Theo như Tổng thống Iran Ebrahim Raisi và đoàn quan chức cấp cao có buổi cầu nguyện chung ngay trước khi bắt đầu chuyến đi bằng trực thăng định mệnh hôm 19/5, khoảng 1 giờ chiều, đoàn gồm 3 chiếc bay trực thăng cất cánh từ băi trực thăng ở khu vực biên giới giữa Iran với Azerbaijan. Máy bay chở Tổng thống Raisi bay ở giữa.
Linh cữu cố Tổng thống Iran Ebrahim Raisi được đưa về thành phố Birjand, ngày 23/5. (Ảnh: Iranian Presidency)
Có người đề nghị ăn trưa, nhưng Tổng thống Raisi từ chối, nói rằng ông đang vội đến điểm tiếp theo. Ông Raisi lên máy bay và ngồi bên cửa sổ. Ngoại trưởng Hossein Amirabdollahian dừng lại chụp ảnh với đám đông trên đường băng.
Ông Raisi mỉm cười và đặt một tay lên ngực trong khi tay kia cầm chiếc cặp màu nâu. Khoảng 1 giờ chiều, đoàn gồm 3 chiếc bay trực thăng cất cánh từ băi trực thăng ở khu vực biên giới giữa Iran với Azerbaijan. Máy bay chở Tổng thống Raisi bay ở giữa.
Nhưng khoảng nửa giờ sau khi cất cánh, chiếc trực thăng chở Tổng thống Iran biến mất. Các cuộc gọi tới những người ngồi trên chuyến bay đều rơi vào im lặng, cuối cùng có 1 người phản hồi. "Tôi không biết chuyện ǵ đă xảy ra. Tôi cảm thấy không khỏe", ông Ayatollah Mohammad Ale-Hashem nói với giọng không b́nh thường. Hai giờ sau, điện thoại của ông cũng im lặng.
Trong khi cuộc t́m kiếm diễn ra suốt 17 giờ đồng hồ, các quan chức Chính phủ Iran triển khai hàng loạt biện pháp để đề pḥng những mối đe dọa có thể đến từ cả trong và ngoài nước, nhất là do cuộc nổi dậy của phụ nữ và trẻ em từ năm 2022.
Dù Lănh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei lên truyền h́nh trấn an người dân cả nước rằng họ không cần lo sợ bất kỳ sự gián đoạn nào đối với an ninh đất nước, nhưng thực tế là các quan chức phải cuống cuồng đối phó.
Iran đặt lực lượng vũ trang trong t́nh trạng báo động cao v́ lo ngại những kẻ thù như Israel hay IS có thể bí mật tấn công. Chính quyền chỉ đạo các phương tiện truyền thông cách đưa tin về vụ tai nạn, kiểm soát thông tin và cấm mọi ư kiến cho rằng Tổng thống Raisi đă chết.
Lực lượng an ninh mặc thường phục được triển khai trên đường phố Tehran và các thành phố lớn khác để ngăn chặn nguy cơ nổ ra biểu t́nh chống chính phủ hoặc ăn mừng cái chết của ông Raisi, trong khi các đơn vị an ninh mạng của cảnh sát và cơ quan t́nh báo theo dơi chặt chẽ những thông tin mà người dân đăng lên mạng xă hội.
Những thông tin trên được ghi chép từ lời kể của các quan chức cấp cao Iran đi cùng tổng thống, các bài báo và video từ truyền h́nh nhà nước, các tuyên bố của chính phủ, báo cáo nguồn mở, 5 quan chức Iran, trong đó có 2 thành viên Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo; 3 nhà ngoại giao Iran, một số nhà báo Iran, và 1 nhiếp ảnh gia có mặt tại trung tâm xử lư khủng hoảng gần vụ tai nạn và tham gia t́m kiếm.
Đội cứu hộ và những người t́m kiếm ở vị trí chiếc trực thăng chở Tổng thống Iran rơi. (Ảnh: MOJ)
Tai nạn xảy ra khi ông Raisi và đoàn tháp tùng đến dự sự kiện khánh thành một con đập ở vùng biên giới. Trên chiếc trực thăng chở ông Raisi và Ngoại trưởng Amirabdollahian c̣n có ông Ale-Hashem, lănh đạo tôn giáo của thành phố Tabriz; ông Malek Rahmati, thống đốc tỉnh Đông Azerbaijan; và tướng Seyed Mehdi Mousavi thuộc đơn vị Ansar của Lực lượng Vệ binh Cách mạng, tương đương với Cơ quan Mật vụ của Iran, người đứng đầu bộ phận an ninh của tổng thống.
