Nhận tiền cứu trợ cho vay mà ‘ăn ngủ không yên’

05/05/20

Khi nghe tin chính phủ sẽ cho vay để giảm thiệt hại do coronavirus gây ra, các doanh nghiệp nhỏ mừng rỡ. Nhưng trên thực tế, đụng chuyện mới biết, quy định của liên bang đưa ra rất phức tạp, chưa hoàn chỉnh, khiến các tiểu thương đang rất căng thẳng vì dịch bệnh, lại càng thêm rối rắm.

Jodi Burns trong tiệm bánh của mình. (New York Times)

Có tiền mà vẫn lo ngay ngáy

Lúc nhận được khoản vay 192.000 USD thuộc chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ trong đại dịch COVID-19 từ liên bang, George Evageliou, nhà sáng lập công ty chế biến gỗ Urban Homecraft tại Brooklyn, New York, cảm thấy mình thật sự may mắn.

Nhưng, tiền vô tài khoản rồi, Evageliou vẫn không dám dùng tới. Theo quy định, anh chỉ có tám tuần để sử dụng số tiền ấy, kể từ ngày nhận được. Quan trọng hơn, nếu muốn được xóa nợ, anh phải dùng ba phần tư số tiền để trả lương cho công nhân, mà 16 công nhân của xưởng đã phải nghỉ vì không có việc làm. Không có việc gì làm, đơn hàng lắp đặt của khách cũng không có, thuê công nhân lại để làm gì?

Trước tình hình dịch bệnh còn rất hung hãn, New York vẫn chưa được ‘mở cửa’ ít nhất cho đến tháng Sáu, Evageliou nói nếu có thuê lại thì cũng vẫn phải sa thải họ thêm lần nữa. Anh than: thay vì ‘gỡ rối’ cho doanh nghiệp, chính phủ đang làm cho chúng tôi bị kẹt cứng vì cầm tiền mà không dám tiêu. Chính phủ và doanh nghiệp, đôi bên cùng… thua!

Jodi Burns – chủ sở hữu của Blazed Fresh Donuts ở Guilford, Connecticut, cũng đang bị rơi vào thế ‘bị động’. Theo quy định, Burns có thể sử dụng khoản vay dưới 50.000 USD của chương trình cứu trợ để thuê lại tám nhân viên của mình. Tuy nhiên, nếu làm vậy, cô cũng chỉ trả lương và để họ tiếp tục ở nhà, vì tiệm bánh hiện chỉ mở cửa 12 giờ một tuần. Vì thế, Burns muốn giữ lại số tiền này hơn tám tuần và hy vọng nó sẽ được chấp thuận thành một khoản vay lãi suất thấp, dùng để trả lương nhân viên và tiền thuê mặt bằng khi cửa hàng có thể hoạt động nhiều hơn.

Nhưng Burns không chắc chắn có thể làm vậy được không. Cô đã gọi cho Bộ Tài chính và Cục Quản lý Doanh nghiệp nhỏ (SBA), một công ty luật và tổ chức cho vay để được hướng dẫn chi tiết hơn, nhưng cô chẳng hề nhận được bất kỳ sự bảo đảm nào cả. “Dùng tiền cứu trợ sai mục đích thì sẽ mang tội gian lận, nhưng nào tôi có muốn thế, vì vậy có tiền trong tay mà tôi rất lo.” cô nói.

Bỗng dưng ‘ôm cục nợ’

Dutchess Maye, chủ sở hữu của eduConsulting Firm, một nhà cung cấp dịch vụ giáo dục ở Raleigh, North Carolina, nhận được một hợp đồng từ ngân hàng khoản vay trị giá 20.000 USD mà không đề cập đến việc xóa nợ. “Công ty của tôi xưa giờ có nợ nần gì đâu, giờ nếu ‘ôm’ khoản nợ này là tôi ‘mất ăn mất ngủ luôn đó! Tôi thấy giống như mình đang bị mắc bẫy.” Maye nói.

Quá lo lắng, Maye đã gọi lại cho ngân hàng và được trấn an rằng khoản vay đủ điều kiện để được xóa nợ, nhưng ngân hàng trả lời, họ chưa biết quy trình nó sẽ như thế nào. Thấy số tiền được vay đâu có nhỏ, tiếc, cuối cùng, Maye miễn cưỡng ký vào hợp đồng. Cô dự định để riêng 20.000 USD trong tài khoản tiết kiệm hiện tại để phòng hờ. “Tôi không dám xài, để đó nhỡ khi phải bị trả lại.”, cô nói.

