Theo như tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đô thị Trung Quốc đối với khoảng 100 triệu người Trung Quốc trong độ tuổi 16-24 đă tăng lên 17,1% vào tháng 7/2024. Đây là con số mà các nhà phân tích cho rằng chưa kể đến hàng triệu người thất nghiệp ở vùng nông thôn gây báo động t́nh trạng thất nghiệp của nước tỷ dân này.
Chụp lại h́nh ảnh, Một hội chợ việc làm ở thành phố Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc)
Sau khi rời khỏi ngành giáo dục vào tháng 8/2023 do Trung Quốc cấm dạy thêm, He Ajun t́m thấy một công việc mới mà anh không ngờ tới: người có ảnh hưởng (influencer) liên quan tới chủ đề thất nghiệp, theo Reuters.
Vlogger 32 tuổi đến từ Quảng Châu này đưa ra lời khuyên về nghề nghiệp cho 8.400 người theo dơi, ghi lại hành tŕnh của cô trong t́nh trạng thất nghiệp dài hạn. "Thất nghiệp ở tuổi 31, không đạt được bất kỳ thành tựu nào," cô đăng vào tháng 12/2023.
Cô hiện kiếm được khoảng 5.000 nhân dân tệ (khoảng 17,5 triệu đồng) mỗi tháng thông qua quảng cáo trên vlog, biên tập nội dung, tư vấn riêng và bán đồ thủ công tại các quầy hàng trên phố.
"Tôi nghĩ trong tương lai, việc làm nghề tự do (freelance) sẽ trở nên b́nh thường. Ngay cả khi bạn đă có công việc ổn định thi bạn vẫn cần phải có khả năng làm nghề tự do. Tôi tin rằng nó sẽ trở thành một kỹ năng dự pḥng giống như lái xe vậy," He nói.
Trung Quốc được định hướng để cho ra đời một "lực lượng sản xuất mới" với các chính sách của chính phủ nhắm vào các lĩnh vực hẹp trong khoa học và công nghệ, như trí tuệ nhân tạo (AI) và robot.
Nhưng giới chỉ trích cho rằng điều này nghĩa là nhu cầu ở các lĩnh vực khác đang kém đi và có nguy cơ bỏ lại phía sau một thế hệ thanh niên có tŕnh độ học vấn cao - những người đă bỏ lỡ sự bùng nổ kinh tế trước đó nhưng lại tốt nghiệp quá muộn để được đào tạo lại cho các ngành công nghiệp mới nổi.
11,79 triệu sinh viên tốt nghiệp đại học năm nay phải đối mặt với t́nh trạng thiếu việc làm chưa từng có giữa làn sóng sa thải hàng loạt trong các lĩnh vực lao động văn pḥng như tài chính. Trong khi đó, các ông lớn công nghệ như Tesla, IBM và ByteDance cũng đă cắt giảm việc làm trong những tháng gần đây.
Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên đô thị đối với khoảng 100 triệu người Trung Quốc trong độ tuổi 16-24 đă tăng lên 17,1% vào tháng 7/2024. Đây là con số mà các nhà phân tích cho rằng chưa kể đến hàng triệu người thất nghiệp ở vùng nông thôn.
Trung Quốc đă tạm ngừng công bố dữ liệu thất nghiệp của thanh niên sau khi đạt mức cao kỷ lục 21,3% vào tháng 6/2023. Sau đó, nước này điều chỉnh tiêu chí để loại trừ những người c̣n là sinh viên ra khỏi thống kê.
Hơn 200 triệu người hiện đang làm các công việc tự do (nền kinh tế gig) và ngay cả lĩnh vực từng phát triển nhanh chóng này cũng đang thừa nguồn cung. Hàng chục thành phố của Trung Quốc đă cảnh báo về t́nh trạng băo ḥa của dịch vụ gọi xe trong năm nay.
T́nh trạng sa thải thậm chí c̣n lan sang cả công việc nhà nước vốn từ lâu được nhiều người xem là ổn định, trọn đời.
Năm ngoái, Bắc Kinh đă công bố cắt giảm 5% biên chế và hàng ngh́n người đă bị sa thải kể từ đó, theo các thông báo chính thức và tin từ báo chí. Tỉnh Hà Nam đă cắt giảm 5.600 việc làm vào đầu năm nay, trong khi tỉnh Sơn Đông đă cắt giảm gần 10.000 việc làm kể từ năm 2022.
Các nhà phân tích cho biết 3,9 triệu sinh viên tốt nghiệp trường cao đẳng nghề của Trung Quốc chủ yếu được trang bị cho các công việc sản xuất và dịch vụ cấp thấp. Và các cải cách được công bố vào năm 2022 sẽ mất nhiều năm để khắc phục t́nh trạng thiếu đầu tư vào các cơ sở giáo dục này - vốn bị xem là kém hơn các trường đại học.
Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Nhân lực của nước này cho biết vào tháng 3/2024 rằng Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với t́nh trạng thiếu thợ hàn, thợ mộc, nhân viên chăm sóc người già và "nhân tài kỹ thuật số có tŕnh độ cao".
Yao Lu, một nhà xă hội học tại Đại học Columbia, ước tính khoảng 25% sinh viên tốt nghiệp đại học trong độ tuổi 23-35 hiện đang làm những công việc có chuyên môn thấp hơn tŕnh độ học vấn của họ.
