung Hoa hôm nay phải đứng xa hơn một chút so với trước khi có sự kiện chiến tranh Ukraine, song khát vọng của Tập lấy lại 5 thế kỷ Trung Quốc đánh mất hầu như không đổi.
Trong khi đó, Sergei Lavrov và Vương Nghị liên tục khẳng định hợp tác Nga-Trung đang tiếp tục mạnh lên.
Từ những suy nghĩ trên có thể cảnh báo:
- Sự thất bại chiến lược keo đầu tiên của Putin trong cuộc chiến tranh 24-02-2022 không làm cho hợp tác Nga-Trung theo tinh thần tuyên bố chung 04-02-2022 tan vỡ, mà càng củng cố thêm. Bởi v́ sau thất bại đầu tiên này, 2 quyền lực này càng cần nhau hơn bao giờ hết, nhất là Nga – v́ làm khác đi, sẽ có nghĩa cả Vladimir Putin và Tập Cận B́nh đều cam chịu số phận lúc nào đó sẽ có thể bị bắt làm tù binh, điều chắc chắn họ không muốn – và hơn thế nữa, họ vẫn c̣n nguyên trong tay mọi vũ khí rắn và mềm họ có, chẳng có lư do ǵ để bỏ cuộc!
- Trung Quốc có Nga yếu và cần liên minh với ḿnh như hiện nay là điều kiện địa chính trị lư tưởng chưa từng có cho Trung Quốc kể từ khi khởi xướng giấc mộng Trung Hoa bá chủ thế giới – xin đừng quên điều này liên quan mật thiết đến Biển Đông. Sự hợp tác của hai bên ngày càng cần nhau như vậy trên thực tế đă trở thành một liên minh. Nghĩa là cuộc xâm lăng Ukraine có thể được xem là cuộc chiến tranh đầu tiên của liên minh này; cuộc chiến tranh tiếp theo của liên minh có thể sẽ là Đài Loan, hoặc một nơi nào khác trên Biển Đông, Biển Hoa Đông, hoặc đâu đó trong khu vực Indo-Pacific... Nền tảng của liên minh này chỉ có 1 cụm từ cộc lốc “hợp tác không giới hạn” – song đấy là một dạng hiệp ước chiến lược (a strategic treaty) ngắn nhất trong lịch sử quan hệ quốc tế, nhưng có nội dung rộng lớn và bao quát nhất, chỉ bị giới hạn bởi thực lực của 2 nước này và sự áp đặt của cuộc sống.
- Cả Nga và Trung Quốc đều tuyên bố tại nhiều nơi, gần đây nhất là Sergei Lavrov tại Ấn Độ (31-03-2022): Hợp tác Nga-Trung nhằm thực hiện một trật tự quốc tế đa nguyên (được hiểu là nhiều cường quốc làm chủ thế giới) và dân chủ (được hiểu là dân chủ của các cường quốc – thực chất là nhằm vào chống Mỹ!). Song ngay khi mới xúc tiến cuộc chiến tranh xâm lược 24-02-2022, Putin đă răn đe quyết liệt sẵn sàng xử dụng vũ khí A. Điều này cảnh báo: Bản chất liên minh Nga-Trung mang trong nó yếu tố kích thích hay đẩy thế giới đến gần chiến tranh hạt nhân!... Ngoài ra phải đặt câu hỏi liên minh này c̣n có thể làm những ǵ khác nữa!? Thực tế này nhắc nhở loài người hăy cảnh giác!
IV. VIỆT NAM LÀM G̀?
Việt Nam cần phải trở thành một quốc gia độc lập, dân chủ, tự chủ, tự cường, có đủ trí tuệ, bản lĩnh và sức mạnh, (a) để vĩnh viễn thoát khỏi quá khứ đau khổ và đẫm máu là nạn nhân của cái trật tự quốc tế “hai phe bốn mâu thuẫn” c̣n tác động măi đến hôm nay, (b) để không bao giờ một lần nữa quốc gia lại là nạn nhân của đối đầu 2 phe hay giữa các phe nào, song mặt khác nước ta phải làm tất cả mọi việc để trở thành cái nôi của hoà b́nh, hợp tác và phát triển không thể thiếu trong khu vực Đông Nam Á, và đồng thời phải là một trong các thành viên rường cột của ASEAN – trên cơ sở đó bảo vệ được sự tồn tại và tạo ra sự phát triển phải có cho ḿnh để sống; (c) đứng tại điểm nóng Biển Đông trên chiến tuyến đối kháng Mỹ - Trung, dứt khoát Việt Nam hôm nay phải làm mọi việc để có khả năng và bản lĩnh trở thành tụ điểm của hoà b́nh, của bảo vệ luật pháp quốc tế, và của lẽ phải, không để cho lửa chiến tranh bén vào nhà ḿnh, nếu có kẻ nào xâm lược đất nước ḿnh th́ phải đủ bản lĩnh và sức mạnh tự ḿnh chống trả bất khuất, tranh thủ được sự đồng t́nh ủng của hộ bè bạn để bảo vệ thắng lợi sự vẹn toàn mọi mặt của tổ quốc; (d) là nước duy nhất có quan hệ truyền thống và sâu rộng với Trung Quốc, Mỹ và Nga, Việt Nam cần đủ bản lĩnh độc lập tự chủ để phát huy vai tṛ của ḿnh góp phần vào hoà giải và hoà b́nh. Đáp ứng thành công những đ̣i hỏi mới này (a, b, c, và d) trong cục diện thế giới hôm nay là con đường hứa hẹn nhất của nước ta, để xây đắp nên mối quan hệ bền vững với Trung Quốc – v́ hữu nghị, hợp tác và cùng phát triển theo 5 nguyên tắc chung sống hoà b́nh!