Đoàn trực thăng di chuyển theo lộ tŕnh dự kiến, nhưng ngay sau khi cất cánh đă gặp sương mù dày đặc ở vùng thung lũng có núi nhấp nhô. Ông Mehrdad Bazrpash, Bộ trưởng giao thông vận tải và Gholam-Hossein Esmaili, chánh văn pḥng của tổng thống, đi trên chiếc trực thăng dẫn đầu.
Đoàn vừa ló ra khỏi sương mù th́ có sự náo động trong buồng lái. Ông Bazrpash hỏi phi công chuyện ǵ đang xảy ra. Khi đó, họ đă mất dấu chiếc trực thăng của tổng thống và các cuộc gọi radio không thấy phản hồi. Phi công lái chiếc đầu tiên nói rằng chiếc trực thăng của Tổng thống Raisi có thể đă hạ cánh khẩn cấp.
Ông Bazrpash cho biết phi công của chiếc trực thăng đầu tiên đă quay đầu lại, bay ṿng quanh khu vực nhiều lần, nhưng sương mù cản trở tầm nh́n và việc lao xuống thung lũng là quá nguy hiểm. Hai chiếc trực thăng cuối cùng hạ cánh xuống mỏ đồng ở vùng núi phía tây bắc Iran, cách thị trấn gần nhất 74km.
Trong vài giờ sau đó, ṭa nhà văn pḥng khiêm tốn ở đó biến thành trung tâm xử lư khủng hoảng đặc biệt, với hàng trăm quan chức, chỉ huy quân sự và thậm chí cả những người đi bộ đường dài và những người lái xe mô tô địa h́nh, Azin Haghighi, một nhiếp ảnh gia đến từ Tabriz, người có mặt tại trung tâm, kể với New York Times .
Trên truyền h́nh nhà nước, ông Esmaili cho biết đă gọi đến điện thoại di động của Tổng thống Raisi, Ngoại trưởng Amirabdollahian, ông Ale-Hashem và một quan chức khác. Không ai trả lời. Ông gọi đến số của phi công, nhưng cuối cùng Ale-Hashem là người phản hồi. “Tôi đang ở giữa cây cối. Tôi ở một ḿnh. Tôi không thể nh́n thấy ai cả”, ông Ale-Hashem nói.
Trong những cuộc gọi tiếp theo, giọng ông Ale-Hashem nhỏ dần và nghe có vẻ rối hơn. Sau khoảng 2 giờ đồng hồ, ông ngừng trả lời.
Ông Bazrpash gọi đến trung tâm kiểm soát hàng không vũ trụ quốc gia để xác định tọa độ của trực thăng, nhưng các kỹ thuật viên ở đó chỉ có thể ước lượng khu vực xảy ra tai nạn và v́ địa điểm này quá xa nên họ không thể theo dơi tín hiệu điện thoại.
Sự hoảng loạn bắt đầu xuất hiện khi các quan chức tháp tùng nhận ra chiếc máy bay của tổng thống đă rơi một cách dữ dội, và ông Raisi, người được coi là sẽ trở thành nhà lănh đạo tối cao tiếp theo, có thể bị thương nặng hoặc thiệt mạng.
Ông Bazrpash cho biết trong một cuộc phỏng vấn với truyền h́nh nhà nước rằng các quan chức đă thông báo cho Tehran và yêu cầu điều nhiều đội t́m kiếm cứu nạn khẩn cấp, nhưng họ phải mất nhiều giờ mới đến nơi do thời tiết nguy hiểm và những con đường hẹp ngoằn ngoèo quanh núi.
Ông Bazrpash kể rằng các quan chức trong đoàn không đợi đội cấp cứu mà tự lên ô tô cùng những người ở mỏ đồng đi t́m. Nhưng giữa sương mù, gió và mưa, họ phải bỏ xe và đi bộ đến những ngôi làng gần đó, hy vọng người dân địa phương có thể giúp t́m ra hiện trường vụ tai nạn. Tuy nhiên, nỗ lực đó vô ích và họ phải quay lại mỏ.
Tại Tehran, ông Mohammad Mokhber, phó tổng thống thứ nhất hiện là quyền tổng thống, vẫn chủ tŕ cuộc họp nội các theo lịch tŕnh. Theo ông Ali Bahadori Jahromi, người phát ngôn của chính phủ, dù biết về vụ tai nạn và khả năng Tổng thống Raisi đă chết, nhưng ông vẫn tiếp tục công việc của chính phủ và đợi đến hết cuộc họp mới thông báo cho những người c̣n lại trong nội các về vụ tai nạn.
