Thành viên đảng Dân chủ tại Hạ viện mở cuộc điều tra về bài phát biểu của Ngoại trưởng Pompeo tại Đại hội toàn quốc của đảng Cộng ḥa.
Hạ nghị sĩ Joaquin Castro, Chủ tịch ban Giám sát và Điều tra Đối ngoại Hạ viện, hôm 25/8 cho rằng "người Mỹ xứng đáng được nhận điều tra đầy đủ", khi đề cập tới quyết định điều tra bài phát biểu của ông Pompeo tại Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hoà (RNC).
"Để thực hiện nghĩa vụ được quy định trong hiến pháp là tiến hành giám sát Bộ Ngoại giao, cũng như xác định hành động lập pháp có cần thiết hay không, nhằm giải quyết vấn đề này, ban Giám sát và Điều tra Đối ngoại Hạ viện dự định sẽ xem xét kỹ lưỡng vấn đề này", Castro viết trong thư gửi Thứ trưởng Ngoại giao Stephen Biegun.
Hạ nghị sĩ Joaquin Castro, Chủ tịch ban Giám sát và Điều tra Đối ngoại Hạ viện phát biểu tại Quốc hội ở thủ đô Washington, tháng 11/2019. Ảnh: AP.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cuối tuần qua đă ghi h́nh trước bài phát biểu của ḿnh khi đang ở Jerusalem, trong khuôn khổ chuyến công du tới Trung Đông và Bắc Phi. Phát biểu dự kiến phát tại RNC vào ngày 25/8, tức hôm nay giờ Việt Nam.
Quyết định của hạ nghị sĩ Castro cho rằng phát biểu của Pompeo đă phá vỡ tiền lệ về việc các ngoại trưởng đương nhiệm tránh chính trị đảng phái, đặc biệt khi ở nước ngoài, và vi phạm hướng dẫn về các hoạt động chính trị mà chính ông Pompeo đă nhấn mạnh trong một bức điện tín gửi các nhà ngoại giao Mỹ hồi tháng trước.
Ông Castro lưu ư rằng "việc một ngoại trưởng đương nhiệm phát biểu tại một đại hội đảng của một trong hai đảng chính trị là điều rất bất thường và chưa từng có, cũng là bất hợp pháp".
Ông Castro trích dẫn Đạo luật Hatch và hướng dẫn của Bộ Ngoại giao Mỹ, gồm bản ghi nhớ từ Văn pḥng Cố vấn Pháp lư của Bộ Ngoại giao rằng: "Những người được Tổng thống bổ nhiệm và thượng viện xác nhận thậm chí không thể tham dự đại hội đảng chính trị hoặc sự kiện liên quan đến đại hội".
Đạo luật Hatch được thông qua vào năm 1939 để đảm bảo rằng các chương tŕnh liên bang được quản lư theo cách phi đảng phái, để bảo vệ nhân viên liên bang khỏi bị ép buộc chính trị tại nơi làm việc, và để đảm bảo rằng nhân viên liên bang được nâng cao dựa trên công đức chứ không dựa trên liên kết chính trị.
Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao và một nguồn tin khác nắm rơ t́nh h́nh, cho rằng Pompeo đưa ra phát biểu với tư cách cá nhân và không sử dụng các nguồn thuế. Nguồn tin cho hay bài phát biểu đă được tư vấn bởi luật sư cá nhân của Pompeo, luật sư Bộ Ngoại giao Mỹ, Nhà Trắng và luật sư của RNC.
Ông Castro yêu cầu thứ trưởng Biegun sắp xếp một cuộc họp ngắn và đưa ra câu trả lời bằng văn bản trước ngày 1/9, liên quan các vấn đề gồm sử dụng các nguồn lực Bộ Ngoại giao, kế hoạch và hành tŕnh chuyến đi của Pompeo tới Trung Đông và Bắc Phi, cũng như việc ông Biegun sẽ đưa sự việc ra Tổng thanh tra hay Văn pḥng Luật sư đặc biệt, nơi điều tra các vi phạm Đạo luật Hatch.
Ngoài ra, Castro cũng yêu cầu ông Biegun cung cấp trước ngày 10/9 tất cả hồ sơ được chuẩn bị hoặc gửi đến hoặc từ Văn pḥng Cố vấn Pháp lư, từ 3/12/2019 trở đi, liên quan đến các hạn chế đối với hoạt động chính trị của Ngoại trưởng Pompeo hoặc người được Tổng thống bổ nhiệm hoặc chính trị gia, danh sách các khoản chi từ chuyến đi đó. CNN đă liên hệ với Bộ Ngoại giao về cuộc điều tra của Castro.
Trên Twitter cá nhân hôm 25/8, ông Pompeo viết: "Tổng thống Trump đă đảm bảo sự an toàn của nước Mỹ, bảo mật sự tự do của chúng ta, vốn là nền tảng của quốc gia vĩ đại này...Tôi mong muốn được chia sẻ với các bạn cách Tổng thống đă thực hiện sứ mệnh đó đêm nay".