Song cái bất biến để ứng vạn biến là: Phải có một nhân dân Việt Nam có quyền lựa chọn làm chủ chính ḿnh và làm chủ đất nước ḿnh như là một tiền đề tất yếu, để đoàn kết cùng nhau xây dựng nên bằng được một Việt Nam đáp ứng được những đ̣i hỏi mới (a, b, c, và d) như tŕnh bày trên. Cái bất biến này là cái đích một ly không rời! Cái đích này cả nước phải cùng nhau đứng lên giành lấy, để tổ quốc Việt Nam của chúng ta hôm nay tồn tại, sống được, và phát triển trong thế giới này!
Hàng chục năm nay, trong các kiến nghị, thư gửi lănh đạo ĐCSVN nhân các dịp trọng đại khác nhau, trong các bài viết trên mạng, tựu trung lại tôi khẩn thiết đề nghị: Phải tiến hành cuộc cải cách chính trị đổi đời đất nước, để xây dựng nên một dân tộc Việt Nam trưởng thành làm chủ đất nước, để tạo ra trí tuệ, ư chí, bản lĩnh và sức mạnh của quốc gia đáp ứng được những đ̣i hỏi (a, b, c, và d) do cục diện thế giới hôm nay khách quan đặt ra cho nước ta – bắt đầu từ đổi mới ĐCSVN hôm nay trở thành đảng của dân tộc và dân chủ như cố Thủ tướng Vơ Văn Kiệt đă nêu trong thư ngày 09-08-1995[5], để có một tổ chức chính trị đủ mạnh xúc tiến công cuộc cải cách mang ư nghĩa lịch sử trọng đại này. Hàng chục năm nay tôi đă cân nhắc kỹ mọi bề và khẳng định: Cuộc cải cách chính trị này là con đường sống duy nhất, cả nước ta phải đứng lên lựa chọn. Không được phép làm khác!
Theo thông báo của Anh Quốc, nước hiện là chủ tịch luân phiên Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc, định chế này sẽ họp lại vào hôm nay, 05/04/2022 để bàn về cuộc tấn công Ukraina của Nga, đặc biệt là những vụ thảm sát thường dân tại những khu vực bị lực lượng Nga chiếm đóng. Lần đầu tiên từ ngày Nga khởi động cuộc chiến hôm 24/02, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky phát biểu trước Hội Đồng thông qua cầu truyền h́nh.
Trong một video được phát đi vào khuya hôm qua, rạng sáng hôm nay, tổng thống Zelensky cho biết là trong bài phát biểu của ḿnh, ông sẽ kêu gọi quốc tế tăng cường các biện pháp trừng phạt đối với Nga và trang bị thêm vũ khí cho Ukraina. Ông cũng sẽ đề cập đến các vụ thảm sát thường dân mà ông cáo buộc là do lính Nga tiến hành. Theo ông Zelensky: “Sẽ đến lúc tất cả những người Nga đều biết được toàn bộ sự thật về việc ai trong số những đồng hương của họ là kẻ sát nhân, ai đă ra lệnh”.
Trước đó, trong ngày hôm qua, tổng thống Ukraina đă đích thân đến thị sát thị trấn Bucha, nằm cách thủ đô Kiev khoảng 30 km về phía tây bắc, nơi hàng chục thi thể thường dân Ukraina được phát hiện sau khi lực lượng Nga rút đi.
Trên mạng Twitter, phái bộ Anh tại Liên Hiệp Quốc xác nhận phát biểu được dự trù của tổng thống Ukraina, và khẳng định thêm là trong tư cách chủ tịch Hội Đồng Bảo An, Anh Quốc sẽ bảo đảm sao cho “sự thật về các tội ác chiến tranh của Nga tại Ukraina” được nghe thấy.
Nga đă kiên quyết bác bỏ những tố cáo của Ukraina. Trong cuộc họp báo tại Liên Hiệp Quốc hôm qua, đại sứ Nga Vasily Nebenzia đă cáo buộc Ukraina “dàn dựng” thi thể của những thường dân thiệt mạng ở Bucha, gọi những h́nh ảnh và video được công bố về vụ này là các bằng chứng “giả mạo và dối trá”. Đại sứ Nga hứa sẽ cung cấp bằng chứng “thật” vào hôm nay.
Trả lời câu hỏi của một nhà báo, đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc cũng cho rằng “không thể loại trừ việc thường dân bị chết trong chiến tranh”. Theo hăng AFP, việc đại diện Nga sử dụng từ “chiến tranh” đáng chú ư v́ cho đến nay, Matxcơva luôn luôn gọi cuộc chiến Ukraina là “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Ukraina.
Cuộc họp của Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc hôm nay là một sự kiện đă được lên kế hoạch từ trước đây với sự tham dự của Tổng thư kư Liên Hiệp Quốc, Antonio Guterres. Nga đă từng yêu cầu triệu tập khẩn cấp một phiên họp của Hội Đồng Bảo An vào hôm qua, 04/04 để bàn về điều mà Matxcơva gọi là “hành động khiêu khích” của Ukraina ở Bucha, nhưng đ̣i hỏi của Nga đă bị Anh Quốc bác bỏ với lư do là đă có cuộc họp được dự trù vào hôm nay, với một chương tŕnh nghị sự bao quát hơn.
Cũng liên quan đến các vụ thảm sát thường dân tại Ukraina, tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden hôm qua cho biết rằng ông muốn thấy một “phiên ṭa xét xử tội ác chiến tranh” được mở ra sau vụ phát hiện các thi thể trong quần áo dân sự ở Bucha.
