Tại thời điểm nước Nga đối mặt với thách thức kinh tế tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2008 – 2009, Moskva đă nhận được một cam kết quan trọng từ Bắc Kinh.
Phát biểu ngày 22/12/2014, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố Bắc Kinh sẵn sàng trợ giúp Nga vượt qua những khó khăn về kinh tế. “Nếu phía Nga yêu cầu, chúng tôi sẽ cung cấp những hỗ trợ cần thiết trong khuôn khổ khả năng có thể… Trung Quốc tin rằng Nga có đủ tiềm lực và sự thông thái để xử lư những thách thức kinh tế hiện tại”, ông Vương Nghị bày tỏ.
Phát biểu này được đưa ra trong bối cảnh nhiều “kẻ thù” của Nga đang hoan hỉ trước viễn cảnh kinh tế Nga “đang rơi vào khủng hoảng, suy thoái khó bề chống đỡ”, các tổ chức định mức của phương Tây đồng loạt tuyên bố sẽ hạ tín nhiệm của Nga xuống ngưỡng “không khuyến khích đầu tư”.
Hợp tác Nga – Trung đă có bước phát triển mạnh thời gian gần đây. Ảnh: Reuters
Theo các chuyên gia Trung Quốc, trợ giúp của Bắc Kinh cho Moskva có thể được thực hiện thông qua các cơ chế đa phương như “Tổ chức Hợp tác Thượng Hải” (SCO), Nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS). Ngoài ra, c̣n có thể tiến hành trong khuôn khổ các thỏa thuận hợp tác khung được kư kết giữa Ngân hàng Trung ương hai nước. Cụ thể hơn, đó là các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ song phương, mở ra khả năng thanh toán các giao dịch thương mại bằng đồng ruble và nhân dân tệ (NDT), không dùng tới đồng USD. Nga và Trung Quốc mới đây đă kư kết một hợp đồng như vậy, với tổng trị giá lên đến 150 tỉ NDT (24,5 tỉ USD), có thời hạn 3 năm, kèm điều khoản kéo dài hợp đồng khi có sự đồng thuận của hai bên.
Đương nhiên, tuyên bố sẵn ḷng giúp đỡ Nga đặt trong bối cảnh quốc tế hiện nay mang đặc điểm chiến lược và tiềm ẩn những nguy cơ nhất định đối với Bắc Kinh. Mỹ, nước hiện là đối tác thương mại lớn của Trung Quốc, sẽ rất bất b́nh trước bước đi này. Trước đó, chính quyền Washington đă nhiều lần “bày tỏ” mong muốn Bắc Kinh tham gia vào các lệnh cấm vận chống Nga, nhưng không hề nhận được sự hưởng ứng nào. Nếu nước Nga có thể vượt qua băo khủng hoảng với mức tổn thất là tối thiểu và có sự hậu thuẫn của Trung Quốc, quan hệ Mỹ – Trung sẽ đứng trước những căng thẳng mới.
Nhưng cũng phải nh́n nhận rằng, quan hệ Nga – Trung đă phát triển lên một tầm cao mới thời gian gần đây. Việc hai nước kư thỏa thuận triển khai các dự án hạ tầng lớn trong năm 2014 cho thấy tầm quan trọng của hợp tác song phương mà ở đó, Bắc Kinh có thể chấp nhận sự “nguội lạnh” trong quan hệ với Mỹ trong một chừng mực nhất định.
Cách hành xử mang tính biểu tượng của Trung Quốc cho thấy quan hệ giữa Moskva và Bắc Kinh đă đạt đến cấp độ tin tưởng mới. Cả hai đều rất chú trọng và quyết tâm theo đuổi các dự án quy mô lớn, đặc biệt là hai tuyến đường ống dẫn khí trị giá hàng trăm tỉ USD, cùng với đó là hành lang vận tải từ khu vực miền Tây Trung Quốc tới châu Âu qua Nga. Mức độ thành công của các đề án này đến đâu đều phụ thuộc vào các diễn biến tại Nga.
Trong bối cảnh hiện nay, Bắc Kinh đặc biệt quan tâm đến xu hướng kinh tế phát triển ổn định tại Nga cũng như hợp tác song phương Nga – Trung, tạo nền tảng tin cậy cho việc thực thi các dự án năng lượng quy mô lớn. Trung Quốc thừa hiểu, khủng hoảng kinh tế tại Nga đồng nghĩa với việc những thỏa thuận đă kư kết sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức khi triển khai và đó là điều mà Bắc Kinh không hề muốn.
V́ vậy, có thể cắt nghĩa rằng, tuyên bố sẵn sàng trợ giúp Nga mà ông Vương Nghị đưa ra là một bước đi đă được tính toán kỹ. Nó sẽ chỉ tập trung vào việc hỗ trợ nguồn lực tài chính cho các dự án hợp tác có tầm đặc biệt quan trọng với Trung Quốc, cung cấp tín dụng cho việc xây dựng, hoàn thiện. Ngoài ra, nó cũng là tiền đề thuận lợi để Bắc Kinh thể hiện chính sách ngoại giao độc lập và thực tế.
VietSNⒸ sưu tập