Theo như Tổng thống đắc cử Donald Trump đă mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh đến dự lễ nhậm chức hôm 20/1, nhưng nhà lănh đạo Trung Quốc sẽ cử Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính đến thay. Trong bối cảnh áp lực kinh tế gia tăng ở Trung Quốc, Bắc Kinh đặc biệt quan tâm tới việc tham gia đàm phán để ngăn chặn, hoặc ít nhất là làm chậm lại việc tăng thuế mà ông Trump từng cam kết sẽ áp dụng.
Ông Trump muốn thăm Trung Quốc?
Tổng thống đắc cử Donald Trump đă nói với các cố vấn rằng ông muốn công du Trung Quốc sau khi nhậm chức, t́m cách thắt chặt mối quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh - mối quan hệ vốn đă bị căng thẳng sau đe dọa tăng thuế nhập khẩu mà ông Trump từng đưa ra, Wall Street Journal (WSJ) dẫn nguồn tin thân cận cho biết.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đă thăm Bắc Kinh vào năm 2017, gần một năm sau khi nhậm chức. Các cố vấn lưu ư rằng việc ông quay lại đó vẫn chưa được quyết định. Nguồn tin thân cận với các cuộc thảo luận cho biết, ông Trump tỏ ra quan tâm tới việc đi thăm Trung Quốc trong 100 ngày đầu tiên của nhiệm kỳ. Nhóm chuyển giao của Trump không đáp lại yêu cầu b́nh luận của WSJ.
Hôm 17/1, ông Trump và nhà lănh đạo Trung Quốc đă có cuộc điện đàm đầu tiên kể từ khi bầu cử Mỹ diễn ra vào tháng 11. Các chủ đề được đưa ra thảo luận xoay quanh thương mại, fetanyl, Tiktok và một số vấn đề khác.
"Tôi kỳ vọng rằng chúng tôi sẽ cùng nhau giải quyết nhiều vấn đề, và bắt đầu ngay lập tức", ông Trump đăng tải trên mạng xă hội sau cuộc điện đàm.
Theo nguồn tin của WSJ, thông qua đại diện của ḿnh, ông Trump và ông Tập từng bàn tới chuyện gặp gỡ trực tiếp, trong đó có khả năng tổng thống đắc cử của Mỹ mời nhà lănh đạo Trung Quốc tới thăm Mỹ. Tuy nhiên, không rơ liệu Trump có đề cập đến chuyến thăm trong cuộc tṛ chuyện với ông Tập mới đây hay không.
Tín hiệu từ Trung Quốc?
Tổng thống đắc cử Donald Trump đă mời ông Tập đến dự lễ nhậm chức hôm 20/1, nhưng nhà lănh đạo Trung Quốc sẽ cử Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính đến thay.
Ông Hàn Chính, đặc phái viên của ông Tập tới dự lễ nhậm chức của ông Trump, được nhiều nhân vật ở Washington coi là người thực dụng. Ông chủ yếu đóng vai tṛ nghi lễ với tư cách là phó chủ tịch Trung Quốc. Là người nói tiếng Anh, ông đă điều hành Thượng Hải trong nhiều năm và các doanh nghiệp Mỹ coi ông là "đồng minh" ủng hộ đầu tư nước ngoài.
Phó Chủ tịch Trung Quốc Hàn Chính. Ảnh: Reuters
Trước đó, một số giám đốc điều hành Mỹ đă hy vọng ông Tập sẽ lựa chọn ông Hàn Chính làm đại diện cho ḿnh đến lễ nhậm chức v́ điều đó có thể gửi tín hiệu đến đội ngũ của ông Trump, rằng Bắc Kinh sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận thương mại.
Trong bối cảnh áp lực kinh tế gia tăng ở Trung Quốc, Bắc Kinh đặc biệt quan tâm tới việc tham gia đàm phán để ngăn chặn, hoặc ít nhất là làm chậm lại việc tăng thuế mà ông Trump từng cam kết sẽ áp dụng.
Nguồn tin của WSJ cho rằng, một hội nghị thượng đỉnh giữa hai nhà lănh đạo có thể giúp khởi động quá tŕnh đó. Ông Trump đă tuyên bố sẽ áp đặt mức thuế lên đến 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Theo thông tin chính thức của Bắc Kinh về cuộc điện đàm hôm 17/1, hai nhà lănh đạo đă nhất trí thiết lập một kênh liên lạc chiến lược. Kênh thông tin của Trung Quốc trích dẫn lời ông Trump nói với ông Tập rằng, ông "mong gặp Chủ tịch Tập càng sớm càng tốt".
Bối cảnh căng thẳng
Nếu cuộc gặp ở Bắc Kinh trở thành hiện thực, nó sẽ diễn ra vào một thời điểm căng thẳng trong mối quan hệ giữa hai siêu cường hàng đầu thế giới. Cùng với các mức thuế mới tiềm năng đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, ông Trump cũng hối thúc Bắc Kinh trấn áp các nhà sản xuất hóa chất Trung Quốc cung cấp thành phần điều chế fentanyl cho các băng đảng ma túy Mexico.
Một điểm nóng tiềm năng khác là Đài Loan, phần lănh thổ mà Bắc Kinh coi là không thể tách rời và không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực để thống nhất.
Ông Trump chưa chia sẻ nhiều về cách ông sẽ xử lư mối quan hệ nhạy cảm của Mỹ với ḥn đảo. Trong cuộc điện đàm hôm 17/1, ông Tập cũng nhắc nhở ông Trump giải quyết vấn đề Đài Loan "một cách thận trọng", gọi đó là mối quan tâm về chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lănh thổ của Trung Quốc, truyền thông nhà nước Trung Quốc cho biết.
Theo WSJ, ông Trump có thể xem ông Tập là đối tác giúp chấm dứt xung đột Ukraine mặc dù ông Trump không hề đề cập tới điểm nóng này trong bài đăng trên mạng xă hội sau cuộc điện đàm. Ông chỉ nhấn mạnh: "Chủ tịch Tập và tôi sẽ làm mọi điều có thể để thế giới trở nên b́nh yên và an toàn hơn!"
Chuyến thăm Bắc Kinh của ông Trump vào cuối năm 2017 diễn ra vài tháng sau khi 2 nhà lănh đạo gặp mặt lần đầu tiên tại Mar-a-Lago, biệt thự của ông Trump ở Florida. Ông đă tham quan Tử Cấm Thành và thưởng thức một buổi biểu diễn kinh kịch.
Ông Trump cũng đă trao đổi với các cố vấn về khả năng công du Ấn Độ, những người thân cận với ông tiết lộ cho WSJ.
Theo WSJ, có khả năng các bước đi đầu tiên của ông Trump sẽ tập trung vào các vấn đề trong nước, bao gồm áp đặt các biện pháp an ninh biên giới mới và tăng cường trục xuất.
Ông dự kiến sẽ đi khắp nước Mỹ trong tuần đầu tiên nhậm chức để quảng bá các sắc lệnh hành pháp mà ông dự định kư về năng lượng và các vấn đề khác, những người thân cận với kế hoạch của ông cho hay.