Theo như lời tuyên bố của tổng thống Pháp Emmanuel Macron hôm 30/10/2021 khi nói về các cuộc đàm phán bí mật giữa Úc, Hoa Kỳ và Anh Quốc về việc thành lập liên minh AUKUS dẫn đến việc Canberra hủy hợp đồng mua tàu ngầm của Pháp, quay sang mua tàu ngầm hạt nhân của Mỹ.
Emmanuel Macron với Scott Morrison tại Điện Elysee ở Paris vào tháng 6
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đă nói rằng Thủ tướng Australia Scott Morrison đă nói dối ông về thỏa thuận tàu ngầm bị hủy bỏ.
Khi được hỏi liệu ông có nghĩ ông Morrison không trung thực hay không, tổng thống trả lời: "Tôi không nghĩ, tôi biết."
Ông Macron đă rất tức giận sau khi Úc hủy bỏ thỏa thuận trị giá 37 tỷ đôla để đóng 12 tàu ngầm, và thay vào đó, đàm phán một hiệp ước quốc pḥng mới với Mỹ và Anh - gọi là Aukus.
Ông Morrison phủ nhận việc ông đă không thành thật.
Cuộc gặp của đôi bên tại hội nghị thượng đỉnh G20 là cuộc chạm mặt đầu tiên giữa họ kể từ khi tranh căi bùng phát vào tháng 9.
Bên lề cuộc họp ở Rome, Tổng thống Macron đă được một nhà báo Úc hỏi liệu ông có thể tin tưởng ông Morrison một lần nữa hay không.
"Chúng tôi sẽ xem ông ấy có làm đúng như đă cam kết hay không", ông Macron trả lời.
"Tôi rất tôn trọng đất nước của các bạn. Tôi rất tôn trọng và dành nhiều t́nh hữu nghị đối với người dân của bạn. Tôi chỉ nói, khi chúng ta có sự tôn trọng, bạn phải thành thật và phải cư xử cho đúng và nhất quán với giá trị này."
Thỏa thuận tàu ngầm bị hủy bỏ đă gây ra rạn nứt sâu sắc giữa Pháp, Úc và Mỹ.
Ngoại trưởng Pháp, Jean-Yves Le Drian, đă lên án quyết định này là "một nhát đâm sau lưng", và Paris đă tạm thời triệu hồi các đại sứ của ḿnh tại Úc và Mỹ.
Sau b́nh luận của ông Macron, Scott Morrison nói với các phóng viên rằng ông không nói dối tổng thống Pháp và trước đó đă giải thích với ông Macron rằng các tàu ngầm thông thường sẽ không c̣n đáp ứng được nhu cầu quốc pḥng của Úc.
Ông nói thêm rằng việc xây dựng lại ḷng tin và mối quan hệ giữa hai quốc gia đă bắt đầu.
Hôm thứ Sáu, Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đă tổ chức cuộc gặp trực tiếp đầu tiên với ông Macron kể từ khi hiệp ước Aukus được kư kết.
Trong cuộc trao đổi có vẻ khó khăn, ông Biden thừa nhận rằng Mỹ đă "vụng về" trong các cuộc đàm phán. Ông Macron nói rằng điều quan trọng là phải "nh́n về tương lai".
Các nhà lănh đạo sẽ có nhiều thời gian hơn để hàn gắn quan hệ, v́ cả ba hiện đang đến thành phố Glasgow của Scotland để tham dự hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu COP26.
AUKUS: Trung Quốc phản pháo, nói Hiệp ước Mỹ-Anh-Úc là 'vô trách nhiệm'
Aukus: Úc sẽ có tàu ngầm hạt nhân ǵ và v́ sao Pháp bị loại?
Hiệp ước Aukus sẽ cho phép Úc lần đầu tiên đóng tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân, sử dụng công nghệ do Mỹ cung cấp. Hiệp ước cũng sẽ bao gồm AI và các công nghệ khác, và là một trong những quan hệ đối tác quốc pḥng lớn nhất của Úc trong nhiều thập kỷ.
Hiệp ước này đă kết thúc một thỏa thuận do Úc kư vào năm 2016 để Pháp đóng 12 tàu ngầm thông thường.
Đây được coi là một nỗ lực nhằm chống lại sức mạnh quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đă lên án thỏa thuận này là "cực kỳ vô trách nhiệm".