Nga đang triển khai UAV đa nhiệm giá rẻ mang tên Gerbera, nhằm trinh sát các trận địa pḥng không Ukraine khi tiến hành đ̣n tập kích hiệp đồng.
Andriy Cherniak, phát ngôn viên Tổng cục T́nh báo Quân đội Ukraine, tuần trước cho hay Nga đă sử dụng máy bay không người lái (UAV) mới trong loạt đ̣n tập kích tầm xa nhằm vào Ukraine gần đây.
Chúng được chế tạo từ vật liệu rất rẻ tiền như xốp nhựa, được lắp camera và SIM điện thoại của nhà mạng Ukraine, có nhiệm vụ xác định vị trí các trận địa pḥng không để quân đội Nga xây dựng bản đồ mạng lưới pḥng thủ đối phương.
Giới chuyên gia quân sự phương Tây nhận định đây là ḍng UAV mang tên Gerbera do Nga tự phát triển, nhằm hỗ trợ cho những đ̣n tập kích hiệp đồng sử dụng mẫu Geran-2 dựa trên thiết kế ḍng Shahed-136/131 của Iran.
UAV Gerbera bị bắn hạ trên vùng trời Kiev hôm 24/7. Ảnh: Telegram/Serhii Flesh
Truyền thông Ukraine tuần trước công bố bằng chứng đầu tiên cho thấy ḍng Gerbera tham chiến, trong đó có ảnh phi cơ c̣n khá nguyên vẹn trên mặt đất sau khi bị bắn hạ trên vùng trời thủ đô Kiev hôm 24/7. UAV kiểu xốp nhựa này không mang đầu đạn, bên trong chứa cụm ăng-ten 3G/4G và SIM điện thoại kết nối mạng viễn thông Ukraine.
Phi cơ ứng dụng thiết kế cánh tam giác liền thân, tương đồng với ḍng Geran-2. Tuy nhiên, Gerbera vẫn có một số điểm khác biệt như diềm cánh trước dạng gấp khúc và cánh đuôi đứng nằm trước động cơ, thay v́ diềm trước thẳng và cánh ổn định đứng được lắp ở đầu cánh nâng như Geran-2.
Gerbera có sải cánh khoảng 2 m, nhỏ hơn một chút so với mức 2,5 m của Geran-2. Phần thân được làm bằng vật liệu nhẹ và giá rẻ, sau đó phủ xốp có khả năng hấp thụ sóng radar và sơn đen nhằm tăng khả năng ẩn ḿnh trước các biện pháp cảnh giới của đối phương.
Serhii Flesh, quân nhân Ukraine kiêm blogger quân sự chuyên về lĩnh vực UAV, nói rằng ḍng Gerbera có thể thực hiện hàng loạt nhiệm vụ như trinh sát và tiến công, không chỉ giới hạn trong các đ̣n tấn công tự sát như Geran-2. "Chúng cũng đóng vai tṛ mồi bẫy nhằm đánh lạc hướng, gây khó dễ cho lực lượng pḥng không", binh sĩ này cho hay.
Quân đội Ukraine đă t́m mọi cách để che giấu các trận địa pḥng không cố định, cũng như thường xuyên thay đổi vị trí triển khai những khí tài có khả năng cơ động, trong đó có những xe bán tải gắn súng máy và tên lửa pḥng không vác vai chuyên bắn hạ UAV tự sát, tên lửa hành tŕnh.
"Mẫu UAV mới không chứa thuốc nổ, nhưng có h́nh dáng giống những chiếc Geran-2 thông thường và luôn bay kèm chúng. Các khẩu đội pḥng không tầm thấp không thể phân biệt chúng với Geran-2, buộc họ khai hỏa đánh chặn và để lộ vị trí", phát ngôn viên Cherniak nói.
Bộ Quốc pḥng Nga chưa b́nh luận về thông tin.
Stalinskiye Sokol, một trong các đơn vị vận hành UAV Nga trong chiến dịch tại Ukraine, ngày 28/7 tiết lộ ḍng Gerbera được phát triển bởi doanh nghiệp ít tiếng tăm là Cục thiết kế Gastello. "Nó chuyên làm nhiệm vụ trinh sát điện tử, mồi bẫy thu hút pḥng không và tấn công tự sát", đơn vị này cho hay.
Phiên bản tấn công của Gerbera dường như được gắn máy quay, cho phép kíp vận hành nhận diện và lựa chọn mục tiêu.
"Điều này khiến nó có bán kính chiến đấu hạn chế, do phải duy tŕ liên lạc vô tuyến trực tiếp giữa người điều khiển và phi cơ. Tuy nhiên, tầm hoạt động có thể được mở rộng nếu triển khai đài chuyển tiếp vô tuyến trên không. Đây là chiến thuật ngày càng được Nga sử dụng rộng răi trong chiến dịch tại Ukraine", cây bút Thomas Newdick viết trên chuyên trang quân sự War Zone của Mỹ.
Cổng thông tin điện tử quân đội Ukraine Militarnyi xác nhận thông tin, cho biết nhiều UAV Nga được lắp bộ chuyển tiếp tín hiệu vô tuyến để tăng khả năng kết nối giữa kíp điều khiển với bầy đàn UAV tầm xa. SIM điện thoại kết nối vào mạng di động 3G/4G Ukraine cũng là một phương pháp giúp trao đổi dữ liệu điều khiển và định vị trong hành tŕnh của phi cơ.
Vỏ xốp nhựa phủ vật liệu hấp thụ radar và cụm ăng-ten, SIM 3G/4G bên trong chiếc Gerbera. Ảnh: Telegram/War_Home
Gerbera cũng có thể được lập tŕnh để bay theo lộ tŕnh vạch sẵn như Geran-2, không đ̣i hỏi người điều khiển liên tục theo dơi. Máy quay khi đó sẽ được dùng để trinh sát và t́m kiếm mục tiêu dọc đường bay, nhưng nhiều khả năng không thể truyền dữ liệu về theo thời gian thực và kíp điều khiển chỉ có thể truy xuất thông tin nếu thu hồi được phi cơ.
Không có nhiều thông tin về tính năng kỹ chiến thuật của Gerbera, nhưng sự hiện diện trên vùng trời Kiev cho thấy nó đạt tầm bay ít nhất là hàng trăm km. Phát ngôn viên Cherniak nhận định mỗi chiếc có giá khoảng 10.000 USD, chỉ bằng 1/3 ḍng Geran-2 và rẻ hơn rất nhiều so với tên lửa pḥng không được dùng để bắn hạ chúng.
Nga sử dụng Geran-2 để tấn công nhiều mục tiêu tại Ukraine từ cuối năm 2022. Ḍng phi cơ này không ngừng được cải tiến để tăng khả năng xuyên phá lưới pḥng không và gây thiệt hại tối đa ở khu vực mục tiêu. Moskva cũng liên tục phát triển nhiều ḍng UAV tự sát mới, có giá rẻ và dễ chế tạo hơn Geran-2, nhằm giảm áp lực cho dây chuyền sản xuất và tăng tốc độ xuất xưởng khí tài.
"Gerbera có tầm bay và đầu đạn nhỏ hơn nhiều so với Geran-2, nhưng vẫn là vũ khí rất hiệu quả. Lượng lớn phi cơ giá rẻ sẽ buộc Ukraine tiêu tốn nhiều đạn pḥng không quư giá, tạo lỗ hổng cho những đ̣n tấn công bằng UAV tự sát và tên lửa hành tŕnh có uy lực vượt trội", Newdick cảnh báo.