Một lần nữa, tổng thống Mỹ đă gọi đồng nhiệm Nga Vladimir Putin, là một “tội phạm chiến tranh”, một con người “tàn bạo… phải chịu trách nhiệm” về thảm cảnh đang diễn ra.
V́ sao xe tay lái nghịch của Anh được ưa chuộng trên chiến trường Ukraine?
Nhờ giá thành thấp hơn sản phẩm tương tự từ các nước châu Âu khác, các loại xe tay lái nghịch từ Anh đang được một tổ chức quyên góp tại Ukraine cung cấp cho binh sĩ nước này.
Từ Kyiv tới Kharkiv, các loại xe cũ từ nước Anh - một số xe c̣n nguyên biển số - đang được người Ukraine sử dụng trên chiến trường, dù đường sá ở Ukraine được thiết kế để dùng ôtô tay lái thuận.
Những chiếc xe này được gửi đến qua một quỹ hỗ trợ được lập ra bởi diễn viên hài người Ukraine Serhiy Prytula, người đang đảm nhận công việc như một “sĩ quan hậu cần dự bị” của quân đội nước này.
Giá thành của xe cộ từ Anh chỉ bằng khoảng một nữa so với xe tại châu Âu, do nhu cầu xe tay lái nghịch trên thế giới không cao, ông Prytula nói với Guardian.
Ông Prytula đă nhận được khoảng 7 triệu bảng Anh (hơn 9 triệu USD) tiền quyên góp mỗi tháng. Với số tiền này, ông có thể mua đủ loại trang thiết bị quân sự, từ áo chống đạn, kính nh́n đêm, ống nḥm, máy bay không người lái, dụng cụ y tế, máy phát điện, và cả xe hơi.
Nguồn ôtô gửi đến Ukraine được mua từ các doanh nghiệp kinh doanh xe cũ và cả các cá nhân muốn bán xe. Sau khi giao dịch được thực hiện, những chiếc xe này được gửi bằng phà qua eo biển Manche tới lục địa châu Âu và được xe tải gửi tới Ukraine. Hành tŕnh này kéo dài 5-6 ngày.
Khi về tới Ukraine, chúng được phân bổ tới các mặt trận mà binh sĩ Ukraine có nhu cầu lớn nhất.
Cho đến nay, quỹ của ông Prytula đă mua được 20 chiếc xe từ Anh để gửi tới chiến trường, trong tổng số 60 chiếc xe được mua từ khắp châu Âu. 20 chiếc xe khác đang trong quá tŕnh mua bán và sẽ được gửi tới sau.
Ở văn pḥng của ông Prytula ở Kyiv - địa điểm từng là nơi diễn xuất nhưng đă được chuyển đổi mục đích thành trung tâm tiếp nhận quyên góp - một số mảnh vũ khí, trang bị hay đồ dùng cá nhân của quân đội Nga được ông giữ lại.
Chúng được gửi tới từ chiến trường bởi những đơn vị nhận được xe quyên góp. Trong số đó có một mảnh vỡ của máy bay Su-34, mảnh tên lửa Kalibr, quân phục, máy truyền tin và mũ của lính tăng.
“Điều này thực sự có ích. Các đơn vị của chúng tôi đă thiết lập các nhóm cơ động”, ông Prytula nói. “Đây là quà từ những người lính. Chúng tôi gửi họ một xe bán tải và họ hạ chiếc máy bay này”, ông chỉ vào mảnh vỡ của chiếc Su-34.
Kể từ khi chiến sự bùng phát tại Ukraine hôm 24/2, hàng viện trợ quân sự từ nước ngoài đă được đưa tới Ukraine bằng nhiều đường khác nhau, bởi nhiều tổ chức khác nhau - bao gồm cả những đơn vị quyên góp tư nhân như quỹ của ông Prytula.
Trong số đó, xe cộ là một trong những mặt hàng mà binh sĩ Ukraine cần nhất. Nhờ các phương tiện này, người Ukraine có thể thành lập các đơn vị cơ động để tiến hành tấn công.
Một nhóm vận động quyên góp từ Lithuania cũng đă gửi hàng chục ôtô các loại tới Ukraine, theo một phóng sự của Washington Post. Một số phương tiện được mua từ tiền ủng hộ, trong khi số khác được người dân Lithuania trực tiếp quyên góp.
Sau đó, các phương tiện được gửi qua đường Ba Lan tới một địa điểm bí mật ở biên giới Ukraine. Tại đây, chúng được đại diện của các đơn vị đích thân tới nhận.
Nguồn cung giá hời
Ông Maksym Kostetskyi, người phụ trách mua xe cộ từ Anh, cho biết nhu cầu của binh sĩ Ukraine cao gấp 3 lần so với khả năng cung cấp. Xe con, xe bán tải và xe SUV là các loại phương tiện được ưa thích nhất.
“Hàng chờ khá dài. Dù vậy, chúng tôi hy vọng các đối tác ở Anh có thể cung cấp xe với giá thấp hơn, đặc biệt đối với xe bán tải và phương tiện đă qua sử dụng.”, ông Kostetskyi nói. “Mỗi xe SUV thường có giá từ 4.000-5.000 bảng Anh (khoảng 5.200-6.500 USD)”.
“Người châu Âu thường không mua chúng v́ tay lái nghịch. Tuy vậy, thời điểm chiến tranh này là lúc thích hợp để mua”, ông Kostetskyi chia sẻ.
Theo nguyên tắc, khi một phương tiện được quân đội Ukraine sở hữu, biển số của chúng cần được tháo đi. Tuy vậy, trong những tuần đầu của chiến tranh, khi yêu cầu cao nhất là sớm đưa xe ra chiến trường, quy định trên hiếm khi được thực hiện.
