6/29/19
SAU những lời có cánh dành cho Hà Nội hồi cuối tháng Hai trong khuôn khổ Hội Nghị Thượng Đỉnh Mỹ Triều tại Hà Nội khi muốn Bắc Triều Tiên đi theo mô h́nh phát triển kinh tế của nhà nước độc đảng, giờ đây Trump tuyên bố Hoa Kỳ có thể sẽ tính sổ luôn với Việt Nam.
Trong cuộc phỏng vấn với Maria Bartiromo của Đài Fox, Trump cho biết:
“ Rất nhiều công ty đang chuyển dần sang Việt Nam, nhưng Việt Nam lợi dụng chúng ta c̣n nhiều hơn cả Trung Quốc.” Trong khi đó Trump vẫn tỏ vẻ rất hài ḷng với việc Việt Nam mua nhiều than đá của West Virginia.
Việt Nam hồi năm ngoái xuất số hàng hoá và dịch vụ trị giá 47,8 tỷ đô la sang Mỹ trong khi đó chỉ nhập 10,5 tỷ đô la của Mỹ. Trump vẫn chưa cho biết liệu có thể tăng thuế với Việt Nam như đă làm với Trung Quốc hay không nhưng cho biết hai bên đang thảo luận với nhau và rằng “ Việt Nam dù nhỏ hơn Trung Quốc nhưng là gần như là quốc gia lợi dụng nước khác nhiều nhất.”
Trong cuộc thương chiến Mỹ Trung, chính quyền Trump cho áp dụng mức thuế 25% lên 200 tỷ đô la hàng hoá của Trung Quốc khiến nhiều nhà đầu tư nước ngoài ở Trung Quốc đổi hướng sang Việt Nam để giảm chi phí.
Hiện Mexico, Việt Nam và Hàn Quốc là 3 quốc gia dẫn đầu hàng nhập khẩu vào Mỹ. Các mặt hàng điện tử, máy móc, thiết bị từ Trung Quốc vào Mỹ nay đă giảm đi đáng kể trong khi đó hàng nhập khẩu từ Việt Nam vào Mỹ lại tăng. Điều đáng nói là các mặt hàng giảm nhập từ Trung Quốc lại được tăng nhập từ Việt Nam.
Việt Nam có thể sẽ được hưởng lợi do tranh chấp thương mại Mỹ Trung nhưng cũng có thể sẽ dễ bị tổn hại nếu như Việt Nam trở thành nơi trung chuyển hàng hoá của Trung Quốc.
Việc chuyển các nhà máy từ Trung Quốc sang Việt Nam cũng làm tăng hiện tượng hàng hoá Trung Quốc đội lốt hàng sản xuất tại Việt Nam để tránh thuế khi nhập vào Mỹ. Ngoài ra số hàng được gắn nhăn “Made in Vietnam” giả mạo cũng được xuất sang cả Âu châu và Nhật.
Tháng Năm năm 2018, chính quyền Trump đă từng cho áp dụng trên 250% thuế thép nhập từ Việt Nam v́ cho rằng đó là thép của Trung Quốc mượn danh Việt Nam để thâm nhập thị trường Mỹ. Phát ngôn viên của cơ quan Bảo vệ Biên pḥng và Hải quan đă xác định việc trung chuyển thép và đồ trang trí nội thất Trung Quốc qua nhiều quốc gia Đông Nam Á trong đó có Việt Nam và cho biết họ sẽ làm tới nơi tới chốn.
Trong ba tháng đầu năm, Việt Nam xuất 1,7 tỷ đô la máy móc và thiết bị sang Mỹ, tăng 54,4%. Tuy nhiên người sáng lập công ty luật Jeffrey Newman Law ở Boston cho biết “ nhiều công tŕnh gọi là nhà máy được dựng lên ở Việt Nam nhưng thực chất là các kho chứa hàng để chuyển sang Mỹ và hàng hoá thật ra được sản xuất ở Trung Quốc.”
VIệt Nam có hạ tầng cơ sở yếu kém hơn Trung Quốc nhiều từ đường bộ, đường sắt cho tới cảng nước sâu sẽ làm hạn chế việc vận chuyển hàng hoá. Nền kinh tế vẫn dựa chủ yếu vào xuất khẩu gạo và vẫn đang vật lộn với việc đào tạo công nhân tay nghề cao cho các nhà máy công nghiệp hiện tại và trong tương lai.
Trong khi vẫn chưa thể phát triển kịp với nhịp độ đầu tư từ các nhà sản xuất bỏ Trung Quốc ra đi, giờ đây Việt Nam lại có thể phải lao đao với các đe doạ thuế quan từ chính quyền Trump.
Và nếu điều đó xảy ra, với tiềm lực yếu ớt, Hà Nội sẽ sớm bị đo ván khi chỉ vừa bắt đầu so găng./.
Diên Vỹ