Mẹ Việt ở Na Uy và những trải nghiệm thai sản không thể nào quên

[june04]

May mắn được học tập là làm việc tại Na Uy, một trong những quốc gia ở Bắc u có chế độ giáo dục và nuôi dưỡng trẻ tốt nhất thế giới, mẹ Việt đã có những cảm nhận vô cùng lạ lẫm về lần vượt cạn tại đây. Dưới đây là những chia sẻ như thế.

Bắc Âu được biết tới là khu vực cung cấp những nền tảng tốt nhất để nuôi dạy một đứa trẻ, trong đó Na Uy được xếp hạng là nơi tốt nhất để trở thành một bà mẹ, theo báo cáo được công bố bởi Save the Children nhiều năm nay. Những tiêu chí được đánh giá xếp hạng là sức khoẻ, tiêu chuẩn kinh tế và giáo dục cho phụ nữ và trẻ em.

Nếu lý giải đơn giản vì Na Uy là một nước giàu thì chưa đủ bởi có rất nhiều quốc gia giàu có hơn. Na Uy được xếp hạng cao bởi đây là một đất nước phát triển rất đầu tư cho những đối tượng như bà mẹ và trẻ em với mức ưu tiên cao.

Không chỉ nhà giàu mới được hưởng quyền lợi hay dịch vụ y tế cao cấp. Mọi bà mẹ và trẻ em ở Na Uy, không phân biệt giàu nghèo hay nguồn gốc, đều được hưởng mức quyền lợi như nhau.

Tôi may mắn vì đã có cơ hội cùng chồng sống, học tập, làm việc và trải nghiệm việc trở thành một bà mẹ ở Na Uy.

Mang thai và sinh nở

Lần đầu mang thai và sinh nở, bỡ ngỡ và lo lắng vốn đã nhiều, lại ở một đất nước xa lạ không gần gũi người thân, những tưởng gặp nhiều khó khăn nhưng thực sự tôi đã có một thai kỳ khỏe mạnh và sinh nở rất thành công và mãn nguyện.

Việc mang thai ở Na Uy được coi là một việc rất bình thường của cuộc sống. Những lần kiểm tra thường xuyên, liên tục và "muốn kiểm tra lúc nào mình muốn" là không có ở Na Uy. Điều này có thể sẽ gây ra ngạc nhiên với nhiều bà mẹ đến từ nước khác, trong đó có Việt Nam, như tôi.

Nếu như quá trình mang thai của bạn diễn ra tốt, bạn cảm thấy khỏe mạnh thì bạn có thể chỉ cần ít hơn 8 cuộc hẹn với một trong hai nơi: nữ hộ sinh hoặc bác sĩ (do bạn quyết định). Điều đó không có nghĩa là họ coi thường chuyện khám thai. Vì nếu bạn có bất kỳ biến chứng hay biểu hiện bất thường nào, cả nữ hộ sinh và bác sĩ đều sẽ theo dõi bạn rất sát sao và có những chăm sóc cần thiết để đảm bảo cho bạn một thai kỳ và cuộc vượt cạn thành công.

Thực tế, tỷ lệ tử vong của các bà mẹ ở Na Uy thấp bằng một phần ba Mỹ và thấp gần bằng một phần hai của Canada. Tỷ lệ trẻ sơ sinh tử vong cũng vậy.

Một trong những điều tôi thích về nữ hộ sinh ở đây là họ rất nhạy cảm. Chính nhờ những nữ hộ sinh mà tôi được cung cấp rất nhiều thông tin bổ ích trong việc mang thai, sinh nở và chăm sóc con. Họ rất giỏi trong việc giải thích tại sao, như thế nào trong các câu hỏi liên quan đến mang thai và sinh con cũng như luôn luôn nhẹ nhàng, từ tốn và thực sự quan tâm tới người mẹ.

Mặc dù cả bác sĩ và nữ hộ sinh đều đo nhịp tim cho em bé nhưng với các nữ hộ sinh, họ còn có thể cảm nhận được cơ thể của em bé chỉ bằng cách sờ nắn bụng, biết lưng hay đầu của em đặt ở đâu và đã đúng vị trí hay chưa.

