Liên Hiệp Quốc ra Nghị quyết lên án Nga.

Bảng kết quả bỏ phiếu trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên hợp quốc về cuộc chiến xâm lược của Nga vào Ukraine, tại trụ sở Liên hợp quốc ở Thành phố New York, New York, Hoa Kỳ, ngày 24 tháng 3 năm 2022. (REUTERS / Brendan McDermid)

Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua một cách áp đảo một nghị quyết hôm thứ Năm đổ lỗi cho Nga về cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Ukraine và kêu gọi ngừng bắn và bảo vệ ngay lập tức cho hàng triệu dân thường cũng như nhà cửa, trường học và bệnh viện quan trọng đối với sự sống còn của họ.

Đã có tiếng vỗ tay lớn trong phòng họp khi kết quả cuộc bỏ phiếu được công bố với tỷ lệ ủng hộ-chống là 140-5, chỉ có Belarus, Syria, Triều Tiên và Eritrea tham gia cùng Nga phản đối biện pháp này. Có 38 phiếu trắng, bao gồm đồng minh của Nga là Trung Quốc, Ấn Độ, Nam Phi, Iran, Cuba, Việt Nam, …

Nghị quyết do Ukraine đưa ra nêu rõ “hậu quả nhân đạo nghiêm trọng” của hành động gây hấn của Nga mà họ cho là “trên quy mô mà cộng đồng quốc tế chưa từng thấy ở châu Âu trong nhiều thập kỷ”. Nó mô tả các cuộc pháo kích, không kích của Nga và “sự bao vây” đối với các thành phố đông dân cư, bao gồm cả thành phố phía nam Mariupol, đồng thời yêu cầu việc tiếp cận viện trợ nhân đạo không bị cản trở.

Cuộc bỏ phiếu cũng có một nội dung gần giống như Nghị quyết ngày 2 tháng 3 mà hội đồng đã thông qua khi yêu cầu Nga ngừng bắn ngay lập tức, rút ​​toàn bộ lực lượng và bảo vệ tất cả dân thường và cơ sở hạ tầng không thể thiếu cho sự sống còn của họ. Cuộc bỏ phiếu đó có tỷ lệ là 141-5 với 35 phiếu trắng, trong đó có Trung Quốc và Việt Nam.

Việt Nam đã ‘tính toán sai’ khi bỏ phiếu trắng về Ukraine

Đại sứ Hoa Kỳ Linda Thomas-Greenfield gọi cuộc bỏ phiếu hôm thứ Năm là “một thành công đáng kinh ngạc” và nói “một lần nữa thế giới đoàn kết” trước hành động xâm lược “vô cớ và vô cớ của Tổng thống Nga Vladimir Putin” vào Ukraine.

“Cùng với nhau, đa số các quốc gia thành viên Liên hợp quốc đã nói rõ rằng Nga – Nga – phải chịu trách nhiệm duy nhất về cuộc khủng hoảng nhân đạo và bạo lực nghiêm trọng ở Ukraine,” bà tuyên bố. “Cùng nhau, chúng ta kêu gọi bảo vệ tất cả thường dân chạy trốn khỏi cuộc xung đột và thực hiện các bước để giảm thiểu sự gia tăng mất an ninh lương thực do cuộc chiến vô nghĩa này gây ra”.

“Nhất định nó sẽ có tác động đến dân chúng bởi vì nó sẽ mang lại sự khích lệ cho người dân Ukraine,” Thomas-Greenfield nói.

Đại sứ Pháp tại Liên hợp quốc, Nicolas De Riviere, phát biểu thay mặt cho 27 thành viên Liên minh châu Âu, cho biết sự chấp thuận của đa số “là một tín hiệu rất mạnh mẽ mà Đại hội đồng này gửi đến các dân tộc trên thế giới và người dân Ukraine đang cần nó.”

Hành động của Đại hội đồng diễn ra sau thất bại nặng nề của nghị quyết do Nga đưa ra Hội đồng Bảo an hôm thứ Tư, trong đó lẽ ra phải thừa nhận nhu cầu nhân đạo ngày càng tăng của Ukraine – nhưng không đề cập đến cuộc xâm lược của Nga khiến hàng triệu người Ukraine đang rất cần lương thực, nước uống và nơi ở.

Để được thông qua, Nga cần tối thiểu 9 phiếu “đồng ý” trong Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên và không có quyền phủ quyết của một trong bốn thành viên thường trực khác – Mỹ, Anh, Pháp và Trung Quốc. Nhưng Nga chỉ nhận được sự ủng hộ từ Trung Quốc, với 13 thành viên hội đồng khác bỏ phiếu trắng.

Các lá phiếu trong Đại hội đồng và Hội đồng Bảo an phản ánh việc Moscow không nhận được sự ủng hộ rộng rãi cho cuộc tấn công quân sự ở Ukraine, đánh dấu kỷ niệm một tháng vào hôm qua thứ Năm.

Đại sứ của Anh tại Liên hợp quốc, Barbara Woodward, nói với các phóng viên hôm thứ Tư rằng “Nga đã liên tục chơi sai cách ở đây và đánh giá thấp một cách nghiêm trọng hậu quả của những gì họ đã làm và nhận thức quốc tế về những gì họ đã làm.”

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã quyết liệt lên án “cuộc chiến phi lý” của Nga.

Lời kêu gọi Việt Nam của các Đại sứ EU, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh, …: Hãy sát cánh cùng Ukraine!

