Nhật – Trung đàm phán căng thẳng về quần đảo tranh chấp

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc và Nhật Bản ngày 25/9 có các cuộc hội đàm căng thẳng, liên quan đến tuyên bố chủ quyền đối với chuỗi đảo Senkaku/Điếu Ngư nhưng không đạt được bước đột phá nào.

Ngoại trưởng Nhật Bản Gemba và người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì. Ảnh: Kyodo

Bên lề phiên họp lần thứ 67 của Đại hội đồng Liên hợp quốc (LHQ) ở New York (Mỹ), Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì và người đồng cấp Nhật Bản Koichiro Gemba ngày 25/9 đã có cuộc gặp gỡ để thảo luận về tranh chấp lãnh hải giữa 2 nước trên biển Hoa Đông. Cuộc gặp tại Mỹ và một cuộc họp trước đó tại Bắc Kinh cho thấy Trung Quốc không muốn gây căng thẳng thêm trên biển Hoa Đông. Tuy nhiên, những tuyên bố không nhân nhượng của Bắc Kinh cho thấy tranh cãi giữa 2 nước sẽ còn kéo dài.

Tại cuộc gặp được cả 2 bên mô tả là “rất căng thẳng” này, Ngoại trưởng Trung Quốc Dương Khiết Trì đã liên tục gọi quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là “một phần lãnh thổ thiêng liêng từ thời cổ đại” của Trung Quốc.

“Hành động của Nhật Bản là một sự vi phạm trắng trợn trắng trợn chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, một sự chối bỏ thẳng thừng thất bại của nước này trong Chiến tranh thế giới thứ 2 và là một thách thức nghiêm trọng đối với trận tự thế giới thời hậu chiến” – hãng tin Tân Hoa xã dẫn lời Ngoại trưởng Dương tại cuộc gặp với người đồng cấp Nhật Bản Gemba.

Indonesia hối thúc dự thảo COC Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa ngày 25/9 cho biết, Jakarta đang tích cực trao đổi với các nước ASEAN về một bản dự thảo của bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC). Sau cuộc gặp với người đồng cấp Trung Quốc Dương Khiết Trì bên lề phiên họp lần thứ 67 của Đại hội đồng LHQ, Ngoại trưởng Indonesia cho biết rằng Trung Quốc cũng đã có một số điều chỉnh trong quan điểm của mình. Bộ trưởng Natalegawa nói rằng, hơn ai hết, Trung Quốc nhận thức được sự cần thiết của những tiến triển ngoại giao, trong đó có việc thực thi Tuyên bố về Ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC). Ông Natelagawa cũng nói thêm rằng các nước ASEAN sẽ bắt đầu nghiên cứu về dự thảo bộ quy tắc tại các cuộc tham vấn bên lề phiên họp Đại hội đồng LHQ ở New York tuần này. Ngoại trưởng Indonesia hy vọng sẽ có tiến triển về bộ quy tắc này trước hội nghị thượng đỉnh của khối sẽ diễn ra tại Campuchia vào tháng 11 tới.

Ông Dương tuyên bố rằng Trung Quốc sẽ không bao giờ dung thứ cho bất cứ hành động đơn phương nào của phía Nhật đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Ngoại trưởng Trung Quốc khẳng định Bắc Kinh sẽ tiếp tục có những biện pháp kiên quyết để bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước này.
Ông Dương cũng nhấn mạnh rằng tình hình căng thẳng hiện nay là do phía Nhật Bản gây ra và rằng Tokyo phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về hành động của mình.
“Phía Nhật phải đối mặt với thực tế, đừng có ảo tưởng, có những bước đi cụ thể để sửa chữa sai lầm và chấm dứt mọi hành động làm tổn hại đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc” – ông Dương nói.
Về phần mình, Ngoại trưởng Nhật Bản Koichiro Gemba cũng khẳng định lập trường của Tokyo đối với nhóm đảo và kêu gọi Bắc Kinh kiềm chế trong vấn đề tranh chấp vốn có thể đe dọa đến mối quan hệ giữa 2 nền kinh tế lớn nhất châu Á.
Tại cuộc gặp, ông Gemba đã giải thích với người đồng cấp Trung Quốc rằng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là một phần cố hữu thuộc lãnh thổ Nhật Bản và rằng không hề tồn tại tranh chấp lãnh thổ giữa 2 nước.
Ngoại trưởng Gemba cũng tái khẳng định tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đối với chuỗi đảo này là vô căn cứ. Theo ông Gemba, quan điểm của phía Nhật là họ “mua lại” các hòn đảo này nhằm mục đích quản lý chúng một cách “hòa bình và bền vững”.

Ngoại trưởng Gemba lưu ý rằng Nhật Bản cũng đang “kiềm chế ở mức tối đa” trước một loạt các biện pháp đối phó mà Bắc Kinh đã tiến hành để phản đối việc chính phủ Nhật Bản mua lại phần lớn các đảo trong chuỗi Senkaku/Điếu Ngư và tiến hành quốc hữu hóa quần đảo này.

Ông Gemba cũng thúc giục Trung Quốc giải quyết một cách thích đáng đối với những thiệt hại mà các doanh nghiệp Nhật Bản tại Trung Quốc đã phải hứng chịu trong các biểu tình chống Nhật ở nhiều thành phố của Trung Quốc.

Cuộc gặp kéo dài 1 tiếng đồng hồ này là cuộc gặp đầu tiên của các bộ trưởng ngoại giao 2 nước kể từ khi chính phủ Nhật mua lại chuỗi đảo. Cuộc gặp diễn ra cùng ngày với việc lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản đã đấu vòi rồng với lực lượng bảo vệ bờ biển Nhật Bản để xua đuổi đội tàu cá và tàu công vụ của vùng lãnh thổ này ra khỏi vùng lãnh hải xung quanh Senkaku/Điếu Ngư.

Một quan chức ngoại giao Nhật Bản cho biết, dù diễn ra căng thẳng nhưng kết thúc cuộc gặp, cả 2 bên đều thống nhất sẽ duy trì và tăng cường các cuộc đàm phán để giải quyết các tranh chấp lãnh hải giữa 2 nước.

Minh Ngọc (theo Kyodonews, AFP)