Joe Biden: “Go ahead, make my day!

[florida80]

5/4

Quốc hội có hai thời hạn quan trọng sắp tới. Nhưng chúng ta cần nhận định rõ “ngân sách” và “trần nợ” là những vấn đề riêng biệt.

Một là ngày Hoa Kỳ chính thức chạm trần nợ và không thể vay thêm tiền từ thị trường trái phiếu nếu không có sự cho phép của quốc hội.

Chúng ta không biết chính xác ngày đó sẽ là khi nào – nhưng trong một bức thư gửi cho Kevin McCarthy và các nhà lập pháp khác, Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen đã nói rằng “ước tính tốt nhất của chúng tôi là chúng tôi sẽ không thể tiếp tục đáp ứng tất cả các nghĩa vụ của chính phủ vào đầu tháng 6 và có khả năng sớm nhất là vào ngày 1 tháng 6” nếu không tăng trần nợ.



Khi đến ngày đó, chính phủ liên bang sẽ không thể thanh toán các hóa đơn của mình hoặc những thứ như séc An sinh xã hội, bảng lương cho các thành viên dịch vụ và nhân viên liên bang khác cũng như các khoản bồi hoàn của Medicare. Các khoản thanh toán lãi cho các khoản nợ trước đây có thể cũng không được thanh toán, điều đó có nghĩa là chính phủ Hoa Kỳ sẽ không trả được nợ.

Và Hoa Kỳ gần như chắc chắn sẽ bước vào một cuộc suy thoái, có thể là một cuộc suy thoái khá nghiêm trọng và toàn thế giới có thể đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính lớn.

Beth Ann Bovino, nhà kinh tế trưởng của Hoa Kỳ tại Standard and Poor’s đã đưa ra dự đoán rằng: “tác động của việc chính phủ Hoa Kỳ vỡ nợ đối với các khoản nợ sẽ tồi tệ hơn sự sụp đổ của Lehman Brothers vào năm 2008.”

Tổng thống Joe Biden đã nhiều lần nói rất rõ rằng ông sẵn sàng ngồi xuống để thương lượng với Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy để thỏa hiệp về thuế và chi tiêu của chính phủ, nói chung là ngân sách nhưng không sẵn lòng đàm phán về việc nâng trần nợ.

Điều này nghe qua có vẻ mâu thuẫn nhưng thực ra chúng không phải như vậy, và sự khác biệt hơi tinh tế giữa hai điều này là rất quan trọng để hiểu những gì đang xảy ra ở Washington, DC, vào mùa hè này.

Hạn chót là ngày thứ Hai, ngày 30 tháng 9 năm 2023, chính xác sẽ là ngày tài trợ cho chính phủ liên bang cạn kiệt.

Nếu Quốc hội không thông qua các dự luật tài trợ kéo dài sau ngày đó, thì vào ngày 1 tháng 10, chính phủ liên bang sẽ “đóng cửa” như đã từng xảy ra nhiều lần trước đây, với nhiều nhân viên liên bang không được trả lương và các dịch vụ “không thiết yếu” bị đóng cửa, nhưng các hoạt động thông thường như An sinh xã hội, Medicare và quân đội vẫn tiếp tục.

Tôi muốn nhắc lại một lần nữa, rằng Tổng thống Biden sẵn sàng thương lượng về ngân sách nhưng sẽ không đàm phán về trần nợ, ông đã nhấn mạnh về những điểm quan trọng này trong lời mời các nhà lãnh đạo quốc hội tham dự cuộc thảo luận về trần nợ vào ngày 9 tháng 5 tại Tòa Bạch Ốc.

Liệu Tổng thống Biden và McCarthy có thể vượt qua những khác biệt đó và đàm phán một cách thiện chí hay không sẽ có khả năng quyết định liệu Hoa Kỳ có rơi vào khủng hoảng trong vài tháng tới hay không.

Tổng thống Joe Biden có một lịch sử cá nhân khá nổi bật với thành tích qua các cuộc đàm phán trần nợ trước đây.

Năm 2011, với tư cách là phó tổng thống của Barack Obama, ông được giao nhiệm vụ dẫn đầu một loạt cuộc đàm phán với các thành viên Quốc hội với việc vi phạm giới hạn nợ. Sau cuộc đàm phán đó đã khiến xếp hạng tín dụng của đất nước bị Standard & Poor’s hạ bậc tín nhiệm, thị trường lao dốc và chi phí đi vay của đất nước tăng lên.

