Greenland chính thức mở rộng hợp tác với EU trong khai thác khoáng sản đất hiếm – nguồn tài nguyên chiến lược quan trọng. Động thái này như một lời đáp trả cứng rắn với những áp lực và ư định thâu tóm của Mỹ dưới thời Trump, khẳng định chủ quyền và quyền tự quyết của vùng lănh thổ ở Bắc Cực.
Quang cảnh thị trấn Kulusuk thuộc đảo Greenland, Đan Mạch, ngày 16/8/2019.
Trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tục có những động thái gây sức ép nhằm thâu tóm Greenland, ḥn đảo tự trị này đă có những động thái cho thấy họ đang muốn t́m kiếm sự hợp tác từ Liên minh châu Âu (EU) trong việc khai thác nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào của ḿnh.
Người đứng đầu cơ quan đối ngoại của Greenland, bà Vivian Motzfeldt, trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với tờ POLITICO, đă bày tỏ mong muốn tăng cường quan hệ "song phương" với EU, đặc biệt là trong lĩnh vực khoáng sản. Bà nhấn mạnh rằng Greenland, với trữ lượng đất hiếm khổng lồ và vị trí chiến lược ở Bắc Cực, có thể đóng vai tṛ quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu về nguyên liệu cho một tương lai xanh và năng lượng tái tạo của thế giới.
"Họ (EU) nhập một ít cá từ chúng tôi, và mặt khác chúng tôi có một thị trường tự do, chúng tôi có thể xuất khẩu sang EU mà không phải trả thêm bất kỳ chi phí nào. Nhưng ngày nay, chúng tôi muốn mở rộng hợp tác không chỉ dựa trên nghề cá, chúng tôi muốn mở rộng hợp tác về khoáng sản và năng lượng quan trọng của chúng tôi", bà Motzfeldt nói.
Thực tế, Greenland sở hữu khoảng 40 trong số 50 loại khoáng sản quan trọng mà Mỹ coi là thiết yếu cho an ninh quốc gia. Các nguồn tài nguyên này, từ uranium đến than ch́, đóng vai tṛ then chốt trong sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu. Tuy nhiên, phần lớn trữ lượng này vẫn chưa được khám phá và khai thác.
Bà Motzfeldt cho rằng sự giàu có về khoáng sản của ḥn đảo này có thể là ch́a khóa cho "một câu hỏi rất quan trọng" và mở ra "sự hợp tác chặt chẽ hơn với EU". "Tất nhiên, chúng tôi muốn hợp tác về khoáng sản quan trọng với các bên có cùng chí hướng, và EU là một đối tác tốt, chúng tôi thích họ", bà nói thêm.
Động thái này của Greenland được xem là một lời đáp trả mạnh mẽ đối với những động thái gây sức ép của chính quyền Trump. Trước đó, tờ Wall Street Journal đưa tin rằng các cơ quan t́nh báo Mỹ đă được chỉ đạo thu thập thông tin về Greenland, khiến Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch Lars Løkke Rasmussen phải triệu tập Đại sứ Mỹ để phản đối.
Đánh giá về vấn đề trên, bà Motzfeldt bày tỏ sự thất vọng: "Chúng tôi được coi là bạn bè. Chúng tôi là đồng minh. Đồng minh không làm những điều như vậy. T́nh h́nh này là mới đối với chúng tôi, và mới đối với phần c̣n lại của thế giới, bởi v́ họ không làm điều đó với đồng minh của ḿnh".
Những hành động này của Mỹ diễn ra sau khi ông Trump từng công khai ư định mua lại Greenland và thậm chí không loại trừ khả năng sử dụng vũ lực. Ông cũng cử con trai cả của ḿnh, và cả Phó Tổng thống JD Vance, đến ḥn đảo này.
"Đó là một mối đe dọa ngay khi họ bắt đầu nói về sự chiếm đóng quân sự. Tất nhiên họ có thể đến thăm chúng tôi... và chúng tôi từ lâu đă mong muốn có nhiều hợp tác hơn với Mỹ... Nhưng theo một cách khác, một cách đáng tin cậy", bà Motzfeldt nêu rơ.
Mặc dù sẵn sàng hợp tác với Mỹ trong các lĩnh vực như xây dựng thêm căn cứ quân sự và đầu tư vào khai thác mỏ, Greenland khẳng định sẽ không chấp nhận bất kỳ h́nh thức chiếm đóng nào. "An ninh của Mỹ là an ninh của chúng tôi. Chúng tôi có cùng lợi ích. Và theo thỏa thuận quốc pḥng của chúng tôi, việc xây dựng thêm căn cứ có thể thực hiện được, hoặc nếu họ muốn, hăy đầu tư vào khai thác mỏ của chúng tôi, điều đó đă có thể thực hiện được. Nhưng điều không thể là mua chúng tôi", bà Motzfeldt tuyên bố.
Greenland từng là một phần của EU nhưng đă rút lui sau cuộc trưng cầu dân ư năm 1985. Tuy nhiên, Brussels vẫn là một đối tác đáng tin cậy của ḥn đảo này. Bà Motzfeldt nhấn mạnh: "Chúng tôi đă thấy EU ủng hộ Greenland. Sự hợp tác của chúng tôi với EU rất quan trọng, và ngày nay nó quan trọng hơn bao giờ hết... T́nh h́nh hiện nay đ̣i hỏi chúng tôi phải đoàn kết".
VietBF@sưu tập