Nga đã đưa ra nghị quyết của mình vào ngày 15 tháng 3. Một ngày trước đó, Pháp và Mexico đã quyết định chuyển nghị quyết nhân đạo được họ đề xuất, trong đó quy lỗi cho cuộc xâm lược của Nga đã gây ra cuộc khủng hoảng nhân đạo, ra khỏi Hội đồng Bảo an, nơi họ phải đối mặt với sự phủ quyết của Nga, tới Đại hội đồng gồm 193 thành viên, nơi không có quyền phủ quyết.

Dự thảo cuối cùng của bản nghị quyết do Pháp-Mexico đã được đàm phán bởi khoảng hai chục quốc gia từ tất cả các khu vực trên thế giới, bao gồm Ukraine, quốc gia ủng hộ mạnh mẽ và có 90 nước đồng bảo trợ.

Không giống như các nghị quyết của Hội đồng Bảo an, các nghị quyết của Đại hội đồng không có tính ràng buộc pháp lý, nhưng chúng có ảnh hưởng trong việc phản ánh quan điểm quốc tế.

Trước đó Đại hội đồng cũng đã có một nghị quyết mang tính cạnh tranh của Nam Phi, trong đó không đề cập đến Nga. Nó sẽ được xem xét sau khi thông qua nghị quyết được Ukraine ủng hộ.

Nhưng Đại sứ Ukraine, Sergiy Kyslytsya, đã phản đối, gọi nghị quyết của Nam Phi là “anh em song sinh” với nghị quyết của Nga vốn đã bị đánh bại tại Hội đồng Bảo an.

Đại sứ Nga, Vassily Nebenzia, đổ lỗi cho áp lực của phương Tây về việc không tổ chức được một cuộc bỏ phiếu về nghị quyết của Nam Phi và chỉ trích mạnh mẽ cái mà ông gọi là “nghị quyết giả nhân đạo do các đồng minh phương Tây ở Ukraine đưa ra, vì nó được đưa ra để một lần nữa lên án Nga.” Ông cũng chỉ trích việc phương Tây không ủng hộ “dự thảo nghị quyết thực sự nhân đạo của Nga” trong Hội đồng Bảo an.

Các nhà chức trách Nga khẳng định rằng họ không khởi sự chiến tranh và đã nhiều lần chê bai các báo cáo về thất bại của quân đội Nga hoặc cái chết của dân thường ở Ukraine là tin giả. Các phương tiện truyền thông nhà nước và các quan chức chính phủ khẳng định quân đội Nga chỉ nhắm mục tiêu vào các cơ sở quân sự.

Đại hội đồng đã bắt đầu nghe ý kiến ​​từ các đại sứ và nhà ngoại giao về quan điểm của quốc gia họ đối với nghị quyết vào thứ Tư, và những bài phát biểu đó kéo dài đến sáng thứ Năm và lên tới hơn 70 người.

Theo Liên hợp quốc, khoảng 10 triệu người Ukraine – một phần tư dân số – đã phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn, trong đó có 3,6 triệu người phải ra nước ngoài tị nạn. Hoa Kỳ cho biết 12 triệu người cần viện trợ và 5,6 triệu trẻ em không thể đến trường.

Việt Nam ủng hộ và sẵn sàng tham gia các nỗ lực nhân đạo đối với Ukraine
Đại sứ Canada tại Liên hợp quốc, Robert Rae, đã yêu cầu những người có mặt trong phòng họp đông đúc hôm thứ Năm suy nghĩ về 10 triệu người phải rời bỏ nhà cửa để lánh nạn chỉ trong bốn tuần qua.

Trung Quốc đã bỏ phiếu trắng đối với nghị quyết do Ukraine hậu thuẫn vào hôm thứ Năm, cũng như trong nghị quyết ngày 2/3, nhưng nước này là thành viên Hội đồng Bảo an duy nhất bỏ phiếu với Nga về nghị quyết nhân đạo của họ tại Hội đồng Bảo an vào hôm thứ Tư.

Đại sứ của Trung Quốc tại Liên hợp quốc, Zhang Jun, một trong những người phát biểu cuối cùng trước cuộc bỏ phiếu hôm thứ Năm, nói với hội đồng, “thật đau lòng khi thấy tình hình nhân đạo tiếp tục xấu đi ở Ukraine cũng như thương vong dân sự và lượng người di dời lớn do xung đột.”

Ông nhắc lại sự ủng hộ của Trung Quốc đối với chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, đối với Hiến chương Liên hợp quốc quy định tất cả các quốc gia thành viên Liên hợp quốc nên giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình và “các mối quan tâm an ninh chính đáng” của tất cả các quốc gia phải được coi trọng.

Zhang cho rằng các điều khoản trong nghị quyết do Ukraine hậu thuẫn “vượt ra ngoài bối cảnh nhân đạo” và một số vấn đề chỉ có thể được giải quyết thông qua đàm phán chính trị giữa các bên. Do đó, ông nói, Trung Quốc đã quyết định đồng tài trợ cho nghị quyết của Nam Phi.

“Ưu tiên hàng đầu hiện nay là các bên liên quan duy trì các biện pháp kiềm chế tối đa, tránh gây thêm thương vong cho dân thường và đạt được thỏa thuận ngừng bắn càng sớm càng tốt, đặc biệt là để ngăn chặn một cuộc khủng hoảng nhân đạo quy mô lớn hơn,” Zhang nói.

EDITH M. LEDERER

Các quốc gia trong số 5 phiếu chống và 35 phiếu trắng Liên Hiệp Quốc nên điều tra về nhân quyền của nước họ xem có đủ tiêu chuẩn của Hiến Chương Liên Hiệp Quốc không?.