Do đó, một số phương tiện trên chiến trường Ukraine vẫn mang biển số đặc trưng của Anh.
Việc các phương tiện cũ từ Anh được người Ukraine sử dụng trong chiến sự không phải là điều mới mẻ. Từ khi xung đột bùng phát năm 2014, một số loại xe đă được gửi tới quốc gia Đông Âu này.
“Nhiều binh sĩ Ukraine đă biết cách lái xe với tay lái ở bên ngược lại”, ông Prytula nói.
“Đây là cách tốt nhất để người Anh ủng hộ Ukraine, khi giá xe ở các nước châu Âu khác đắt gấp đôi”, ông Kostetskyi nói.
Chiến tranh Ukraina : Quân Nga rút đi, để lại những thành phố hoang tàn đổ nát quanh Kiev
Tại Ukraina, ở những khu vực đă rơi vào tay quân Nga, quanh thủ đô Kiev, khi quân Nga rút đi, là cảnh tan hoang đổ nát. Những lời chứng về các vụ sát hại thường dân ngày càng nhiều. Trostianets, thành phố 20.000 dân, tại vùng Soumy, chỉ sau 1 tháng bị 1.000 lính Nga chiếm đóng, c̣n bị phá hủy nặng nề hơn cả thời Đệ Nhị Thế Chiến. Ít nhất 50 thường dân thiệt mạng v́ bom đạn của kẻ thù.
« Trostianets là một trong những thành phố đầu tiên rơi vào tay quân Nga. Thành phố được giải phóng vào ngày 26/03, nhưng các trận đánh mà quân đội Ukraina tiến hành để chiếm lại thành phố đă phá hủy hoàn toàn khu vực gần nhà ga.
Trên đại lộ chính của thành phố, ông Yuriy, 58 tuổi, là cư dân cuối cùng vẫn ở lại trong ṭa nhà 5 tầng đă từng bị cháy 2 lần. Ông kể lại : "Lần đầu tiên th́ phía Nga nói rằng chính người Ukraina đă nổ súng, nhưng không hề có vết đạn. Đến lần thứ hai, tôi đă thấy quân Nga bắn vào ṭa nhà bằng súng máy hạng nặng và từ xe bọc thép như thế nào, ở khoảng cách gần, tôi đă tận mắt chứng kiến điều đó".
Trong suốt một tháng, quân đội Nga đă bố trí pháo binh ở Trostianets để nă vào các thành phố lân cận. Nhưng theo cư dân địa phương, quân Nga đă cố ư tấn công vào cơ sở hạ tầng của thành phố. Bà Nadezhda, 73 tuổi, là một y tá làm việc tại bệnh viện Trostianets.
Bà nói : "Họ đưa xe tăng đến đỗ ngay trước bệnh viện rồi bắt đầu bắn về phía cửa sổ, cứ như vậy. Nhưng trong bệnh viện không có binh lính, chẳng có vũ khí, tất cả chúng tôi đều ở dưới tầm hầm. Các bệnh nhân, bác sĩ bệnh viện trưởng và cả gia đ́nh của ông ấy, tất cả mọi người làm việc ngày hôm đó đều ngồi trong hầm".
Thành phố Trostianets chưa bao giờ bị tàn phá nặng nề đến như vậy, ngay cả trong Đệ nhị Thế chiến. Theo nhà chức trách địa phương, ít nhất 50 thường dân đă thiệt mạng trong thời gian thành phố bị quân Nga chiếm đóng. Con số này có thể sẽ được thống kê lại và sẽ tăng lên do trước đây nhiều thi thể được chôn cất vội vàng ».
Tại nhiều vùng quanh thủ đô Kiev, lệnh giới nghiêm vẫn được áp dụng 24/24 giờ. Riêng tại Kiev, theo AFP, đô trưởng Vitali Klitschko hôm thứ Hai 04/04 kêu gọi những cư dân đă phải chạy lánh nạn đợi thêm ít nhất một tuần nữa nếu muốn quay về thành phố, bởi có thể quân Nga vẫn sẽ dội bom vào Kiev, và trong nhiều thành phố quanh Kiev, quân đội phát hiện ra nhiều vật nổ có thể gây nguy hiểm cho thường dân.
Ư kiến nói Putin khó khuất phục châu Âu bằng vũ khí năng lượng
Hiện nay Nga đang cung cấp khoảng 40% tổng nhu cầu về khí đốt của EU, đặc biệt là cho Đức, nên Moscow nghĩ Phương Tây sẽ phản ứng yếu ớt trước hành động Nga xâm lược Ukraine.
Thế nhưng Nga đă nhầm. Cơn mưa "lệnh cấm vận" ngay lập tức trút xuống Nga sau khi cuộc xâm lược nổ ra được vài ngày, cắt đứt hầu như hoàn toàn nền kinh tế nước này với phần c̣n lại của thế giới.
Nay, ông Vladimir Putin bắt khách hàng mua khí đốt phải trả bằng rouble, kèm lời đe dọa sẽ cắt nguồn cung nếu không chấp nhận với 1/4 là thời hạn cuối cùng.
Chỉ một ngày sau lời đe dọa của Nga, G7 ra tuyên bố dứt điểm với Nga rằng họ tôn trọng hợp đồng đă kư, tức không trả bằng Rúp mà vẫn thanh toán bằng đồng tiền như đă được các bên định rơ trong hợp đồng.