Chính quyền Obama-Biden đã đàm phán với thiện chí nhưng sự liều lĩnh của các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội đã gây ra một đòn lịch sử cho nền kinh tế của người Mỹ. Đó là lý do tại sao chính quyền Obama đã không đàm phán vào năm 2013 và sau đó.

Trường hợp nguyên tắc của Tổng thống Biden chống lại việc mặc cả về trần nợ là một cách hiệu quả về các chính sách mà Quốc hội đã thông qua.

Khi Quốc hội thông qua dự luật chi tiêu tổng hợp vào tháng 12 năm 2022, Quốc hội đã cho phép các khoản tài trợ cụ thể cho phần còn lại của năm tài chính, kết thúc vào ngày 30 tháng 9.

Quốc hội cũng đã thông qua hàng trăm dự luật trong nhiều năm theo đúng nghĩa đen, quy định các mức thuế đánh vào thu nhập cá nhân, công ty, bảng lương, thuốc lá để trả cho các nghĩa vụ của mình.

Vì vậy, Tòa Bạch Ốc coi dự luật trần nợ chỉ đơn giản là Quốc hội đồng ý thanh toán cho khoản chi tiêu đã được thông qua và tuân theo quy định của Tu chính án thứ 14 rằng chính phủ liên bang phải luôn trả các khoản nợ của mình.

Tổng thống Biden đã nói nhiều lần, tăng trần nợ không phải là một cuộc đàm phán, đó là nghĩa vụ của đất nước này và các nhà lãnh đạo có nghĩa vụ phải tránh gây hỗn loạn kinh tế. Quốc hội luôn làm điều đó và Tổng thống mong họ thực hiện nghĩa vụ của mình một lần nữa. Điều đó là không thể thương lượng.

Ngược lại, tranh luận về ngân sách là tranh cãi về chi tiêu trong tương lai, đó là điều đúng đắn để Tòa Bạch Ốc và Quốc hội có thể thảo luận hay tranh luận với nhau.

Trong bối cảnh đó, thì với một đề xuất cực đoan như Đạo luật Giới hạn, Tiết kiệm, Tăng trưởng của Kevin McCarthy đưa ra những cắt giảm mạnh mẽ tùy ý nhưng chung quy, có thể nói một cách thẳng thắn rằng, dự luật đó của hạ viện Cộng hòa hoàn toàn có lợi cho những người giàu có, tước đoạt những lợi ích quan trọng trong đời sống hàng ngày của những người già cả, người nghèo và trẻ em.

Dĩ nhiên, Tổng thống Biden khó có thể hoàn toàn đồng ý với đề xuất như Đạo luật cực đoan này, đặc biệt là vì đề xuất này bao gồm các điều khoản rõ ràng làm đảo ngược nhiều thành tựu của ông Biden trong hai năm đầu tiên của ông. Nhưng ông tỏ ý sẵn sàng ngồi lại với McCarthy và cố gắng đạt được điểm dung hòa có thể chấp nhận được giữa Đạo luật Giới hạn, Tiết kiệm, Tăng trưởng của McCarthy và đề xuất ngân sách riêng của Tòa Bạch Ốc.

Tuy nhiên, một lần nữa, Tổng thống Biden nhấn mạnh, rằng ông không sẵn sàng thảo luận về đề xuất này như một phần của cuộc thảo luận về trần nợ.

Lý do tại sao đảng Cộng hòa muốn gộp chung hai cuộc đàm phán “ngân sách” và “trần nợ” lại với nhau. Trong những thập niên gần đây, khi hai đảng chính trị không thể đạt được thỏa thuận về ngân sách và chính phủ phải đóng cửa, thì kết quả thường là chiến thắng cho đảng Dân chủ.

Vào mùa đông năm 1995 đến 1996, chính phủ đóng cửa hai lần. Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội đã thông qua việc cắt giảm mạnh Medicaid và Medicare, cũng như cắt giảm thuế nhắm vào những người có thu nhập cao dẫn đến việc Tổng thống Clinton phải phủ quyết, và diễn biến này đã dẫn đến hai lần ngừng hoạt động, cách nhau bốn tuần tạm thời khi Quốc hội thông qua tài trợ trong thời gian ngắn.

Các cuộc thăm dò khi đó cho thấy công chúng phần lớn đổ lỗi cho Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich và các đảng viên Cộng hòa về sự bế tắc, tình hình trở nên tồi tệ hơn khi Gingrich nói với các phóng viên rằng việc đóng cửa một phần là do ông tức giận vì Clinton đã bắt ông ngồi ở phía sau trong phi cơ Air Force One trong chuyến công du đến Israel. Các đảng viên Cộng hòa cuối cùng đã đồng ý tài trợ cho chính phủ, với việc ông Clinton đưa ra những nhượng bộ tối thiểu.