Nhiều người trong số gần 48 triệu sinh viên đại học của Trung Quốc có thể sẽ có mức lương khởi điểm thấp và đóng góp tương đối ít thuế trong suốt cuộc đời của họ, theo một nhà kinh tế học Trung Quốc yêu cầu giấu tên v́ tính nhạy cảm của vấn đề.
"Mặc dù họ không phải là 'thế hệ mất mát' (lost generation), nhưng đây là một sự lăng phí nhân lực rất lớn," người này nói.
Làm công việc của ba người
Một hội chợ việc làm ở thủ đô Bắc Kinh vào tháng 2/2024
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh hồi tháng 5/2024 đă kêu gọi các quan chức xem chuyện tạo ra việc làm cho những người mới tốt nghiệp là ưu tiên hàng đầu. Nhưng đối với những người lao động trẻ tuổi thất nghiệp hoặc mới bị sa thải, tâm trạng của họ rất ảm đạm, theo lời chín người được Reuters phỏng vấn.
Anna Wang, 23 tuổi, đă nghỉ việc tại một ngân hàng nhà nước ở Thâm Quyến trong năm nay do áp lực cao và thường xuyên phải làm thêm giờ không lương. Mức lương của cô vào khoảng 6.000 nhân dân tệ (khoảng 21 triệu đồng) một tháng.
"Tôi đă làm công việc của ba người," cô nói.
Các đồng nghiệp cũ của cô phàn nàn về việc bị giảm lương và thuyên chuyển sang các vị trí có khối lượng công việc không thể quản lư nổi, buộc họ phải nghỉ việc. Wang hiện làm việc bán thời gian với nghề biên tập hồ sơ ứng tuyển và khách hàng bí ẩn.
Tại một cuộc họp báo vào tháng 7 dành cho các nhà ngoại giao nước ngoài về một cuộc họp kinh tế quan trọng - nơi thảo luận về các vấn đề, chính sách, kế hoạch kinh tế chính - các nhà hoạch định chính sách cho biết họ đă âm thầm kêu gọi các công ty ngừng sa thải, theo lời một người tham dự nói với Reuters.
Olivia Lin, 30 tuổi, đă thôi làm việc công chức vào tháng 7/2024 sau khi t́nh trạng cắt giảm tiền thưởng diễn ra tràn lan và những người sếp th́ nói bóng gió rằng việc cắt giảm nhân sự vẫn sẽ tiếp tục. Bốn cơ quan cấp quận đă bị giải thể ở thành phố Thẩm Quyến trong năm 2024, theo một thông báo công khai.
"Ấn tượng chung là môi trường hiện tại không tốt và áp lực tài chính th́ thực sự cao," Lin nói.
Lin hiện muốn có một công việc trong ngành công nghệ. Cô không nhận được lời mời phỏng vấn từ nhà tuyển dụng nào sau một tháng t́m việc.
"Điều này hoàn toàn khác so với năm 2021 khi ngày nào tôi cũng có cuộc hẹn phỏng vấn," cô cho biết.
Giảm kỳ thị
Bị loại khỏi thị trường việc làm và tuyệt vọng t́m kiếm lối thoát, những người trẻ Trung Quốc đang chia sẻ những mẹo để tồn tại trong t́nh trạng thất nghiệp dài hạn. Các hashtag "thất nghiệp", "nhật kư thất nghiệp" và "bị sa thải" đă nhận được tổng cộng 2,1 tỷ lượt xem trên nền tảng truyền thông xă hội Tiểu Hồng Thư (Xiaohongshu) mà He Ajun sử dụng.
Người dùng tả lại những sinh hoạt b́nh thường hàng ngày, đếm ngày kể từ khi bị sa thải, chia sẻ những cuộc tṛ chuyện qua tin nhắn không thoải mái với người quản lư hoặc đưa ra lời khuyên, đôi khi họ selfie h́nh ảnh ḿnh đang khóc.
Việc ngày càng có nhiều người trẻ thất nghiệp "khiến xă hội ngày càng chấp nhận hơn và bớt kỳ thị hơn đối với người thất nghiệp", theo Yao Lu từ Đại học Columbia.
Điều này giúp những người trẻ tuổi vốn bị cô lập kết nối và "thậm chí có thể định nghĩa lại ư nghĩa của việc thất nghiệp trong bối cảnh kinh tế hiện nay".
Bà Lu cho rằng những người tốt nghiệp đang thất nghiệp hiểu rằng chỉ trích chính phủ về hoàn cảnh của họ sẽ vừa rủi ro vừa không hiệu quả. Thay vào đó, họ thường "nuốt nỗi ấm ức vào ḷng và tự trách ḿnh" hoặc "nằm yên" (một thuật ngữ chỉ thái độ từ bỏ nỗ lực để đạt được thành công truyền thống và chọn lối sống ít phấn đấu hơn.).
He Ajun cho rằng những sinh viên mới tốt nghiệp nên hạ thấp tham vọng của ḿnh.
"Nếu chúng ta thực sự đă bước vào 'hồi kết không thể nào cứu văn', th́ tôi nghĩ người trẻ có thể chọn cách tích lũy kỹ năng hoặc làm điều ǵ đó sáng tạo, chẳng hạn như bán đồ qua mạng xă hội hoặc làm đồ thủ công," He nói.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
