Với việc các bên mong muốn tránh một cuộc xung đột quy mô lớn sau hai vụ ám sát thủ lĩnh Hamas ở Iran và chỉ huy Hezbollah ở Lebanon, mối nguy hiểm chính hiện nay là khả năng tính toán sai lầm.
Lần đầu tiên kể từ tháng 2, các cuộc không kích của Mỹ diễn ra ở phía Nam Baghdad - Iraq hôm 30-7 nhằm vào thành phần chủ chốt của Lực lượng Kháng chiến Hồi giáo tại Iraq do Iran hậu thuẫn.
Cùng nhau, Mỹ và Israel đă một lần nữa chứng minh năng lực t́nh báo và tấn công ấn tượng của họ tại những nơi mà Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) đưa lên hàng đầu trong danh sách bảo vệ.
Ảnh của thủ lĩnh Ismail Haniyeh được treo tại Lebanon hôm 31-7. Ảnh: Reuters
Điều đáng chú ư là các quan chức cấp cao của Mỹ vừa có mặt ở Riyadh - Ả Rập Saudi để thảo luận về các hoạt động pḥng thủ trên biển và trên không chống lại Houthi, lực lượng do Iran hậu thuẫn.
Động thái này diễn ra sau vụ ám sát thành công của Israel hồi tháng 4 nhằm vào chỉ huy cấp cao của lực lượng Quds thuộc Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) là Chuẩn tướng Mohammad Reza Zahedi tại ṭa nhà lănh sự Iran ở thủ đô Damascus của Syria.
Cuộc tấn công này đă thúc đẩy Iran tiến hành một cuộc tấn công trực tiếp, quy mô lớn, chưa từng có vào Israel chưa đầy hai tuần sau đó. Nếu không có hệ thống pḥng không trên toàn khu vực do Mỹ chỉ huy, cuộc tấn công của Iran khi đó có thể gây thiệt hại nhân mạng lớn cho Israel.
Theo quan điểm của Tehran, sẽ không khôn ngoan nếu cố t́nh khơi mào một cuộc chiến khu vực, đặc biệt là có nguy cơ liên quan đến Mỹ.
Do đó, ông William F. Wechsler, giám đốc cấp cao của Chương tŕnh Trung Đông tại Hội đồng Đại Tây Dương, nhận định Tehran cũng sẽ đáp trả vụ thủ lĩnh Hamas bị ám sát theo cách mà họ tin rằng sẽ tránh được chiến tranh khu vực. Chính v́ vậy, mối nguy hiểm chính hiện nay vẫn là vấn đề tính toán sai lầm hơn là ư định.
Trong vụ ám sát thủ lĩnh Hamas Ismael Haniyeh xảy ra ở Iran, đây không phải một quan chức Iran bị giết hại nhưng Iran có thể phản ứng để không rơi vào t́nh trạng thiếu tính răn đe đối với Israel.
Việc giết hại ông Haniyeh, một trong những nhà đàm phán chính của Hamas, không có nghĩa là cơ hội thả con tin và thỏa thuận ngừng bắn tạm thời tại Gaza đă chấm hết nhưng gần như chắc chắn sẽ bị tŕ hoăn một lần nữa.
Thủ lĩnh Haniyeh đă tham gia các cuộc đàm phán từ Doha nhưng quyền ra quyết định luôn nằm trong tay ông Yahya Sinwar, thủ lĩnh Hamas ở Gaza và bị Israel xem là kẻ chủ mưu đằng sau vụ tấn công ngày 7-10-2023. Trên thực tế, t́nh h́nh tại Gaza sẽ không thay đổi sau vụ ám sát ở Iran.
Trước mắt, phản ứng của Iran, Hezbollah và Hamas sẽ định hướng cho t́nh h́nh Trung Đông trong những tuần và tháng tới, có thể khiến t́nh h́nh căng thẳng trở lại hoặc hướng tới một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn.
Vụ ám sát thủ lĩnh Haniyeh cũng được xem là một đ̣n giáng mạnh nữa vào bộ máy t́nh báo của Iran, vốn đă nhiều lần không ngăn chặn được các vụ phá hoại, ám sát và tấn công mạng trên lănh thổ Iran.
VietBF@ Sưu tập