12/23
SACRAMENTO, California (NV) – California có số tù nhân chết trong nhà tù cao nhất lịch sử trong sáu năm vừa qua, và con số đó sẽ tăng sau khi Đạo Luật Prop. 36 có hiệu lực.
Theo CalMatters hôm Thứ Ba, 17 Tháng Mười Hai, ông Don Barnes, cảnh sát trưởng Orange County, cho biết California không có khủng hoảng trong nhà tù, trong khi số tù nhân đang giảm mà số người chết trong tù lại tăng.
Prop. 36 sẽ làm nhà tù California quá đông người, tăng số người chết trong tù. (H́nh minh họa: Justin Sullivan/Getty Images)
Ông Barnes, cũng là chủ tịch Hiệp Hội Cảnh Sát Trưởng California, cho hay: “Nói có người chết trong nhà tù là dùng sai từ ngữ. Những tù nhân qua đời khi chúng tôi giám sát, và tôi không thể nói cách khác, họ qua đời không phải v́ ngồi tù, mà qua đời v́ những lựa chọn trong cuộc sống, những vấn đề về ma túy, sức khỏe không tốt, ung thư, và nhiều thứ khác.”
Ông c̣n nói không lo lắng về Prop. 36, luật về tội phạm mới được cử tri California bỏ phiếu thông qua hôm 5 Tháng Mười Một, có thể làm tăng sồ tù nhân của California trở lại, và ông không nghĩ có nhiều tù nhân hơn có nghĩa là sẽ có nhiều người chết trong nhà tù hơn.
Tuy vậy, nhiều người như các chuyên gia và gia đ́nh của những người chết trong nhà tù th́ nghĩ California sắp có số tù nhân qua đời nhiều hơn cả bốn năm vừa qua.
Prop. 36 được cử tri California bỏ phiếu thông qua áp đảo, sẽ làm các nhà tù quận hạt có nhiều tù nhân hơn bằng cách tăng h́nh phạt cho một số tội và cho phép các biện lư cuộc truy tố tội tiểu h́nh thành đại h́nh.
Theo thông số của California, lư do làm số người chết trong nhà tù tăng nhiều nhất là sử dụng ma túy hay uống thuốc quá liều. Những lư do đứng đầu khác là tự tử và “nguyên do tự nhiên.”
Nhà tù có trách nhiệm chăm sóc sức khỏe cho tù nhân, nhưng nhiều cựu nhân viên y tế trong tù từng than phiền về mệt mỏi và làm việc quá sức, nhất là trong thời kỳ đại dịch COVID-19. Nhiều tù nhân có nhu cầu chăm sóc đặc biệt, trong đó có hơn 50% cần chăm sóc sức khỏe tâm thần.
Prop. 36 thay đổi cách truy tố tội phạm, làm nhiều người vào tù hơn. (H́nh minh họa: Sandy Huffaker/Getty Images)
Vào năm 2019, các nhà tù California có 156 người chết, và Thống Đốc Gavin Newsom hứa hẹn sẽ có biện pháp giảm số người chết tại 57 hệ thống tù quận hạt của tiểu bang.
Trong bốn năm sau khi ông Newsom hứa hẹn, có nhiều tù nhân chết trong nhà tù ở California hơn trước, lên đến 215 vào năm 2022.
Bộ Tư Pháp California cho biết tính đến Tháng Bảy năm nay, các nhà tù quận hạt của tiểu bang có 68 tù nhân qua đời, nhưng Bộ Tư Pháp không muốn đưa ra thông số mới cho CalMatters.
Tổ chức “Californians for Safety and Justice,” có mục đích thu nhỏ nhà tù và cắt giảm chi phí cho nhà tù, dự đoán Prop. 36 sẽ đưa thêm 130,000 người vào nhà tù ở California mỗi năm. Trong đó, 100,000 người sẽ ngồi tù trước khi ra ṭa và 30,000 người ngồi tù v́ bản án một năm tù.
Nhiều chuyên gia cho biết việc có quá nhiều tù nhân sẽ tạo ra nhiều thay đổi như làm số người chết trong tù tăng. Điều đó sẽ khiến các nhà tù quận hạt nhận ra được sự tốn kém khi có quá nhiều tù nhân và phải t́m ra những cách để giảm số người ngồi tù.
Prop. 36 thể hiện sự thay đổi chính trị nghiêng về cánh hữu của California. Cách đây một thập niên, cư dân bỏ phiếu để thông qua Prop. 47, giảm h́nh phạt của một số tội để đối phó với tội phạm và giảm tốn kém, giúp tiểu bang tập trung vào điều trị hay giúp đỡ những người phạm tội chứ không phải tốn tiền để nhốt họ trong tù.
Đến khi đại dịch COVID-19 bùng phát, số tội ăn cắp và ăn trộm thương mại tăng vọt tại nhiều quận hạt. Những vụ ăn cắp các mặt hàng có tổng trị giá hơn $950 tăng 28% trong năm năm qua, cao nhất từ năm 2000 đến nay.
Các công tố viên, nhân viên công lực, và nhiều công ty bán lẻ chỉ trích Prop. 47 và khuyến khích cư dân bầu thông qua Prop. 36.
Tại Orange County, hệ thống nhà tù của Cảnh Sát Trưởng Don Barnes có 18 người chết trong năm 2021, giảm xuống c̣n sáu người trong năm 2023, và đầu năm 2024 đến nay có tám người chết.
Nhà tù tốn kém rất nhiều cho nhiều nhu cầu sức khỏe của tù nhân. (H́nh minh họa: Justin Sullivan/Getty Images)
Ông Barnes nói: “Orange County có đến mấy ngàn giường trong nhà tù. Những quận hạt khác bị ảnh hưởng v́ có thể họ không có đủ chỗ, phải thả tù nhân sớm để đối phó với t́nh trạng nhà tù sắp hết chỗ chứa.”
Vào năm 2011, California thành lập một ủy ban giám sát nhà tù, gọi là Ủy Ban Nhà Tù Cộng Đồng và Tiểu Bang, có 13 thành viên là nhân viên công lực hay người từng làm việc cho nhà tù.
Một thành viên từng nói trong năm 2024 với CalMatters, cảm thấy công việc của họ chỉ như con dấu trên bàn để chấp nhận việc làm của các cảnh sát trưởng và cảnh sát viên khi có người chết trong nhà tù.
Để đáp lại chỉ trích và áp lực, ủy ban này đến thanh tra nhà tù không báo trước nhiều hơn, thay v́ chỉ đến thanh tra mỗi hai năm một lần và báo trước với nhà tù.
Một luật mới có hiệu lực trong năm nay tạo ra một vị trí mới của ủy ban là người lưu trữ thông số về số người chết trong tù. Người đó đang thảo luận với công chúng của ít nhất hai thành phố.
Một phát ngôn viên của Ủy Ban Nhà Tù Cộng Đồng và Tiểu Bang cho biết ủy ban chưa làm việc với nhân viên công lực địa phương về viễn ảnh có quá đông tù nhân v́ Prop. 36, nhưng sẽ cho công chúng lấy được thông tin về số người chết trong tù vào năm 2025.