Chuỗi quán bar Coyote Ugly, đã đóng cửa từ giữa tháng Ba cũng đang ngồi trên đống tiền mà như lửa đốt. Nhưng nhân viên pha chế và bảo vệ đã bị sa thải. Thông qua một ngân hàng nhỏ ở Louisiana, chín trong số các quán bar của công ty đã xin được khoản vay cứu trợ doanh nghiệp nhỏ. Vào thời điểm đó, lãnh đạo công ty nghĩ rằng nền kinh tế có thể mở cửa trở lại trước khi các khoản vay đến hạn, nên họ có thể dùng tiền để trả lương và mặt bằng.

Vào giữa tháng 4-2020, các chi nhánh của Coyote Ugly vay được 40.000 – 120.000 USD. Tuy nhiên, khi tiền về, Coyote Ugly không thể hoạt động lâu dài nữa được nữa. Thậm chí có một địa điểm còn không bao giờ được mở lại.

Hôm 18-04, Liliana Lovell, nhà sáng lập kiêm CEO công ty Coyote Ugly nói với các quản lý quán rằng hầu hết sẽ phải nghỉ việc. Một số rất tức giận khi biết mình vẫn bị sa thải, dù công ty vừa vay được tiền. “Tôi hiểu và thừa nhận những bất bình đó, nhưng Coyote Ugly không có nhiều sự lựa chọn.”, bà Lovell nói.

Một quán bar thuộc chi nhánh của Coyote Ugly. (Getty Images)

Bà cho rằng sẽ chẳng có ích gì khi trả tiền cho các quản lý để họ… ‘ngồi chơi xơi nước’. Mà nếu dùng số tiền này để chi cho các khoản ngoài lương như đồ bảo hộ cá nhân hoặc dụng cụ vệ sinh, công ty sẽ phải trả lãi. Tiền đã thiếu mà còn phải trả lãi càng làm suy yếu thêm khả năng tài chính. Và thế là hàng trăm nghìn USD được gửi vào tài khoản ngân hàng Coyote Ugly, nhưng không được dùng đến. “Việc quan trọng với chúng ta là ngồi yên và chờ đợi”, bà Lovell viết trong một email gửi các quản lý bị sa thải.

Ban hành rồi mà vẫn vướng mắc

Chương trình Bảo vệ Tiền lương trị giá 660 tỷ USD được đưa ra với mục đích duy trì khả năng tồn tại cho các doanh nghiệp nhỏ trong đại dịch, bằng cách giúp họ trả lương nhân viên. Tuy nhiên, nó vẫn có nhiều vướng mắc.

Thực tế, đã có rất nhiều doanh nghiệp nhỏ không nhận được tiền. Trong khi hàng trăm triệu USD lại đang chảy vào các công ty đang niêm yết trên sàn chứng khoán.

Nhiều doanh nghiệp nhỏ nhận được tiền thì lại không chắc sẽ phải dùng nó thế nào. Điều này được cho là làm giảm hiệu quả của chương trình vốn có mục đích giúp ổn định nền kinh tế trong đại dịch.

Một số người không cảm thấy cần thiết phải thuê lại lao động khi kinh doanh đang đi xuống khủng khiếp. Số khác cho rằng thời hạn tám tuần là quá ngắn. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp bối rối về khả năng được dùng tiền một cách linh hoạt. Họ muốn chi cho việc tái cấu trúc hoạt động khi thế giới đang thay đổi, hay mua thiết bị bảo hộ cho công nhân. Thế nhưng, theo quy định, họ phải dùng tiền cho các khoản cụ thể, như trả lương.

Các doanh nghiệp cũng nói rằng họ ngại các quy định của chương trình hỗ trợ, vì nó phức tạp, mơ hồ và vẫn chưa hoàn thiện. Kế toán, luật sư và bên cho vay cũng đang vật lộn tìm hiểu các quy định để hướng dẫn lại khách hàng của họ.

“Nó thật hỗn loạn”, Howard M. Berkower – luật sư tư vấn cho khách hàng doanh nghiệp tại New York bình luận, “Các công ty thật bực bội khi phải dõi theo các quy tắc chưa hoàn chỉnh.”