Tới ngày 3/4, tức đă vượt qua hạn chót mà Nga đưa ra là 2 ngày, ḍng chảy khí đốt từ Nga vẫn tuôn ồ ạt vào EU như chẳng có lời đe dọa nào.
Hai bên phụ thuộc nhau
Tại sao ông Putin lại nhận thất bại thảm hại như vậy với vũ khí năng lượng? Theo tôi, có rất nhiều lư do để giải thích, nhưng lư do quan trọng bậc nhất là như sau:
Ông Putin ở vị thế gần như "độc quyền bán" khí đốt cho EU, việc này là không thể phủ nhận; Tuy nhiên, EU cũng đang nắm giữ sức mạnh là gần như "độc quyền mua" được sinh ra từ đặc tính tự nhiên của loại tài nguyên này, và việc này là cũng không thể phủ nhận.
Thị trường rơi vào t́nh trạng thiểu quyền ở cả hai vế "Mua" và "Bán", hay nói cách khác th́ quyền lực của bên này đối với bên kia xem như là bằng zero khi xét trên lư thuyết. Và, thường th́ để thị trường vẫn sinh ra lợi ích, cả hai bên đều phải tuyệt đối tránh việc phá huỷ thế cân bằng này.
Vladimir Putin đă chạm vào điểm cốt tử này, đẩy bên kia rơi vào t́nh thế buộc phải hành động để tái lập thế cân bằng bằng cách cho phép bên thứ ba xen mạnh hơn nữa vào thị trường nhằm từng bước biến từ thiểu quyền cung thành cạnh tranh cung, cho dù sẽ có giá phải trả khi xét về mặt lợi ích kinh tế trong ngắn và trung hạn, tức là khoảng 5 năm đổ lại.
Ngoài ra, vẫn c̣n một số yếu tố quan trọng như sau, nhưng có lẽ cũng đă bị lờ đi trong quyết định của Nga khi ép EU phải thanh toán bằng rouble:
Nếu không mua của Nga th́ EU sẽ mua từ Mỹ, Trung Đông và Bắc Phi với giá có thể đắt hơn do phải vận chuyển bằng tàu thủy và phải hóa lỏng khí. Nhưng, vào lúc này th́ đối với thế giới nói chung và EU nói riêng, lợi ích kinh tế chỉ đứng hàng thứ yếu so với việc phải bảo vệ các nền tảng nâng đỡ cho các giá trị xă hội của họ. V́ vậy, nếu có phải trả thêm tiền để mua khí đốt thay cho nguồn cung từ ông Putin th́ việc này cũng không phải là vấn đề quá nặng nề đối với EU tại thời điểm này.
Mỗi ngày ông Putin thu được khoảng 1 tỷ usd từ việc bán dầu và khí vào EU, số tiền này là cực kỳ quan trọng đối với ông ta nhằm duy tŕ cỗ máy chiến tranh của ḿnh đặt trong bối cảnh bị cấm vận toàn diện và nguồn dự trữ quốc gia ước vào khoảng 400 tỷ USD trong tổng số 600 tỷ USD đă bị phương Tây khóa chặt, cả tiền gửi, trái phiếu, vàng...
Nguồn thu 1 tỷ USD hàng ngày này là sống c̣n đối với ông ta hiện nay, bởi nếu mất nó th́ cuộc chiến tại Ukraine chắc chắn phải kết thúc sớm.
C̣n với EU, nhờ sự giàu có sinh ra từ tiềm lực to lớn của ḿnh, giả sử như nếu phải chịu chi phí đắt thêm 1 tỷ USD/ngày do mua từ nguồn cung khác, th́ điều này, xét trên lư thuyết, cũng không thể có bất cứ một trọng lượng ǵ đáng kể do nó quá bé nhỏ trước quy mô và sự bền vững của nền kinh tế EU.
Tầm quan trọng của nguồn doanh thu 1 tỷ USD/ngày đối với Nga, đă được EU hiểu rơ và nắm chặt để ứng dụng nhuần nhuyễn trong cuộc cạnh tranh với Nga.
Những yếu tố như vừa được nêu trên, dù có bị lờ đi, th́ chúng vẫn luôn giữ được nguyên vẹn giá trị của ḿnh trong cuộc đấu cân năo "Hoặc là đồng rouble, hoặc là không có khí đốt" do Nga đă đặt ra cho khách hàng của ḿnh.
EU đă tính đến chuyện chuyển đổi nguồn năng lượng
Theo cam kết tại Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu, 2035 sẽ là thời hạn muộn nhất để EU chấm dứt phát thải CO2, tức chỉ c̣n 17 năm nữa để Nga có thể kiếm được tiền nhờ vào việc bán dầu và khí đốt cho EU.
Nhưng nay trước dă tâm xâm lược Ukraine, và trước thái độ không thể tin cậy của người bán hàng này, EU đă công bố thời hạn muộn nhất là 2027 sẽ chấm dứt hoàn toàn việc mua dầu và khí đốt của Nga, tức chỉ c̣n 5 năm nữa tính từ lúc này.
Trong lúc chờ đợi đến thời điểm đó, EU cũng đă quyết định giảm mua ngay trong năm nay 2/3 lượng khí đốt của Nga, và phần hụt này sẽ do Mỹ, Qatar và Ai Cập đảm nhiệm, trong đó riêng Mỹ đă cam kết cung 15 tỷ m3 LNG.
Công nghệ mới để khai thác các nguồn năng lượng như phân hạch, kể cả hợp hạch với nguyên liệu đầu vào là vô tận do được chiết xuất từ nước biển, dầu ăn tái chế, năng lượng tái tạo như gió, mặt trời, sóng biển…đang được hoàn thiện rất nhanh với giá thành ngày càng rẻ, cho phép EU thay thế nguồn năng lượng hóa thạch được cung từ Nga.
