Núp bóng một công ty BĐS danh tiếng, một Việt kiều Mỹ không hề có kinh nghiệm phát triển dự án đã bán dự án trên giấy rồi ôm tiền bỏ trốn, khiến nhà đầu tư nếm trái đắng. Cú lừa ngoạn mục đã hé lộ những bất cập trên thị trường BĐS Việt Nam.
Với tiêu đề “Nhà phát triển bất động sản Mỹ bỏ lại sự giận dữ tại Việt Nam”, phóng viên của hãng tin AP đã có những phân tích về bất cập trên thị trường BĐS thời gian qua, mà các nhà đầu tư nôn nóng là những người lĩnh hậu quả cuối cùng. Bài viết sau đó cũng được nhiều hãng tin lớn của Mỹ, trong đó có ABC news và Foxnews đăng tải.
Những ngôi nhà bỏ hoang tại một khu đô thị phía Tây Hà Nội
Bài viết xoay quanh dự án Tricon Towers, tại khu đô thị Bắc An Khánh, Hà Nội, của công ty đầu tư Minh Việt mà báo giới trong nước đã đề cập nhiều những tháng qua, sau khi chủ đầu tư là một Việt kiều có tên Edward Chi, ôm tiền bỏ trốn.
Theo đó, khi “bong bóng” trên thị trường BĐS bắt đầu vỡ, Edward Chi vẫn hứa hẹn với các nhà đầu tư rằng dự án xây dựng các căn hộ hào nhoáng của họ vẫn đang đi đúng hướng. Doanh nhân này thậm chí còn tuyên bố sẽ bán các BĐS của mình tại California để hoàn trả tiền cho khách hàng, nếu việc xây dựng những dự án, vốn được tiếp thị mạnh mẽ bởi một công ty BĐS có tiếng tại Mỹ, bị trì hoãn.
Thế nhưng Chi đã chuồn khỏi một cuộc họp căng thẳng với những chủ nhà tương lai diễn ra hồi năm ngoái, và không hề trở lại, bỏ lại sau lưng những cọc móng gỉ sét của một dự án chung cư cùng ít nhất 128 nhà đầu tư giận dữ. Nhiều người trong số này đã vay mượn hoặc lấy tiền tiền kiệm ra góp vốn tới 150.000 USD. Công an cho biết Chi đã rời Việt Nam và không thể liên lạc được.
Chi chỉ là một trong số hàng chục nhà đầu tư đổ xô vào thị trường BĐS Việt Nam cuối những năm 2000, khi các ngân hàng cấp tín dụng một cách dễ dãi cho các nhà đầu tư và chủ dự án trong bối cảnh chính phủ đang kích cầu kinh tế, khiến giá đất tăng vọt.
Đây từng là một hiện tượng mới tại Việt Nam. Nhiều chủ đầu tư là các công ty quốc doanh không hề có kinh nghiệm về BĐS. Cho dù hy vọng ban đầu là giúp mọi người đều có cơ hội sở hữu nhà, những người mua lại thường là giới đầu cơ, tìm cách thâu tóm dự án và kiếm lời nhanh.
“Đột nhiên, tất cả mọi người đều dừng sản xuất giày, các thiết bị hay bất kỳ thứ gì khác để trở thành chủ đầu tư dự án trong thoáng chốc”, Marc Townsend, giám đốc điều hành của chi nhánh CB Richard Ellis tại Việt Nam cho biết. “Và những gì còn lại đang ở khắp thành phố”.
Nhiều dự án đổ bể do nhà đầu tư non kinh nghiệm
Bài học kinh nghiệm từ rất nhiều quốc gia đã chỉ ra rằng, giá nhà khi đã giảm sẽ nhanh không kém lúc tăng. Việt Nam đã phải chứng kiến nó với sự trả giá cuối năm 2010 khi kinh tế trượt dốc. Tại nhiều nơi, giá giảm tới 50% và không ai biết khi nào giá mới phục hồi.
Nhiều ngân hàng bị nợ xấu đè nặng, phần nhiều trong số đó được bảo đảm bằng BĐS. Những nhà băng này đang không mặn mà với việc cho vay, khiến đà tăng trưởng tại nền kinh tế từng là điểm nóng suy yếu.
Khắp nhiều khu vực của Hà Nội là những dự án chung cư cao tầng và khu nhà ở phức hợp bị bỏ dở, trong khi ở đâu đó, chuyện về các nhà đầu tư bỏ trốn xuất hiện ngày càng nhiều trên các diễn đàn và báo giới. Tran Thanh Hai, một người đã bỏ ra 180.000 USD để thanh toán lần đầu cho một căn hộ 210m vuông trong dự án Tricon Towers của Chi ở ngoại ô phía Tây Hà Nội nay đã mất trắng.
