Theo như cuộc tranh luận tổng thống Mỹ 2024 trong 90 phút tranh luận căng thẳng, ứng viên đảng Dân Chủ bà Kamala Harris và cựu tổng thống Donald Trump, nhưng ứng viên của đảng Cộng Ḥa đă thể hiện tầm nh́n hoàn toàn khác biệt nhau về lănh đạo đất nước trước hàng triệu khán giả truyền h́nh vào hôm qua.
Người dân theo dơi cuộc tranh luận trên truyền h́nh giữa hai ứng viên Donald Trump (T) và Kamala Harris, bên ngoài Viện Bảo Tàng Nghệ Thuật Berkeley, California, Hoa Kỳ, ngày 10/09/2024. AP - Gabrielle Lurie
Cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền h́nh đầu tiên và có thể là duy nhất giữa hai ứng viên tranh cử tổng thống Mỹ 2024 đă diễn ra đúng hẹn, tối 10/09/2024, tại trường quay của kênh truyền h́nh Mỹ ABC, từ Philadelphia. Trước hàng triệu khán giả truyền h́nh, trong 90 phút tranh luận căng thẳng, ứng viên đảng Dân Chủ bà Kamala Harris và cựu tổng thống Donald Trump, ứng viên của đảng Cộng Ḥa đă thể hiện tầm nh́n hoàn toàn khác biệt nhau về lănh đạo đất nước.
Hai ứng viên chưa từng đối mặt trực tiếp với nhau. Cuộc tranh luận trực tiếp trên truyền h́nh này là cơ hội tốt nhất để thể hiện tầm nh́n lănh đạo cường quốc Mỹ, tất nhiên đối kháng nhau, từ các vấn đề trong nước, như kinh tế, phá thai hay nhập cư cho đến các vấn đề quan hệ quốc tế với những biến động địa chính trị liên tục trên thế giới hiện nay.
Chiến dịch vận động tranh cử đang đi vào chặng quyết định cuối cùng và chỉ c̣n chưa đầy hai tháng đến ngày bầu cử tổng thống 05/11, cuộc tranh luận có thể giúp người dân Mỹ có cái nh́n cụ thể về từng ứng viên để lựa chọn.
Ngôn từ tranh luận được hai đối thủ sử dụng rất gay gắt, không ít những lời lẽ châm chọc, giễu cợt khiêu khích nhau.
Vấn đề được quan tâm đầu tiên với cử tri Mỹ rơ ràng là kinh tế. Đây là mảng mà dư luận Mỹ đă đánh giá là điểm yếu của bà Kamala Haris sau khi thay thế ông Joe Biden ra tranh cử.
Ngay trong những phát biểu đầu tiên, cả hai ứng viên đă chỉ trích nhau dữ dội về trách nhiệm đối với t́nh h́nh kinh tế của đất nước. Bà phó tổng thống nhằm vào nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump từ 2017-2021: « Donald Trump đă để lại cho chúng ta tỷ lệ thất nghiệp lớn nhất kể từ thời kỳ Đại suy thoái ». Bà cũng nhấn mạnh rằng chính quyền Biden đă tiếp quản và « dọn dẹp sạch mớ hỗn độn mà Donald Trump để lại » và tuyên bố, « Donald Trump không có kế hoạch nào cho bạn ».
Về phần ḿnh, cựu tổng thống Mỹ đă chọn vấn đề lạm phát để ra đ̣n đầu tiên. Theo ông, t́nh trạng lạm phát dai dẳng dưới thời chính quyền của tổng thống đảng Dân Chủ Joe Biden là một « thảm họa » đối với người dân và bà đă sao « sao chép » chương tŕnh kinh tế của Joe Biden. Trước khi nhanh chóng chuyển sang chủ đề tranh cử chính của ḿnh là nhập cư : Trump tuyên bố là người duy nhất có thể đối đầu với Trung Quốc không giống như đối thủ của ông, một « người theo chủ nghĩa Marx ».
Trong suốt cuộc tranh luận, phó tổng thống đảng Dân Chủ liên tục có động thái nhằm chọc tức cựu tổng thống đảng Cộng Ḥa, khiêu khích ông bằng những lời nhắc nhở về thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 mà ông vẫn phủ nhận và chế giễu những tuyên bố khác của ông. Bà Harris cố gắng chứng minh ông Trump không đủ tư cách đảm nhiệm chức vụ lănh đạo đất nước. Đáp trả, ông Trump nhấn mạnh bà Harris là một người cực tả hay thay đổi lập trường, liên quan trực tiếp đến các chính sách thất bại của chính quyền Biden. Và như thường lệ, cựu tổng thống không ngần ngại dùng những thông tin sai sự thật để khẳng định quan điểm của ḿnh.
Phó tổng thống đă tấn công vào các điểm yếu của đối thủ, bắt đầu từ vấn đề phá thai. Về chủ đề này, ông Trump cũng đáp lại bằng thông tin sai lệch, cáo buộc đối thủ đảng Dân Chủ muốn hợp pháp hóa việc phá thai cho đến tận tháng thứ 9 của thai kỳ và thậm chí c̣n cho phép “hành quyết trẻ sơ sinh sau khi sinh”.
Nếu như quan điểm về các vấn đề trong nước mặc nhiên mâu thuẫn nhau th́ hai ứng cử viên cũng hoàn toàn đối lập nhau về chính sách đối ngoại của nước Mỹ. Donald Trump hứng đ̣n từ Kamala Harris về chính sách đối ngoại. Khi được hỏi về cuộc xung đột giữa Hamas và Israel vốn đă khiến hàng chục ngh́n người thiệt mạng trong ṿng chưa đầy một năm, Donald Trump trả lời rằng nếu ông nắm quyền điều hành đất nước th́ xung đột ở Ukraine và Israel sẽ không bao giờ xảy ra. Vẫn theo cách lập luận không cần biết đến cơ sở, ông Trump nhận định nếu Harris lên nắm quyền, th́ đó sẽ là « mối đe dọa cho nền dân chủ » và Israel sẽ có thể « biến mất trong 2 năm ».
Trên hồ sơ chiến tranh Ukraina, cựu tổng thống Mỹ tỏ ra năng nổ, nhưng vẫn với lập luận cũ, khẳng định chỉ có ông mới có thể giải quyết, chấm dứt chiến tranh và ông Biden cũng như bà Harris không được các lănh đạo Nga và Ukraina tôn trọng. Kamala Harris trả lời các lănh đạo độc tài ủng hộ ông v́ họ biết có thể thao túng ông bằng nịnh bợ.
Nh́n chung, theo phần đông các nhà b́nh luận Mỹ, ứng viên đảng Dân Chủ đă hoàn toàn thoải mái và làm chủ được cuộc tranh luận, thể hiện được ḿnh là người mạnh mẽ quyết đoán trước một đối thủ không có ǵ thay đổi về tính cách hay quan điểm cố hữu, dù có cố tỏ ra điềm tĩnh hơn nhưng không thuyết phục.
Cho dù cuộc tranh luận trực tiêp trên truyền h́nh này được đánh giá là thời điểm quan trọng của chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ, nhưng đa số các nhà phân tích chính trị đều cho rằng tác động của màn tranh luận đến lá phiếu bầu của cử tri thường vẫn hạn chế. Trừ khi xảy ra những diễn biến đặc biệt, như trường hợp của cuộc tranh luận hồi tháng 6 giữa Joe Biden và Donald Trump: V́ màn tŕnh diễn thảm hại của ḿnh, tổng thống đảng Dân Chủ phải bỏ cuộc đua giữa đường nhường chỗ cho bà phó tổng thống.