Mỹ "bắt tay" Việt Nam về hạt nhân: Quả ngọt đầu tiên

Bản thỏa thuận hợp tác trong thúc đẩy năng lực tư vấn, nghiên cứu và phát triển, đào tạo và dịch vụ trong năng lượng nguyên tử vừa được ký kết.

Ngay sau Hiệp định 123 về Hợp tác Hạt nhân dân sự giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đã chính thức có hiệu lực từ 3/10/2014, ngày 17/10/2014, một thỏa thuận hợp tác giữa Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam và Công ty Lightbridge cũng được ky kết.

Theo đó Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Viện NLNTVN) ông Trần Chí Thành và ông Jonathan Baggett – Phó Tổng Giám đốc điều hành Công ty Lightbridge (Hoa Kỳ) đã ký Bản thỏa thuận về hợp tác trong thúc đẩy năng lực tư vấn, nghiên cứu và phát triển, đào tạo và dịch vụ trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử (NLNT).



Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (Viện NLNTVN) ông Trần Chí Thành và ông Jonathan Baggett – Phó Tổng Giám đốc điều hành Công ty Lightbridge (Hoa Kỳ) đã ký Bản thỏa thuận.

Mục tiêu chung của Thỏa thuận hợp tác này là để tạo ra khuôn khổ hợp tác cho các bên tham gia nhằm nâng cao năng lực tư vấn, nghiên cứu và phát triển, năng lực kỹ thuật của Viện NLNTVN trong lĩnh vực ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình.

Theo Viện NLNTVN, đây là thỏa thuận hợp tác thứ hai của Viện NLNTVN với các công ty hoạt động trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân của Hoa Kỳ.

Trước đó Viện NLNTVN đã hợp tác cùng Công ty Westinghouse Electric (WEC)về đào tạo kỹ sư và cán bộ nghiên cứu liên quan đến công nghệ, thiết kế điện hạt nhân, phân tích an toàn v.v. cho Viện NLNTVN tại trường Đại học Quốc gia Bắc Carolina và đào tạo thông qua công việc tại trụ sở chính của Công ty Westinghouse Electric ở Pittsburgh.

Hiện nhà máy ĐHN của Việt Nam chưa đi đến kết luận cuối chọn công nghệ và việc chuẩn bị nhân lực vẫn đang được rốt ráo thực hiện. Do vậy ký hiệp định Việt - Mỹ về hạt nhân dân sự có ý nghĩa quan trọng và được xem như là bước tiến phá bỏ rào cản để Việt Nam có thể tiếp cận cả về mặt công nghệ cũng như đào tạo.

“Hiệp định Việt - Mỹ sẽ là cơ hội để Việt Nam tiếp cận công nghệ nguồn và sau này là nhiên liệu hạt nhân… sẽ không bị hạn chế nào nữa”, TS Nguyễn Nhị Điền, Viện trưởng Viện Nghiên cứu hạt nhân Đà Lạt, Phó Viện trưởng Viện năng lượng nguyên tử Việt Nam đã chia sẻ.

Tuy nhiên TSTrần Đại Phúc, chuyên gia tư vấn Dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân (ĐHN) tại Ninh Thuận thì cho rằng Việt Nam có thể thu được các kinh nghiệm của các cơ quan và tổ chức ở Mỹ như DOE, USNRC về mặt “pháp quy”.

"Nhưng chúng ta nên nhớ rằng đã có hơn 4 thập niên, trên lãnh thổ nước Mỹ không xây một lò phản ứng hạt nhân nào. Do đó, đối với nhà thiết kế và các nhà sản xuất các trang thiết bị quan trọng (như máy bơm tuần hoàn sơ cấp, hàn thùng lò phản ứng,…) hoặc các nhà xây dựng, tình trạng thiếu nhân lực chuyên nghiệp xảy ra khiến công việc hay công trình bị đình trệ hoặc không đảm bảo chất lượng (như có thể thấy ở Trung Quốc (Sanmen) và Mỹ (Georgia và South Carolina))", TS Phúc lưu ý.

Về thông tin CNN ngày 17/10 đăng tải, Tập đoàn năng lượng hạt nhân Lightbridge (Mỹ) sẽ đảm trách việc thiết kế, chọn lò phản ứng hạt nhân, nguyên liệu, các quy trình an toàn hạt nhân v.v.. đồng thời sẽ xây dựng một trung tâm nghiên cứu năng lượng hạt nhân trị giá 500 triệu USD cho Việt Nam, TS Trần Chí Thành đã phủ nhận.

Theo ông Thành hiện chỉ có dự án Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân (Center for Nuclear Energy Science and Technology – CNEST) mới với tín dụng ưu đãi khoảng 500 triệu USD là do chính phủ Liên bang Nga cung cấp.

"Không có chuyện hợp tác xây dựng trung tâm hạt nhân với Mỹ mà hiện chỉ hợp tác trong đào tạo", TS Thành cho biết.

Bích Ngọc
BDV