Xoài là loại cây quen thuộc đối với người Việt. Trong Đông y, các bộ phận từ lá, quả, vỏ của cây xoài đều có giá trị làm thuốc.
Cây xoài có tên khoa học là Mangifera indica L., thuộc họ đào lộn hột – Anacardiaceae. Cây xoài là cây gỗ cao, sống lâu năm (có thể tới 100 năm hoặc hơn), cao 7-8m, có thể tới 20m.
Hoa xoài hợp thành chùy kép ở ngọn cành, mỗi chùm 30-100 hoa, có khi đến 700 hoa. Hoa nhỏ, màu vàng. Quả khi chín màu vàng, thịt vàng sẫm, ngọt, thơm, nhân có xơ. Quả chỉ chứa một hạt to.
Theo Nhà khoa học, Lương y Bùi Đắc Sáng, Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội viên Hội Đông y Hà Nội, xoài không chỉ là cây ăn quả mà còn là vị thuốc toàn năng với nhiều tác dụng chữa bệnh cho con người.
Ở Việt Nam có nhiều giống xoài như xoài tượng, xoài cơm, xoài cát, xoài thanh ca… Xoài được trồng nhiều ở các tỉnh phía Nam.
Nhà khoa học, Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết trong 100g phần ăn được của quả xoài có: 82,6g nước; 0,5g protein; 0,5g lipid; 15,9g glucid và cellulo.
Ngoài ra, xoài cũng chứa các vitamin và muối khoáng như Ca 10mg; P 15mg; Fe 0,3mg, K 214mg, Caroten 1880mg, B1 0,6mg; B2 0,05mg; P 0,6mg; C 36mg…
Quả xoài không chỉ là thực phẩm ăn mà còn là thuốc chữa bệnh - ảnh minh hoạ.
Theo y cổ truyền, toàn bộ cây xoài đều được dùng làm thuốc. Quả có vị ngọt, chua, tính bình, tác dụng lý khí kiện tỳ, trị ho, chữa bệnh hoại huyết và loạn óc. Hạt xoài vị ngọt, đắng, tính bình, tác dụng hành khí giảm đau, trừ giun. Lá xoài chữa ho, sưng họng. Vỏ cây xoài chữa sưng, viêm, lở loét, bệnh ngoài da, âm đạo lở ngứa.
"Lá có vị chua ngọt, tính mát, có tác dụng làm mát, lợi tiểu, chống sa nội tạng, được dùng trị bệnh hô hấp trên như ho, viêm phế quản cấp hay mạn tính, phù thũng. Trong lá xoài có chất anthxyanhdin có tác dụng hạ đường huyết, phòng ngừa các biến chứng ở mắt và mạch máu do đái tháo đường.
Một số nghiên cứu cho thấy trong lá xoài có hợp chất có tác dụng chữa bệnh tương tự các loại thuốc trị đái tháo đường và làm giảm cholesterol", Lương y Sáng nói.
Cách dùng lá xoài điều trị đái tháo đường như sau: Lấy khoảng 5 lá xoài non cắt sợi rồi cho vào cốc, đổ nước sôi vào rồi để qua đêm. Mỗi sáng uống hết ly nước lá xoài này, bỏ phần xác.
Lưu ý khi áp dụng bài thuốc này không áp dụng nhiều lần trong ngày vì có thể khiến cho lượng đường huyết giảm quá thấp, gây nên chứng hạ đường huyết rất nguy hiểm. Nếu uống nước lá xoài nên cách khoảng 2 - 3 tiếng để không làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ các loại thuốc điều trị khác.
Nhà khoa học, Lương y Bùi Đắc Sáng cho biết thêm thịt quả xoài giàu vitamin A, E và selen. Thịt quả xoài cũng rất giàu vitamin B6 giúp ngăn ngừa bệnh tim, giảm các yếu tố gây tổn thương mạch máu.
Người tăng huyết áp ăn thịt xoài thường xuyên sẽ giảm được huyết áp nhờ lượng kali cao trong quả xoài.
"Quả xoài có tác dụng kiện kỳ (tốt cho tiêu hoá). Chất xơ có trong quả xoài giúp kích thích tiêu hóa và bài tiết cặn bã trong ruột theo phân ra ngoài. Thịt quả xoài còn rất tốt cho gan, giúp gan duy trì sự khỏe mạnh", Lương y Bùi Đắc Sáng nói.
Không chỉ tốt cho tim, gan mà các bộ phận khác của cây xoài như lá và vỏ cũng có tác dụng bảo vệ thận. Cách dùng như sau: lá xoài, vỏ xoài lượng tùy dùng sắc uống, lúc đói giúp làm sạch thận.
Bài thuốc từ xoài
- Chữa bệnh hoại huyết và loạn óc: Thịt quả xoài, lượng vừa đủ dùng ăn.
- Chữa sưng, viêm, lở loét, bệnh ngoài da, âm đạo lở ngứa: Vỏ cây xoài lượng tùy dùng. Sắc, ngâm, rửa, xông nơi bệnh.
- Trừ giun: Hạt xoài 20g, hạt chanh 20g. Giã dập, sắc uống.
- Chữa ho, viêm họng, sưng lợi, chân răng lở loét: lá xoài, vỏ quả xoài lượng tùy dùng. Sắc, ngậm, uống.
VietBF @ Sưu tầm