Trump chúc mừng ông Putin vì thỏa thuận tù nhân Mỹ - Nga

[june04]

Trump nói rằng ông Putin "đạt thỏa thuận tuyệt vời", cho rằng chính quyền Tổng thống Biden tạo "tiền lệ xấu" khi chấp nhận trao đổi tù nhân với Nga.

"Tôi muốn chúc mừng ông Vladimir Putin vì đã đạt thêm một thỏa thuận tuyệt vời. Còn nước Mỹ chúng ta đã chấp nhận những thỏa thuận tồi tệ. Thật mừng khi đón công dân trở về, nhưng điều này đã đặt ra tiền lệ xấu", cựu tổng thống Mỹ Donald Trump nói trong cuộc vận động tranh cử ở thành phố Atlanta thuộc bang Georgia hôm 3/8.

Ông Trump không nhắc tên bất cứ công dân Mỹ nào vừa được Nga trả tự do theo thỏa thuận trao đổi trao đổi tù nhân lớn nhất với phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh. Trong phát biểu chỉ trích thỏa thuận này trước đó, ông cũng không đề cập tên bất cứ tù nhân nào, chỉ tập trung chỉ trích chính quyền Tổng thống Joe Biden.

Ông không nêu rõ các quan chức Mỹ tham gia đàm phán thỏa thuận với Nga, nhưng ám chỉ chính quyền Tổng thống Biden đã đồng ý chi trả tiền để đổi lấy tù nhân. "Chúng ta có 59 con tin, nhưng tôi chưa từng trả đồng nào để phóng thích họ", ông nói và phê phán giới chức Mỹ đã "thả những sát thủ nguy hiểm nhất thế giới".

Trên thực tế, Trump từng phê chuẩn thỏa thuận chi 2 triệu USD để Triều Tiên phóng thích Otto Warmbier năm 2017, với danh nghĩa chi phí điều trị. Warmbier qua đời không lâu sau khi được đưa về Mỹ và Trump nói rằng hóa đơn đó đã không được thanh toán.

Trump gần đây nói rằng nếu đắc cử vào tháng 11, ông sẽ giúp phóng viên WSJ Evan Gershkovich, người bị giam tại Nga từ tháng 3/2023 và bị kết án 16 năm tù vì cáo buộc làm gián điệp, được trả tự do. Ông tuyên bố Tổng thống Putin sẽ làm điều đó "vì tôi mà không phải vì bất cứ ai khác".

Tuy nhiên, Tổng thống Biden trong vài tháng qua đã nỗ lực hết sức để thương lượng với Nga nhằm thúc đẩy thỏa thuận trao đổi tù nhân. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng không có bất cứ khoản tiền nào được chi ra trong thỏa thuận trao đổi với Nga và không có lệnh trừng phạt được nới lỏng cho Moskva.

Điện Kremlin và Nhà Trắng chưa bình luận về phát biểu của ông Trump.

Đây là lần thứ hai cựu tổng thống Trump công kích thỏa thuận trao đổi tù nhân giữa Mỹ và Nga trong vòng một tuần qua. Ông từng nhiều lần công kích Tổng thống Biden không đủ khả năng đàm phán đưa công dân Mỹ về nước, tuyên bố có thể "không cần đánh đổi bất kỳ điều gì" vẫn có thể đàm phán thành công nếu đắc cử.

Theo thỏa thuận trao đổi tù nhân đa quốc gia diễn ra hôm 1/8 tại đường băng sân bay ở thủ đô Ankara của Thổ Nhĩ Kỳ, 10 người Nga, trong đó có hai trẻ vị thành niên, đã được trao đổi với 16 người phương Tây và người Nga bị giam tại Nga và Belarus. Thỏa thuận này là kết quả của nhiều tháng đàm phán bí mật.

Nhóm người phương Tây được thả gồm công dân các nước Mỹ, Slovenia, Na Uy, Đức, Ba Lan. Nhà báo Gershkovich và cựu lính thủy đánh bộ Mỹ Paul Whelan nằm trong số những người được trả tự do. Một nhà báo Mỹ khác là Alsu Kurmasheva cũng được thả trong đợt này.

Đây là cuộc trao đổi đầu tiên giữa Nga và phương Tây kể từ khi sao bóng rổ Mỹ Brittney Griner trở về nước để đổi lấy trùm buôn vũ khí người Nga Viktor Bout vào tháng 12/2022. Sự kiện cũng là đợt trao đổi lớn nhất kể từ năm 2010, khi 14 người bị cáo buộc hoạt động gián điệp được trả tự do.

Trước đó, những cuộc trao đổi lớn gồm hơn chục tù nhân chỉ diễn ra thời Chiến tranh Lạnh, khi Liên Xô và phương Tây tiến hành các cuộc trao đổi vào năm 1985 và 1986.

Thỏa thuận trao đổi tù nhân lần này được đánh giá là thành tựu ngoại giao đáng kể cho chính quyền Biden và chiến thắng cho Tổng thống Putin, song không góp phần cải thiện mối quan hệ căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Nga.