Trí tuệ, được biểu hiện bằng công nghệ tinh vi, chắc chắn sẽ sớm xóa toàn bộ lợi thế có được từ việc khai thác - xuất khẩu tài nguyên thô của Nga mà nước này đang sử dụng như vũ khí để áp đặt ư chí chủ quan của ḿnh.
Tṛ chơi đe dọa sử dụng vũ khí năng lượng, cũng như đă từng đe dọa sử dụng hạt nhân cách đây vài tuần, đang được chơi quá xoàng bởi Nga.
Lư do là Nga chẳng hiểu, hoặc chẳng cần hiểu, người bị đe dọa đang nghĩ ǵ, và luồng suy nghĩ đó sẽ dẫn đến việc họ phản ứng ra sao trước hành động của Nga.
Tŕnh độ chơi "game" như vậy, theo tôi, có lẽ c̣n thua cả tầng lớp tư bản hoang dă ở một số nước đang phát triển chơi tṛ chơi tài chính biến ngân hàng thành 'con tin'.
Như một số sách kinh tế học đă nêu, "nếu ông chủ ngân hàng có 100,000 USD tiền vốn và chúng ta chỉ vay được có 5,000 USD, chúng ta sẽ phải hoảng sợ trước ông ta. Nhưng, nếu chúng ta vay được từ 20,000 USD t́nh thế bị đảo ngược toàn bộ, tức ông chủ ngân hàng sẽ phải sợ chúng ta bởi số phận ngân hàng của ông ta hầu như đă nằm gọn trong tay chúng ta".
Sau đợt đe dọa thất bại bằng vũ khí năng lượng này, dự báo EU sẽ đưa ra yêu cầu cho Nga là phải thống nhất lại với họ về cách thức đánh giá kết cấu của giá xuất khẩu khí đốt, và tất nhiên là giá mới phải tụt so với giá hiện nay tại cửa ngơ đường ống.
Lúc đó, tṛ chơi mới chính thức trở nên khắc nghiệt nhất cho Nga trong cạnh tranh năng lượng do thị trường sẽ bị gạt sang một bên khi quyết định giá.
Dự báo này chắc chắn sẽ sớm thành hiện thực, và đó là cái giá đắt đỏ mà Nga sẽ phải trả cho lời đe dọa thất bại của ḿnh hôm nay.
Ngoài ra, cũng dự báo rằng việc giá khí đốt tăng so với giá mua từ Nga, nếu gây ra các xáo trộn xă hội tại EU (nếu có), th́ nó sẽ chủ yếu đến từ tiêu dùng của hộ gia đ́nh ở phần ngân sách dành cho sưởi ấm, nước nóng...
Các nước thuộc EU, với mô h́nh xă hội là theo đuổi phúc lợi đại trà và với tiềm năng sáng tạo rất lớn từ nội lực, sẽ dễ dàng trong thời gian ngắn (không cần đợi đến khoảng thời gian là 5 năm) để thủ tiêu toàn bộ những ảnh hưởng tiêu cực này bằng cách gia tăng hơn nữa phúc lợi dành cho nhân dân cho đến khi các công nghệ mới của họ có thể giải quyết triệt để việc này.
Điều này c̣n có nghĩa rằng, những mong chờ chính trị từ Nga, đến từ việc gây ra các biến động xă hội cho EU khi giá khí đốt tăng, cũng sẽ tan biến.
Nguyễn Đức Đại Vượng
Hôm qua Lực lượng vũ trang Ukraine UAF đă đánh trúng hai mục tiêu là tàu chiến của quân Nga nằm ngoài tầm với của pháo, ở ngoài khơi Odesa.
Hăng thông tấn Dumska đưa tin, tàu khu trục Đô đốc Essen của Hạm đội Biển Đen Nga đang hoạt động ngoài khơi từ thành phố cảng Odesa trong đêm đă bị hư hại sau một cuộc tấn công của hải quân UAF và rút lui ngay sau đó.
Theo các bản tin, tàu Đô đốc Essen là một trong số các tàu tên tửa hành tŕnh của Hạm đội Biển đen, đă bắn tên lửa hành tŕnh vào các mục tiêu nội địa ở bên trong Ukraine trong hơn một tháng qua.
Với việc bắn trúng mục tiêu nằm ngoài tầm với này sẽ khiến cho tàu chiến Nga không dám vào sâu trong nội thủy để tấn công vào bên trong đất liền Ukraine.
Mỹ không cho Nga lấy dự trữ đô la ở Mỹ để thanh toán trái phiếu đến hạn
Mỹ hôm 4/4 đă chặn chính phủ Nga thanh toán cho những người nắm giữ trái phiếu chính phủ của họ từ số tiền hơn 600 triệu đô la dự trữ ngoại hối của Moscow được giữ tại các ngân hàng Mỹ, trong một động thái nhằm tăng áp lực lên Moscow và làm hao ṃn dự trữ đồng đô la của Nga.
Theo các lệnh trừng phạt được đưa ra sau khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2, dự trữ ngoại tệ của Ngân hàng Trung ương Nga tại các định chế tài chính của Mỹ đă bị đóng băng.
Nhưng Bộ Tài chính Mỹ đă cho phép chính phủ Nga sử dụng các khoản tiền đó để thực hiện các khoản thanh toán bằng phiếu chi trả cho các trái phiếu chính phủ Nga phát hành bằng đồng đô la trên cơ sở giải quyết từng trường hợp.
