Nếu bạn đến đảo Jeju của Hàn Quốc, đừng quên tới thăm những “nàng tiên cá” tuổi 70 này của Hàn Quốc, bởi họ chính là nét đặc trưng của đất nước này. Họ chính là những người phụ nữ cực dũng cảm, lặn xuống độ sâu 20m dưới eo biển lạnh lẽo để thu hoạch bào ngư, nhím biển, mực. “Haenyo đang ngày càng già đi và không có thế hệ kế cận do phụ nữ trẻ phần đông muốn lên thành phố hoặc muốn làm một công việc b́nh thường - tờ Korean Times nhận định - Tương lai câu chuyện về các Haenyo sẽ chỉ c̣n trên sách báo, phim ảnh...”.
Mijoo Kim, một nhiếp ảnh gia đến từ New York, đă quyết định làm một phóng sự có tên "The Mother of the Sea" (tạm dịch: Người mẹ của biển) nói về những người phụ nữ "không biết sợ hăi là ǵ". Tiếng địa phương gọi họ là Haenyo - những người phụ nữ tuy cao tuổi nhưng cực ḱ dũng cảm, có thể lặn sâu xuống 20 mét dưới đáy biển để thu hoạch bào ngư, nhím biển, mực... mà không cần đến những dụng cụ lặn chuyên nghiệp.
Đôi khi, họ có thể nhịn thở hơn 2 phút dưới làn nước lạnh cóng của eo biển Triều Tiên mà không cần b́nh dưỡng khí. Nhiều người trong số đó đă trên 70 tuổi, số lượng những Haenyo ngày càng giảm xuống v́ phụ nữ trẻ nơi biển đảo này đă dần di chuyển về đất liền để t́m kiếm điều kiện giáo dục và cơ hội việc làm.
"Những nữ thợ lặn này đang mang trên ḿnh di sản của Hàn Quốc.." Kim nói với tờ The Huffington. "... Họ là thế hệ cuối cùng của Haenyo."
Không mấy xa lạ với công việc ṃ cua bắt ốc hay ngụp lặn bắt hải sản, nhưng đối với khách du lịch châu Á, tính chuyên nghiệp và cách sử dụng h́nh ảnh haenyo để làm đẹp cho Jeju mới là điều đáng học hỏi.
Tràn ngập ở Jeju là những món đồ lưu niệm, bánh kẹo, băng đĩa... h́nh Haenyo. Những hải nữ luôn tỏ ra rất dễ thương và chuyên nghiệp khi giao lưu với du khách. Nhóm trưởng Song Geoung Ja vui vẻ chụp h́nh kỷ niệm, hễ có câu hỏi lại cầm micro trả lời nhiệt t́nh, du khách say sưa nghe và gật gù...
Cũng giống như mẹ và bà ngoại, từ 7-8 tuổi bà Song đă phải trải qua quá tŕnh luyện thở khắc nghiệt để kéo dài thời gian lặn dưới biển, học cách nhận biết ḍng nước xoáy, tránh sự tấn công của cá mập, sứa cũng như lặn biển theo nhóm... Một tháng nhóm của bà lặn 18 ngày, nghỉ 12 ngày, mỗi ngày lặn kéo dài bốn giờ.
“Trừ băo, bất chấp giá rét chúng tôi cũng không bỏ việc” - bà Song nói. Để mưu sinh, bất đắc dĩ phải thế? “Không hẳn, với chúng tôi công việc này trở thành một nét truyền thống rồi, đó là việc mà đàn ông không được phép bước chân vào nên không bỏ được!” - Kim Chum Ja, 58 tuổi - tiếp lời.
Tưởng sự nhiệt t́nh này kéo theo thu nhập lớn hay những hỗ trợ đặc biệt của chính phủ, nhưng trên thực tế, theo bà Song, các Haenyo không được trả lương hay bảo hiểm, và chỉ lập ra những hiệp hội nhỏ lẻ để hoạt động, bảo vệ lẫn nhau. Cuộc mưu sinh của các Haenyo càng trở nên lạ lùng, hấp dẫn hơn qua cách kể ly kỳ của hướng dẫn viên bản địa... Như bí quyết sức khỏe của các Haenyo được lư giải do họ chăm chỉ cầu nguyện thượng đế vào lúc tia nắng đầu tiên xuất hiện trên đỉnh Seongsan Ilchulbong - đỉnh B́nh Minh.
Haenyo đang dần mất đi
Theo số liệu của Tổng cục Du lịch Hàn Quốc, vào những năm 1960 có khoảng 30.000 Haenyo lặn hằng ngày tại đảo Jeju. Sau hơn bốn thập niên, con số c̣n khoảng vài ngh́n người, 2/3 trong đó đă trên 60 tuổi.