Các công ty môi giới BĐS thì lo sợ những nhà đầu tư khác một ngày nào đó cũng gây ra những cú sốc tương tự, bởi các nhà đầu tư non kinh nghiệm, cùng một số ngân hàng cho vay đảm bảo bằng dự án đổ bể, đang ngày gặp khó.
Chính phủ đã thành lập một công ty quản lý tài sản để mua nợ xấu và loại chúng khỏi bảng cân đối kế toán của các ngân hàng, nhưng liệu cơ quan này có đủ nguồn lực và sức mạnh để giải quyết vấn đề hay không vẫn còn cần kiểm chứng.
Không ít ngân hàng dường như vẫn không muốn chấp nhận thua lỗ, vẫn thích che giấu các khoản cho vay của mình và đánh cược vào khả năng kinh tế toàn cầu phục hồi sẽ giúp giá BĐS tăng. Hai năm sau khi khủng hoảng trở nên rõ ràng, vẫn chưa có khoản nợ xấu nào được bán và quy mô số nợ này trong hệ thống vẫn chưa có con số chính xác.
“Để tạo ra thay đổi người ta cần nhận thấy rằng đang có trục trặc, còn ở đây người ta lại không thấy có vấn đề gì”, Sameer Goyal, điều phối viên ngành tài chính và kinh tế tư nhân của ngân hàng thế giới (WB) tại Việt Nam cho biết.
Chi, một người Mỹ gốc Việt, là một tên tuổi có tiếng trong giới kinh doanh và đầu tư tại Hà Nội và TP.HCM trước khi bất ngờ bỏ trốn hồi năm ngoái. Một nhân viên môi giới BĐS biết rõ Việt kiều này tiết lộ trước khi bước vào BĐS Chi chỉ kinh doanh bảo hiểm.
Những gì còn lại của một dự án của công ty Minh Việt
Công ty mà ông ta tạo ra, công ty Minh Việt, hầu như không gặp khó khăn gì để thu hút nhà đầu tư khi ra mắt dự án tại Hà Nội khoảng giữa năm 2009. Nó từng được tung hô là những tòa tháp 44 tầng “siêu hiện đại”, với 734 căn hộ và sẽ giao nhà cuối năm 2011. Minh Việt sau đó còn tiếp thị và nhận tiền đặt cọc cho một dự án thứ hai nhìn ra vịnh Hạ Long, một điểm du lịch ở phía Bắc. Nhưng việc xây dựng tại đây chưa hề được tiến hành.
Một số người nếu có hoài nghi về uy tín của Chi lại bị đánh lừa bởi đối tác nước ngoài danh tiếng của ông ta. Ông ta đã được Coldwell Banker nhượng quyền và luôn sử dụng thương hiệu của hãng BĐS Mỹ trong quá trình quảng bá dự án. Coldwell Banker cho biết đã hủy hợp đồng nhượng quyền với Chi năm 2012 và từ chối cho biết thêm.
Trên một trang web rất đẹp quảng cáo về các dự án, Chi tiếp tục rao bán ngay cả khi việc xậy dựng đình trệ, và bất đồng giữa Minh Việt và nhà thầu thi công Việt Nam, công ty Coteccons bị phanh phui. Báo giới cho biết Minh Việt nợ công ty này 7,5 triệu USD.
Nguyen Ngoc Tuan, một kỹ sư 37 tuổi, cho biết đã trả 180.000 USD cho Minh Việt. 80.000 USD trong số đó là từ tiền tiết kiệm, số còn lại vay ngân hàng. Ông dùng chính hợp đồng ký với Minh Việt làm tài sản bảo đảm cho khoản vay. Giờ thì vị kỹ sư này vẫn ở nhà thuê và có kế hoạch ngừng trả lãi vay.
“Lương của tôi và vợ không đủ để trả lãi ngân hàng”, Tuan nói. “Tôi đã đề nghị ngân hàng khoanh nợ nhưng không được đồng ý. Sắp tới tôi không có ý định trả lãi bởi chúng tôi thậm chí không đủ tiền nuôi sống gia đình”.
Tran Thanh Hai, một nhà đầu tư khác cũng bị mắc lừa với công ty Minh Việt cho biết đã điều tra về ngôi nhà của Chi tại California. “Chúng tôi đã kiểm tra trên Internet. Ngôi nhà đã được sang tay nhiều lần kể từ năm 2006. Và chủ sở hữu gần nhất không phải Edward Chi”.
Hiện văn phòng từng một thời hào nhoáng của Tricon Towers đã bị bỏ hoang. Một tấm bảng rách nát bay lật phật trong gió. Những thanh sắt gỉ sét và một hàng bê tông là giấu hiệu duy nhất còn lại về tham vọng của Chi.
Bất cập của thị trường bất động sản Việt Nam lên báo Mỹ