Hôm 4/4, khi khoản thanh toán lớn nhất đến hạn, bao gồm khoản thanh toán gốc 552,4 triệu đô la cho trái phiếu đáo hạn, chính phủ Mỹ đă quyết định không cho Moscow tiếp cận số tiền bị đóng băng, theo một phát ngôn nhân của Bộ Tài chính Mỹ.
Động thái này nhằm buộc Moscow phải đưa ra quyết định khó khăn là liệu họ có sử dụng số đô la mà họ thể tiếp cận để thanh toán nợ trái phiếu hay cho các mục đích khác, bao gồm hỗ trợ cuộc chiến của ḿnh, hay không, phát ngôn nhân này nói.
Nga sẽ đối mặt vụ vỡ nợ lịch sử nếu họ không làm như vậy.
“Nga phải lựa chọn giữa việc rút cạn dự trữ đô la c̣n lại hoặc doanh thu mới có, nếu không sẽ vỡ nợ,” phát ngôn nhân này nói thêm.
Các bạn nghĩ sao về biện pháp này của chính quyền Mỹ? Liệu biện pháp này có đẩy Nga đến chỗ vỡ nợ hay không?
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đang phát biểu, qua video, trước Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.
Ông nói "chúng tôi có bằng chứng thuyết phục rằng có các h́nh ảnh vệ tinh" cho thấy những ǵ thực sự đă xảy ra trong các cuộc tấn công vào Bucha, đồng thời nói thêm, "chúng tôi có thể tiến hành các cuộc điều tra đầy đủ và minh bạch."
Phát biểu, có phiên dịch, ông Zelensky nói người Nga đă giết thường dân ở Bucha "chỉ v́ niềm vui của họ."
Zelensky nói thêm: "Họ chặt chân tay, rạch cổ, hiếp phụ nữ và giết chết trước mặt con cái. Lưỡi của dân bị kéo ra chỉ v́ kẻ xâm lược không nghe thấy những ǵ chúng muốn nghe từ họ".
Trong bài phát biểu hôm thứ Ba, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc cung cấp các đảm bảo an ninh cho Ukraine.
"Tôi muốn nhắc các bạn về Điều 1, Chương 1 của Hiến chương Liên Hợp Quốc. Mục đích của tổ chức là ǵ? Mục đích là duy tŕ ḥa b́nh. Và bây giờ Hiến chương Liên hợp quốc đă bị vi phạm theo đúng nghĩa đen, bắt đầu với Điều 1.”
Zelensky nói rằng những tội ác tồi tệ nhất kể từ Thế chiến II đang được thực hiện. Ông nói: “Bucha là một trong nhiều ví dụ về những ǵ những người chiếm đóng đă làm trên đất của chúng tôi trong 41 ngày.”
Phát biểu trước Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc thông qua người phiên dịch, ông nói tại thành phố Bucha “không có một tội ác nào mà họ không phạm phải”.
Ông tuyên bố người dân bị bắn trên đường phố, trong nhà của họ, ném xuống giếng và bị xe tăng nghiền nát giữa đường "chỉ v́ niềm vui" của các binh sĩ Nga.
Ông lặp lại tuyên bố của ḿnh rằng hành động của người Nga giống như hành động của nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo.
CHÂU ÂU PHỤ THUỘC KHÍ CỦA NGA CHỈ V̀ GIÁ RẺ, KHÔNG PHẢI NGUỒN CUNG.
Châu Âu đang mua khí đốt của Nga hoàn toàn là vấn đề kỹ thuật, không liên quan đến thuyết âm mưu, chính trị.
HIỂU THẾ NÀO VỀ GIÁ RẺ?
Giá khí Nga bán cho châu Âu rẻ, không phải là Nga ưu đăi ǵ cho châu Âu, hay châu Âu chèn ép ǵ Nga. Nó đơn giản chỉ là vấn đề kỹ thuật.
Rẻ là do khí tự nhiên được cung cấp trực tiếp từ mỏ qua đường ống được hạ áp từ cao xuống thấp đến trực tiếp khách hàng sử dụng. Khí này gọi là CNG, tiếng Anh (Compressed Natural Gas- khí nén thiên nhiên).
Ta có thể hiểu đơn giản như thế này:
Để vận chuyển khí thiên nhiên có hai cách:
- Cách thứ nhất là theo đường ống (như Nga đang cấp cho châu Âu).
- Trong trường hợp không cấp qua đường ống, khí thiên nhiên sẽ được vận chuyển bằng các bồn chứa (Storage Tank) đặt trên các phương tiện vận tải (tàu thủy, ô tô, tàu hỏa) và đưa về các kho sau đó phân phối cho khách hàng.
Để có thể vận chuyển được khối lượng lớn, khí tự nhiên sẽ được làm lạnh ở nhiệt độ - 162 độ C. Lúc này khí tự nhiên sẽ hoá lỏng và giảm thể tích đi 1/600 lần so với trạng thái khí. Trong tiếng Anh gọi là khí LNG (Liquefied Natural Gas - khí thiên nhiên hoá lỏng).
Chính v́ vậy giá thành của LNG sẽ cao hơn qua đường ống, v́ đội giá vào vận chuyển và đầu tư vào hệ thống kho lạnh.
CHÂU ÂU SẼ MUA KHÍ TỪ ĐÂU, NẾU NGA KHÔNG BÁN?
Trong xu thế để không phụ thuộc vào Nga, hay một nhóm quốc gia về năng lượng, châu Âu đă phát triển cơ sở vật chất để sử dụng LNG.
Và LNG đă thay thế được khoảng 30% khí do Nga cung cấp bắt đầu từ năm 2019.
Như nội dung đă nêu ở trên, chúng ta có thể hiểu không phải châu Âu phụ thuộc Nga về nguồn cung, mà là chính v́ giá rẻ.