Khi Thượng nghị sĩ Ted Cruz (R-TX) và các đồng minh trong Hạ viện của ông buộc Chủ tịch Hạ viện John Boehner phải đóng cửa chính phủ vào tháng 10 năm 2013 như một phần của kế hoạch chấm dứt Obamacare, họ đã thất bại thảm hại. Công chúng một lần nữa đổ lỗi cho đảng Cộng hòa và đảng Cộng hòa đã không giành được những nhượng bộ chính sách đáng kể nào.

Các đảng viên Đảng Dân chủ thậm chí còn giỏi hơn trong việc đóng cửa trong những năm Trump cầm quyền. Vào tháng 1 năm 2018, trong ba ngày đóng cửa do nỗ lực của Trump nhằm chấm dứt DACA, một chương trình bảo vệ một số người nhập cư không có giấy tờ, các cuộc thăm dò cho thấy nhiều người đổ lỗi cho Trump hoặc Đảng Cộng hòa trong Quốc hội hơn là Đảng Dân chủ.

Việc đóng cửa kéo dài hơn nhiều xảy ra vào cuối năm đó khi Trump yêu cầu tài trợ cho bức tường biên giới với Mexico. Chính phủ đã đóng cửa trong 35 ngày. Và sau cùng, Trump và đảng Cộng hòa vẫn phải nhượng bộ và một lần nữa, công chúng đổ lỗi cho Trump.

Nước Mỹ chưa bao giờ vi phạm trần nợ một cách cố ý và có chủ ý trước đây. Bởi vì việc vượt trần nợ chưa từng xảy ra trước đây và Tòa Bạch Ốc tin rằng điều đó sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái lớn, nên họ rất quan tâm đến việc tránh điều đó.

Nhưng chính điều đó mang lại cho McCarthy và các thành viên Đảng Cộng hòa tại Hạ viện một đòn bẩy khổng lồ, nơi điều tồi tệ nhất mà họ có thể đe dọa là chính phủ đóng cửa nhưng như vậy thì tình hình cũng có thể được dự đoán trước với sự đầu hàng nhục nhã của các đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện khi Tổng thống Biden sẽ đơn phương lách giới hạn nợ để tránh một thảm họa kinh tế.

Nước Mỹ đã từng xảy ra đóng cửa chính phủ. Nhưng vi phạm trần nợ lại là một chuyện khác, sự việc có thể tồi tệ hơn nhiều.

Bài học mà Tổng thống Biden rút ra từ kinh nghiệm năm 2011 là không bao giờ đàm phán về trần nợ nữa.

Khác với cuộc chiến ngân sách, đàm phán về trần nợ thường tạo ra một tiền lệ xấu, và nó sẽ dẫn đến những khoản cắt giảm nghiêm trọng mà chính quyền của ông không bao giờ muốn.

Nhưng, nếu cả Biden và McCarthy đều không chớp mắt, và nếu Biden chọn không đúc một đồng xu trị giá ngàn tỷ đô la hoặc nói cách khác là lách giới hạn nợ, thì Hoa Kỳ bắt đầu hướng tới việc vi phạm và cuộc khủng hoảng kinh tế toàn diện sẽ xảy ra sau đó.

Lời kết:

Vậy làm thế nào để chúng ta thoát khỏi tình trạng bế tắc này?

Khi một bên là Tổng thống Biden sẵn sàng đàm phán với McCarthy, nhưng chỉ với ngân sách chứ không phải trần nợ.

Còn một bên, McCarthy có thể khó theo đuổi con đường đàm phán nếu chỉ dựa trên ngân sách.

Đặc biệt McCarthy không thể thông qua dự luật trần nợ sạch lần này. Bởi vì ông ta đã giành được vị trí Chủ tịch Hạ viện nhờ lời hứa với những thành viên cực đoan trong nhóm Freedom Caucus là sẽ không thông qua dự luật trần nợ sạch. Do đó, việc thông qua dự luật trần nợ chắc chắn sẽ là một con bài mặc cả, dù được thừa nhận như vậy hay không, trong bất kỳ cuộc đàm phán nào giữa McCarthy và Tòa Bạch Ốc.

Và giải pháp sau cùng cũng không khó để nhìn ra cách Tổng thống Biden sẽ dựa theo lịch sử mà làm và sẵn sàng cho điều tồi tệ nhất có thể xảy ra là chính phủ đóng cửa và ông sẽ mạnh dạn mượn lấy câu nói của Clint Eastwood mà nói với những đảng viên Cộng hòa rằng: “Go ahead, make my day”.