Dù các máy đo nhịp tim của em bé đều được trang bị đầy đủ nhưng đôi khi nữ hộ sinh vẫn sử dụng loại ống nghe tim thai bằng gỗ rất thô sơ để đặt lên bụng kiểm tra, với một đầu đặt vào bụng, một đầu áp vào tai nữ hộ sinh. Khi tôi hỏi sao họ cần phải sử dụng một công cụ đã cũ trong khi công cụ điện tử mới hoạt động rất tốt thì được giải thích rằng thiết bị điện tử là để các bà mẹ có thể nghe được nhịp tim của con tôi, nhưng ống tai nghe bằng gỗ là công cụ để các nữ hộ sinh này nghe được những âm thanh khác ở trong bụng mẹ.

Cũng giống như bạn ốp tai vào bụng để nghe những âm thanh từ dạ dày của một người khác, bạn có thể nghe được cả những âm thanh như tiếng chất lỏng chuyển động, tiếng sôi lục bục…, những âm thanh mà các thiết bị điện tử chưa chắc đã ghi lại được.

4 ngày nằm viện của tôi bớt kinh hoàng đi 50% nhờ những nữ hộ sinh tận tụy như thế. Họ luôn hỏi tôi cần giúp gì, cảm thấy thế nào, an ủi khi tôi lo lắng và cảm thông khi tôi quá đau. Họ xoa trán tôi, xoa vai tôi, cầm tay tôi trong phòng kích đẻ rồi phòng mổ. Câu tôi được nghe nhiều nhất là "You are doing great" (Bạn làm tốt lắm), "Do u need help?" (Bạn có cần giúp gì không) và "Congratulations" (Chúc mừng bạn). Hình ảnh tôi được nhìn nhiều nhất là nụ cười và sự tận tụy của mỗi cá nhân.

Trong thời kỳ mang thai và sinh nở, người Na Uy thích các phương pháp chăm sóc và điều trị tự nhiên như mát-xa, vật lý trị liệu, châm cứu, yoga… thay vì chỉ cho thuốc. Các bác sĩ hay y tá thai sản luôn hạn chế tối đa các biện pháp can thiệp không tự nhiên. Tất nhiên, vẫn dựa trên sự lựa chọn của bản thân người mẹ. Đây là lý do vì sao tỷ lệ đẻ mổ của Na Uy rất thấp (khoảng 3%), đồng thời chỉ khi có chỉ định của bác sĩ và các trường hợp đặc biệt họ mới tiến hành đẻ mổ.

Việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật cũng như tay nghề cho các y tá bác sĩ được thực hiện bồi dưỡng thường xuyên. Chăm sóc sức khoẻ ở đây hoàn toàn là dịch vụ công. Tôi chưa nghe nói về dịch vụ tư nhân bao giờ nhưng vẫn luôn có lựa chọn cho bạn nếu bạn muốn.

Chăm sóc sau sinh

Hệ thống y tế Na Uy được đánh giá là một trong những hệ thống y tế tốt nhất trên thế giới. Các bệnh viện luôn được xây dựng kèm một khách sạn, nhằm phục vụ cho các bệnh nhân phục hồi sau mổ và có một tầng dành riêng cho các bà mẹ và em bé. Tất cả các phòng đều giống hệt như một phòng khách sạn thông thường, ngoại trừ một cái bàn gấp lớn trong nhà vệ sinh và một phòng ăn ở phía cuối hành lang. Nữ hộ sinh sẽ kiểm tra bạn nhiều lần mỗi ngày và luôn có nút bấm để bạn có thể gọi họ, bất cứ lúc nào khi bạn cần bất kỳ điều gì.

Những ngày đầu tiên ở bệnh viện cũng được lên lịch trình để bố mẹ được dạy về cách tắm cho em bé, tiêm phòng và kiểm tra tình trạng sức khoẻ của em bé. Thời gian ở bệnh viện sau sinh, tất nhiên, là hoàn toàn miễn phí.

Sau khi em bé được sinh ra, thông tin về em bé được nhân viên tại bệnh viện tự động cập nhật lên hệ thống quản lý dân sự chính phủ. Giấy khai sinh tự động được gửi về nhà sau 3 tuần và trung tâm y tế gần nhà nhất cũng tự động được xác định để em bé và mẹ có thể tới kiểm tra thường xuyên tại đó sau khi về nhà.