Cũng nên biết rằng, Mỹ mới là nước khai thác khí thiên nhiên lớn nhất thế giới. Trên thế giới có 97 quốc gia khai thác được khí thiên nhiên.
Và đây là danh sách của 10 quốc gia hàng đầu:
(Đơn vị Tính MMcf/năm -Triệu Feet khối tiêu chuẩn/ năm)
1 United States 32,914,647,000
2 Russia 22,728,734,000
3 Iran 9,097,956,245
4 Canada 6,751,698,275
5 Algeria 6,491,744,560
6 Qatar 6,000,936,690
7 Norway 5,763,408,000
8 China 4,559,625,595
9 Saudi Arabia 4,231,796,450
10 United Arab Emirates 3,178,738,465
Cho nên Nga đóng van khí, không cung cấp cho châu Âu, th́ châu Âu sẽ phải bỏ tiền nhiều hơn để mua LNG từ Mỹ và các quốc gia khác bằng vận chuyển thủy.
Với sự xuất hiện của những con tàu thủy có thể chở được hàng chục đến hàng trăm ngh́n tấn khí, và hoàn thành các kho chứa lạnh trong kế hoạch đến 2027, châu Âu sẽ hoàn toàn không phụ thuộc vào Nga.
Trong ngắn hạn, với lượng dự trữ và nguồn cung khí LNG hiện tại, cộng với các biện pháp tiết kiệm và cắt giảm, cùng với việc chấp nhận tái sử dụng năng lượng từ than, dầu.. châu Âu vẫn có thể vượt qua cơn sóng gió để thách thức với Nga.
Cho nên Putin cắt nguồn khí của châu Âu bên thiệt hại nhất vẫn là Nga.
Sự thiệt hại của Nga không đơn giản chỉ là khó khăn mà có thể sập cả một nền kinh tế, v́ lĩnh vực dầu khí chiếm khoảng 40% thu ngân sách của Nga và tới 60% kim ngạch xuất khẩu của nước này
BỔ SUNG:
Một loại khí nữa cũng có nguồn gốc từ khí thiên nhiên là LPG, Khí dầu mỏ hoá lỏng (viết tắt là LPG-Liquified Petroleum Gas).
Khí này có trong các giếng dầu thô, được sử lư ở nhà máy để loại bỏ tạp chất.
Trong khi thành phần của khí nén thiên nhiên CNG, khí ga tự nhiên hoá lỏng LNG chủ yếu là methane (CH4), th́ LPG lại là của propane có công thức hóa học là C3H8 và butane có công thức hóa học là C4H10
Nguồn : Cao Sơn HD
Hôm nay, 05/04/2022, ngoại trưởng Ư thông báo trục xuất 30 nhà ngoại giao Nga v́ lư do « an ninh quốc gia », Đan Mạch cũng cho biết sẽ trục xuất 15 nhân viên sứ quán Nga v́ « làm gián điệp ». Quyết định của hai nước trên được đưa ra sau khi Pháp và Đức hôm qua ra lệnh trục xuất tổng cộng 75 nhà ngoại giao Nga, c̣n Litva th́ yêu cầu đại sứ Nga phải ra đi.
Đối với bộ Ngoại Giao Pháp, 35 nhân viên ngoại giao Nga bị trục xuất v́ « những hoạt động đi ngược lại với lợi ích của họ ». Phía Đức loan báo trục xuất « một số lượng lớn » nhà ngoại giao Nga - mà theo AFP là 40 người - v́ là « mối đe dọa cho những người đang t́m kiếm sự bảo vệ » của nước Đức, và « không thể tiếp tục dung thứ ». Được biết hiện có 300.000 người Ukraina đang tị nạn tại Đức. Matxcơva nói rằng hành động « không thân thiện » này sẽ làm « xấu đi » mối quan hệ với Nga, và đe dọa sẽ « đáp trả tương xứng ».
Cũng trong ngày hôm qua, Litva loan báo trục xuất đại sứ Nga nhằm « đáp trả việc xâm lăng quốc gia Ukraina có chủ quyền, và những hành vi man rợ của lực lượng vũ trang Nga ». Từ Litva, thông tín viên Marielle Vitureau cho biết thêm chi tiết :
« Trên đường ‘Các anh hùng Ukraina’, giờ ra đi đă đến. Được đặt lại tên sau khi cuộc chiến khởi động, con đường này chỉ có một ṭa nhà là đại sứ quán Nga. Alexei Isakov, nhậm chức cách đây hơn một năm, được chính phủ Litva yêu cầu rời khỏi nước này.
Đối với ngoại trưởng Gabrilius Landsbergis, sự tàn bạo của lực lượng Nga chiếm đóng đă vượt quá mọi chuẩn mực của văn minh. Những ǵ mà thế giới chứng kiến ở Bucha, đáng buồn thay, chỉ mới là khởi đầu.
Đây không phải là quyết định đầu tiên của Litva. Để phản ứng lại việc gây chiến với Ukraina, bốn nhân viên đại sứ quán Nga đă bị trục xuất vào giữa tháng Ba, v́ có những hoạt động không phù hợp với tư cách ngoại giao. Nói cách khác, họ là gián điệp. Lănh sự quán Nga ở Klaipeda ở vùng duyên hải Baltic cũng bị đóng cửa.
Nhưng để buộc Nga phải nhường bước, ưu tiên vẫn là một loạt trừng phạt mới. Quyết định tốt nhất là từ chối mua dầu lửa của Nga. Đối với ngoại trưởng Litva, đ̣n đánh vào ngân sách Nga sẽ rất mạnh mẽ ».
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
