Mukbang: hoạt động xem người khác ăn đang là xu hướng phát triển rất nhanh trên toàn cầu trong thập kỷ qua và ngày càng phổ biến ở Nhật Bản, Malaysia, Đài Loan, Ấn Độ và Mỹ.
Quy mô của thành phố không chỉ tạo ra sự lỗ măng mà nó c̣n áp đặt cho nhiều người một cơ chế đối phó. Tương tự khi chúng ta đứng trước 20 lựa chọn về mứt trong siêu thị, mặc định của chúng ta là không mua loại nào cả, khi đối mặt với tất ca những người đó, phan ứng mặc định của chúng ta cũng thường là thu ḿnh lại. Đó là một phan ứng hợp lư để tránh cam thấy bị choáng ngợp.V́ mặc dù được tương tác với những con người bằng xương bằng thịt, sống động là điều mà nhiều người một ḿnh cũng có thể gây cảm giác cô đơn. Tuy nhiên, dùng bữa một ḿnh đă và đang là một hệ qua tất yếu của sự trỗi dậy của việc sống một ḿnh. Hăy xem doanh thu bán các bữa ăn có khẩu phần dành cho một người đă tăng vọt như thế nào trong những năm gần đây.Và giờ dùng bữa thường là thời gian trong ngày mà những người sống một ḿnh cảm nhận sâu sắc nhất sự cô đơn và bị cô lập của họ. Một vài người sẽ làm đủ mọi cách để cố gắng xoa dịu cảm giác này.
Điều này đặc biệt đúng ở Hàn Quốc, nơi thị trường đang bùng nổ cho cái được gọi là mukbang: hoạt động xem người khác ăn (rất nhiều) thức ăn trên màn h́nh, trong khi bạn dùng bữa cùng họ.
Mặc dù chuyện này nghe có vẻ đâu đâu nhưng nó đă và đang là một xu hướng phát triển rất nhanh trên toàn cầu trong thập kỷ qua và ngày càng phổ biến ở Nhật Ban, Malaysia, Đài Loan, Ấn Độ và Mỹ.
Ở Malaysia, thời gian xem mukbang đă tăng 150% vào năm 2019.
Ăn cho người hâm mộ xem là một nghề. Ảnh: The Wall Street Jounal.
Những ngôi sao mukbang nổi tiếng nhất có hơn 2 triệu người theo dơi và có thể kiếm được sáu con số mỗi năm (tính bằng bảng Anh) từ những quảng cáo phát trước và trong suốt video của họ.
Những ngôi sao thành công nhất thậm chí đă bắt đầu giành được những cơ hội quảng cáo. Mukbanger người Indonesia Kim Thai đă có một sự bắt tay khá hợp lư với thuốc hỗ trợ tiêu hóa Pepto-Bismol, trong khi ngôi sao người Mỹ Nikocado Avocado quảng cáo cho tṛ chơi điện tử Cooking Diary (Nhật kư nấu ăn).
Người xem của họ chủ yếu là những người sống một ḿnh. Park Sojeong, một nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc gia Seoul và đồng tác giả của một báo cáo về mukbang vào năm 2017, cho biết: “Việc nh́n vào màn h́nh máy tính, với mukbang đóng vai tṛ như ‘người bạn cùng dùng bữa’ và ‘tán gẫu’ với họ, sẽ xoa dịu cảm giác cô đơn trong thời gian dùng bữa”.
Thật vậy, một nghiên cứu được công bố vào tháng 1/2020 xem xét 33 bài báo về tác động của việc xem mukbang đă phát hiện ra rằng hoạt động này giúp làm giảm đáng kể cam giác cô đơn của người xem.
Trải nghiệm xem mukbanger ăn không phải là một trải nghiệm thụ động. Nó thực ra là một trải nghiệm xă hội - hoặc ít nhất là sự mô phỏng của một trải nghiệm xă hội. Bằng cách trả một khoản phí, người xem có thể gửi “bong bóng h́nh ngôi sao” cho mukbanger yêu thích của ḿnh. Những quả bong bóng này sẽ xuất hiện trên màn h́nh cho tất ca mọi người cùng thấy. Khi mỗi “quả bong bóng” trôi vào thanh tṛ chuyện công cộng, mukbanger thường sẽ ngừng nhai và thậm chí bày tỏ ḷng biết ơn với người tặng bằng cách gọi tên người dùng của họ: “Cảm ơn v́ 10 quả bong bóng h́nh ngôi sao nhé... Cảm ơn bạn hbhy815... Tôi nên ăn món ǵ trước đây? Bánh khoai tây nhân phô mai mozzarella nhé?”.
Những ngôi sao ăn uống trực tuyến này nhận thức được cảm giác có người bầu bạn mà họ mang lại cho những người theo dơi ḿnh. “Tôi đă trở thành một người bạn của họ”, mukbanger Kim Thai nói.
Nhưng cũng giống như cuộc gặp gỡ của tôi với cô bạn Brittany đến từ Rent-a-Friend, t́nh bạn này đi kèm với một cái giá. V́ những quả bong bóng này, không giống như “lượt thích” hoặc “lượt thả tim”, được mua bằng tiền. Một ngôi sao mukbang tên Haekjji từng nhận được 120.000 quả bong bóng trong một buổi phát sóng, trị giá khoảng 100.000 đôla.
Tôi hiểu rằng việc dùng bữa với Kim Thai hoặc Haekjji có lẽ được ưa chuộng hơn dùng bữa một ḿnh nhiều, nhưng tôi lo lắng về hậu quả xă hội của các mối quan hệ được thương mại hóa và giao dịch như một món hàng dạng này, tương tự như cách tôi lo lắng về hậu quả của thứ t́nh bạn mua bằng tiền như tôi đă trải nghiệm với Brittany.
Nguyên nhân không phải v́ những mối quan hệ giao dịch như vậy không thể xoa dịu cảm giác cô đơn: chúng có thể ở một mức độ đáng kể, ít nhất là đối với một số người. Điều nguy hiểm là v́ những mối quan hệ mua bằng tiền đ̣i hỏi rất ít về mặt t́nh cảm (có được bằng tiền thay v́ công sức), đến cuối cùng chúng có thể biến thành thị hiếu.
Suy cho cùng, phàm là con người ai cũng hướng tới những thứ dễ có được nhất như những nghiên cứu trong ca lĩnh vực nhân chủng học lẫn kinh doanh đă chỉ ra trong những thập kỷ qua.Thật vậy, Brittany nói với tôi rằng một số khách hàng đă nói với cô rằng họ cảm thấy hạnh phúc hơn khi thuê cô so với việc “phải đầu tư công sức và thời gian cho một người vốn có thể làm phiền họ bằng các vấn đề của người đó”.
Có lẽ đây là lư do một số người hâm mộ mukbang cho biết họ cảm thấy những t́nh bạn “thực” rất phiền toái -giống như cô gái đă mô tả cam giác tức giận của ḿnh khi người bạn từng ở chung pḥng với cô thời đại học gọi điện ngay lúc cô đang chuẩn bị bữa tối. “Tôi sắp sửa ngồi xuống và tận hưởng thời gian xem YouTube. [Thay vào đó], tôi phải dùng bữa trong khi nói chuyện với cô ta, và điều đó thực sự khiến tôi khó chịu”.
Vâng, cô gái này thích ngồi một ḿnh, xem Nikocado Avocado tiêu thụ 4.000 calo hơn là nói chuyện với một người bạn - một người thực sự quen biết cô.