Ông Khamenei lập tức triệu tập cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng An ninh Quốc gia tối cao tại nhà riêng để yêu cầu các thành viên của Hội đồng duy tŕ trật tự và thể hiện sức mạnh, một thành viên của Lực lượng Vệ binh cách mạng và là quan chức chính phủ cho biết.
Theo tiết lộ của các nhà báo, Bộ Văn hóa và Hướng dẫn Hồi giáo đă gọi điện cho các cơ quan truyền thông để định hướng thông tin. Những bài báo ban đầu nói rằng trực thăng chở Tổng thống đă “hạ cánh cứng” vào đầu giờ chiều hôm đó.
Trong nhiều giờ sau đó, nhiều thông tin khác nhau được đưa ra, có bài báo c̣n nói rằng ông Raisi đang lái xe trở lại Tabriz hoặc b́nh an vô sự, hoặc những người trên trực thăng cho biết họ đều sống sót. Một doanh nhân và một nhà phân tích truyền thông Iran, những người đều có lượng theo dơi lớn trên mạng xă hội, cho biết cơ quan t́nh báo đă liên hệ với họ vào khoảng 6 giờ chiều hôm đó để yêu cầu xóa các bài đăng trên mạng xă hội về vụ tai nạn.
Cơ quan t́nh báo bắt giữ một người bị cáo buộc đăng thông tin không chính xác về máy bay của tổng thống, Fars News đưa tin. Tuy nhiên, Bộ Văn hóa và Hướng dẫn Hồi giáo sau đó yêu cầu truyền thông nhà nước chuyển sang kêu gọi cầu nguyện và chuẩn bị cho thông báo chính thức.
Lễ tang Tổng thống Raisi và các quan chức cấp cao Iran thiệt mạng trong vụ rơi trực thăng. (Ảnh: NYT)
Trở lại khu mỏ, tướng Hossein Salami, tổng tư lệnh lực lượng vệ binh, tiếp tục chỉ đạo từ pḥng họp, nơi có một màn h́nh lớn chiếu bản đồ 3D về khu vực tai nạn.
Nhiếp ảnh gia Haghighi kể rằng t́nh h́nh ở đó rất hỗn loạn: “Mọi người đều lo lắng. Các nhóm t́m kiếm đi ra ngoài theo từng đợt và quay lại để báo cáo rằng không thể nh́n thấy ǵ cả. Bên trong trung tâm điều khiển, mọi người la hét, chạy từ pḥng này sang pḥng khác và tuyệt vọng chờ đợi tin tức”.
Iran cần máy bay không người lái tiên tiến để xác định vị trí máy bay rơi, nhưng chúng đă được điều tới Biển Đỏ, nên phải nhờ Thổ Nhĩ Kỳ điều máy bay không người lái hỗ trợ.
Tuy nhiên, cuối cùng một máy bay không người lái tiên tiến của Iran quay về từ Biển Đỏ và t́m thấy nơi máy bay rơi. Sáng 20/5, khi trời sáng, các đội cứu hộ đi bộ ra ngoài.
Cùng đi trong đoàn, ông Haghighi cho biết họ phải mất một tiếng rưỡi để leo lên ngọn núi dốc rồi đi xuống qua khu rừng lầy lội. Tuy nhiên, những người đầu tiên đến hiện trường là nhóm người đi xe máy t́nh nguyện . Video cho thấy một trong số họ chạy qua những tán cây và hét lên "Haj Agha, Haj Agha", khi anh ta hét lên gọi ông Raisi bằng ngôn ngữ thân mật.
Lực lượng vũ trang cho biết trong tuyên bố rằng chiếc trực thăng đă phát nổ, tạo thành một quả cầu lửa khi va chạm, sau đó cho biết cuộc điều tra sơ bộ không phát hiện dấu hiệu máy bay bị chơi xấu hay gài đạn.
Tuy nhiên, nhiều quan chức đặt câu hỏi liệu các quy tŕnh an ninh có được tuân thủ hay không và tại sao tổng thống lại di chuyển bằng máy bay trong điều kiện thời tiết xấu như vậy.
Thi thể của Tổng thống Raisi và Ngoại trưởng Amirabdollahian được phát hiện gần đống đổ nát, trong t́nh trạng bị thiêu rụi đến mức không thể nhận dạng, những người chứng kiến hiện trường cho biết. Tổng thống Raisi được nhận ra nhờ chiếc nhẫn, c̣n Ngoại trưởng Amirabdollahian được xác định bằng chiếc đồng hồ đeo tay.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
