Điều khiến rạn nứt Mỹ - Israel khó cứu vãn

[goodidea]

Bất đồng liên quan gói vũ khí viện trợ của Mỹ cho Israel khiến Tel Aviv và Washington chỉ trích lẫn nhau, gia tăng rạn nứt giữa hai đồng minh.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu trong video đăng ngày 18/6 cho biết ông đã có cuộc trao đổi thẳng thắn với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken khi ông này đến Tel Aviv tuần trước. Ông Netanyahu chỉ trích Mỹ vì đã từ chối cung cấp vũ khí đạn dược cho Israel suốt nhiều tháng và được ông Blinken trấn an rằng Washington đang nỗ lực để "gỡ nút thắt".

Video của ông Netanyahu lập tức khiến Mỹ phản ứng. Phát ngôn viên Nhà Trắng Karine Jean-Pierre ngày 19/6 bác bỏ cáo buộc từ Thủ tướng Israel, trong khi phát ngôn viên Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng John Kirby ngày 20/6 công khai thể hiện sự không hài lòng với Tel Aviv.

"Tôi nghĩ chúng tôi đã nêu rõ sự thất vọng và lo ngại về tính chính xác của những tuyên bố trong video", ông Kirby nói. "Thông tin chúng tôi trì hoãn hỗ trợ Israel hoàn toàn không đúng".

Ngoại trưởng Blinken khẳng định Washington đang viện trợ quân sự cho Tel Aviv, ngoại trừ loại bom 900 kg vẫn trong quá trình xem xét.

Đây không phải lần đầu tiên Israel và Mỹ bất đồng từ khi Tel Aviv mở chiến dịch đáp trả Hamas ở Gaza tháng 10/2023, nhưng là dấu hiệu cho thấy rạn nứt giữa hai đồng minh đang lan rộng.

Tổng thống Joe Biden phản đối Israel mở chiến dịch vào thành phố Rafah, miền nam Gaza, nơi hơn một triệu dân thường đang trú ẩn, đồng thời dọa dừng viện trợ vũ khí nếu Tel Aviv phớt lờ cảnh báo. Israel tháng 5 vẫn tiến công Rafah, tiến hành một số đòn tập kích gây thương vong cho dân thường. Mỹ sau đó xác nhận không chuyển loại bom nặng 900 kg cho Israel vì lo ngại khiến thương vong của người dân Gaza tăng cao.


Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại cuộc họp nội các ở Tel Aviv ngày 31/12/2023. Ảnh: AFP

Các nguồn thạo tin cho biết nhóm cố vấn cấp cao của ông Biden đã phẫn nộ trước video của ông Netanyahu.

Video được đăng khi phái viên Amos Hochstein của Tổng thống Mỹ đang nỗ lực xoa dịu căng thẳng ở biên giới giữa Israel và Lebanon. Theo ba nguồn thạo tin, ông Hochstein đã gặp ông Netanyahu tối 18/6 và cuộc họp diễn ra "căng thẳng". Hochstein dành phần lớn thời gian để đưa ra thông điệp cứng rắn và truyền đạt lại phản ứng của chính quyền Mỹ với ông Netanyahu.

"Người Mỹ đang tức giận. Video của ông Netanyahu đã gây tổn thất đáng kể", một quan chức Israel nói.

Ông Sullivan ngày 20/6 vẫn gặp người đồng cấp Israel Tzachi Hanegbi cùng Bộ trưởng Các vấn đề chiến lược Israel Don Dermer như kế hoạch. Tuy nhiên, giới chức Mỹ đã hủy "đối thoại chiến lược", dự kiến do Sullivan và Hanegbi đồng chủ trì, để bàn về an ninh của Israel, theo một quan chức Nhà Trắng. Sự kiện được xem là quan trọng, vì sẽ đề cập nhiều vấn đề chiến lược, như mối đe dọa từ Iran với Israel.

Các quan chức chính quyền Mỹ nói cuộc đối thoại này vốn chưa được ấn định chắc chắn trong kế hoạch và họ đang sắp xếp lại. Trong khi đó, các nguồn tin Nhà Trắng cho biết sự phẫn nộ liên quan video của ông Netanyahu đã ảnh hưởng đến quyết định tổ chức sự kiện.

Ông Hanegbi và Dermer trước đó đã phản đối ông Netanyahu đăng video chỉ trích Mỹ nhưng bất thành.

"Video đó thật kinh khủng và không cần thiết. Nó lẽ ra không nên được thực hiện. Ngoài ra, các tuyên bố của ông Netanyahu cũng không đúng. Ông ấy không thể hiện sự tôn trọng. Chưa có tổng thống Mỹ nào thân thiện hơn với Israel như ông Biden", một quan chức Mỹ cấp cao bình luận.


Tổng thống Joe Biden phát biểu tại Colleville-sur-Mer, tây bắc Pháp ngày 6/6. Ảnh: AFP

Xung đột ở Gaza đang trở thành vấn đề thách thức với ông Biden trong cuộc đua tái tranh cử tổng thống. Thảm họa nhân đạo ở Gaza và số thương vong tăng mỗi ngày đã khiến ông vấp nhiều chỉ trích từ phe cấp tiến trong đảng Dân chủ. Một số thành viên đảng này thậm chí còn gọi thẳng ông Netanyahu là "tội phạm chiến tranh".

Trong khi đó, hầu hết nghị sĩ Cộng hòa đứng về phía ông Netanyahu. Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mike McCaul ngày 21/6 bày tỏ "quan ngại sâu sắc khi các quan chức chính phủ Israel tiếp tục than phiền về tình trạng Mỹ trì hoãn viện trợ vũ khí".

"Việc chính quyền ông Biden áp dụng chiêu trò chính trị với an ninh Israel là điều không thể chấp nhận được", ông McCaul nói.

Ông Netanyahu dự kiến có bài phát biểu trước quốc hội Mỹ vào ngày 24/7. Thủ tướng Israel cho biết ông định tận dụng cơ hội này để "gửi thông điệp cho người dân Mỹ và tập hợp sự hỗ trợ từ lưỡng đảng".

Trong khi đó, giới quan sát cảnh báo bài phát biểu của ông Netanyahu có thể gây thêm thiệt hại và Thủ tướng Israel "nên cân nhắc việc đến Mỹ".

"Thủ tướng Netanyahu lẽ ra nên giữ kín các bất đồng rồi âm thầm xử lý. Ông ấy còn tự làm giảm cơ hội gặp trực tiếp Tổng thống Biden khi đến Mỹ. Không có một cuộc gặp với ông chủ Nhà Trắng, sự ủng hộ mà lưỡng đảng dành cho Israel có thể suy giảm", một nguồn tin nói.

VietBF@sưu tập