Khi em bé được 2 tuần tuổi, một nữ hộ sinh ở trung tâm y tế đó sẽ tới tận nhà bạn để kiểm tra môi trường sống, cân đo em bé và tư vấn những hiểu biết cần thiết cho bà mẹ liên quan tới chăm sóc, cho con bú đúng cách đồng thời thiết lập một lịch hẹn đầu tiên của em bé tại trung tâm y tế.

Tất cả mọi hoạt động đều được tự động tiến hành mà không cần đăng ký hay tác động nào của bố mẹ. Những cuộc hẹn hàng tháng tại trung tâm y tế sẽ do các y tá và bác sĩ tự động sắp xếp, tuỳ thuộc vào lịch tiêm vacxin và các dấu mốc tăng trưởng, phát triển cần giám sát của em bé. Những buổi hướng dẫn chăm sóc em bé, chơi cùng con, mát-xa hay các bài tập vận động cũng được sắp xếp và có lịch hẹn cụ thể để tôi có thể đưa con tới tham gia.

Tại trung tâm y tế, các y tá và bác sĩ kiểm tra và theo dõi sự phát triển của các em bé, có tăng trưởng bình thường không, thị giác và thính giác có tốt không, đứa trẻ có gặp vấn đề gì về việc nói và hiểu không. Nếu có điều gì khác thường, họ sẽ đảm trách nhiệm vụ giúp đỡ và hướng dẫn các bố mẹ.

Đặc biệt, việc tiêm chủng tại đây là hoàn toàn miễn phí và tự động, bố mẹ và em bé được đặt lịch hẹn khi đến ngày tiêm chủng, cứ đúng ngày hẹn mang con tới mà không cần lo lắng đến ngày này thì phải tiêm gì và thuốc ở đâu. Tuy nhiên, các loại chích ngừa bổ sung, chẳng hạn như khi bạn đi du lịch ra ngoài Na Uy, tới các vùng khí hậu khác biệt… thì bạn phải tự trả tiền.

Khi con được 7 tháng tuổi, tôi có đưa con về Việt Nam chơi và phải đăng ký tiêm dịch vụ vacxin viêm não Nhật Bản (ở Na Uy không cần tiêm loại vacxin này), chi phí xấp xỉ 3 triệu đồng cho một mũi tiêm.

Những trung tâm y tế thường rất rộng rãi, có phòng riêng để các mẹ cho em bé bú, ăn, thay tã và có không gian để các bé lớn có thể vui chơi. Tại đây, bạn có thể nhận được các thông tin như làm thế nào để ăn mặc và chăm sóc cho em bé đúng cách trong mùa đông, các kỹ năng sống khác khi ở Bắc u, các cuộc hội thảo về trẻ em và sinh nở, các cuộc họp nhóm của các mẹ… đồng thời cũng được nhận thuốc và các loại dầu bổ sung omega-3 hoàn toàn miễn phí.

Tôi đã có một trải nghiệm tuyệt vời khi mang thai và sinh con ở Na Uy, tuy nhiên, một số bạn bè không phải người Na Uy khác của tôi cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Lý do chính của việc này là bởi vì họ đã quá kỳ vọng hoặc áp đặt thói quen về sinh nở từ quê hương họ. Họ không tìm hiểu trước về quá trình, không đặt câu hỏi, thiếu kiến thức hoặc gặp rào cản ngôn ngữ, do đó đã không chuẩn bị tốt cho một sự kiện đặc biệt quan trọng trong đời.

Điều quan trọng nhất cho một thai kỳ hạnh phúc và sinh nở ở Na Uy là bạn phải tìm hiểu tất cả những thông tin sẵn có về mang thai và sinh nở để trao đổi với các chuyên gia y tế của bạn và đón nhận cách mà người Na Uy vẫn thường làm khi họ sinh cũng như chăm sóc thai sản.

Một người bạn của tôi đến từ Anh cũng phải thừa nhận rằng cô đã sinh 2 trong số 3 đứa con ở Na Uy và nhận được dịch vụ chăm sóc thai sản cũng như sinh đẻ cao cấp hơn nhiều so với những gì đang được cung cấp ở Anh.

"Nhưng cách tôi ngưỡng mộ nhất đó là ở đây, người Na Uy xem việc cho con bú là điều tự nhiên nhất trên đời. Bạn có thể cho con bú ở mọi lúc mọi nơi mà không cần ngần ngại, cũng không cần phải đi vào nhà vệ sinh hay thậm chí có thể bị bắt khi đang cho con bú nơi công cộng", cô nói.