Gói cứu trợ 2.000 tỷ USD quy định rằng các doanh nghiệp nhỏ – có ít hơn 500 nhân viên – có thể sử dụng tiền vay để trả lương, tiền thuê nhà, điện nước hoặc tiền lãi. Các khoản vay sẽ được miễn hoàn trả nếu chúng được chi trong tám tuần, với các khoản như trả lương cho số nhân viên có trước đại dịch.

SBA còn đưa ra thêm một hạn chế: Để khoản vay được xóa, các doanh nghiệp phải chi ít nhất 75% số tiền cho lương nhân viên. Mặt khác, người vay sẽ trả lãi 1% cho bất kỳ phần nào của khoản vay không được xóa.

Nhưng điều mập mờ khó hiểu, là nếu người vay giữ toàn bộ số tiền này như một khoản vay để sử dụng sau này, có được không? Hoặc họ tiêu hết số tiền trong vòng tám tuần, rồi thì sau đó, cuộc đời họ sẽ trôi về đâu nếu kinh tế được báo là sẽ còn khó khăn trong vài tháng nữa.

“Chúng tôi hiểu là miễn là số tiền được dùng cho hoạt động của doanh nghiệp, họ có thể sử dụng nó như một khoản vay vốn lưu động hiệu quả”, John Asbury, Giám đốc Atlantic Union Bankshares tại Richmond, Virginia cho biết. Nhưng các quan chức Bộ Tài chính và SBA thì từ chối xác nhận như vậy. Khi được hỏi nếu các công ty muốn giữ tiền lâu hơn cho việc khác thay vì trả lương nhân viên ngay lúc này thì sao, một quan chức SBA nói rằng số tiền phải được sử dụng cho các mục đích phù hợp với “Chương trình bảo vệ tiền lương.”

Mòn mỏi ngồi chờ hướng dẫn

Ryan Hurst tại công ty tư vấn và kế toán RKL cho biết chương trình được đưa ra vội vã và vẫn còn mù mờ về các vấn đề quan trọng. “Mỗi ngày, tôi lại ngồi trước máy tính, cập nhật thông tin nhiều lần trong ngày, với hy vọng sẽ nhận được nhiều hướng dẫn hơn từ Bộ Tài chính và SBA.”, ông nói. Vì SBA không cung cấp cho ngân hàng mẫu đơn đăng ký riêng dành cho chương trình cứu trợ, nhiều nơi đã dùng một mẫu chung với các điều khoản vốn không áp dụng cho chương trình này.

Tuy vậy, ngay cả khi hài lòng với khoản vay, đây cũng chỉ là biện pháp tạm thời. Erik Anderson là đồng sở hữu của một chuỗi các tiệm làm tóc cao cấp dành cho nam giới Scissors and Scotch miền trung tây Hoa Kỳ. Ông và các đối tác nhượng quyền đều nhận được tiền cứu trợ và dùng nó để trả lương cho nhân viên, tiền thuê nhà và các tiện ích tại salon khi vẫn đóng cửa.

Bây giờ, một số tiểu bang nơi Scissors and Scotch có chi nhánh đang dần mở cửa trở lại. Nhưng thợ không thể vào cùng một lúc để làm việc trong tiệm, cũng như quy định thợ chỉ nhận vài ba tuần và ít khách hàng được phép vào.

Lúc đầu, Anderson dự tính có tiền vay thì sẽ sửa chữa không gian salon. Nhưng tiền về, anh ta ‘cắn lưỡi’ vì quy định chỉ được dùng tiền vay để trả lương cho thợ. “Giờ tôi chỉ biết hy vọng sẽ có thêm tiền cứu trợ, bằng không sẽ phải khai phá sản, chứ dùng hết khoản vay ấy, chúng tôi biết làm gì!” Anderson rầu rĩ nói.

Đ. Trang
(Theo New York Times)

"Nhận tiền cứu trợ cho vay mà ‘ăn ngủ không yên’"
Chỉ làm khổ thêm cho người vay ăn ngủ không yên...Nghỉ cũng lạ ...chính phủ cứ chi trả lương trực tiếp cho người lao đông cần gì phải qua trung gian người chủ...người nào thủ tục họp lệ thì chi trả rồi thì kiểm soát luôn...Chính phủ ôm số tiền quá lớn đột ngột nên thủ tục rườm rà dể gây rắc rối và tréo cẳng ngổng sau nầy.