KIEV, Ukraine
Nga đang ngày càng bị cô lập về mặt ngoại giao sau khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố sáp nhập bốn khu vực của Ukraine, theo AFP hôm thứ Bảy, 1/10.
Chính phủ Ukraine đă lên án hành động của Putin, đồng thời khẳng định sẽ chiếm lại các vùng lănh thổ này.
Dân chúng chào đón người lính Ukraine ở khu vực Kupiansk, thuộc Kharkiv, mới được tái chiếm. (H́nh: Yasuyoshi Chiba/AFP via Getty Images)
Ông Putin tổ chức một buổi lễ lớn tại Điện Kremlin vào hôm thứ Sáu, 30/9, để kỷ niệm sự kiện sáp nhập trái phép này, chỉ vài giờ sau một cuộc pháo kích làm 30 người dân bị tử vong ở khu vực Zaporizhzhia, miền Nam Ukraine.
"Tôi muốn nhắn nhủ đến Kiev và những đồng minh của họ ở châu Âu: Người dân sống tại Luhansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhzhia sẽ trở thành công dân của Nga kể từ thời điểm này", ông Putin ngạo mạn tuyên bố.
Phía Washington công bố các biện pháp trừng phạt mới, nghiêm khắc hơn đối với giới chức Nga và ngành kỹ nghệ quốc pḥng nước này. Ngoài ra, Mỹ cùng các nước G7 ủng hộ đề nghị trừng phạt kinh tế đối với bất cứ quốc gia, tổ chức quốc tế nào ủng hộ việc sáp nhập
"bất hợp pháp" này của Nga.
Ông Volodymyr Zelensky, Tổng thống Ukraine, hối thúc liên minh quân sự NATO sớm đồng ư cho Ukraine gia nhập. Tổng Thống Zelensky nói sẽ không bao giờ thương thảo với Nga chừng nào ông Putin c̣n nắm quyền hành.
Tổng Thống Mỹ Joe Biden lên án mạnh mẽ buổi lễ hôm thứ Sáu được tổ chức ở Moscow. Ông cho rằng cuộc
"trưng cầu dân ư" vừa qua chỉ là hành động giả tạo và cam kết tiếp tục ủng hộ Kiev.
Ông Jens Stoltenberg, Tổng thư kư NATO, cũng cho rằng việc sáp nhập này là bất hợp pháp nhưng không nói ǵ thêm về đơn xin gia nhập NATO của Ukraine. Trong khi đó, Mỹ và Canada ủng hộ Ukraine gia nhập NATO, tuy nhiên việc này cần thời gian và không có lời hứa nào được đưa ra.
Thổ Nhĩ Kỳ vào hôm thứ Bảy cho rằng Nga
"vi phạm nghiêm trọng các nguyên tắc đă được thiết lập của luật pháp quốc tế".
Ông Dmytro Kuleba, Ngoại trưởng Ukraine, cho biết Kiev vẫn tiếp tục nỗ lực giành lại các vùng bị chiếm đóng và giúp đỡ người dân Ukraine, bất chấp những cảnh cáo từ Tổng thống Putin, rằng Nga có thể sử dụng vũ khí nguyên tử để bảo vệ các vùng lănh thổ đă chiếm được.
Thiết vận xa Ukraine tại Kramatorsk, Đông Ukraine, ngày 2/10/2022 (H́nh: Juan Barreto/AFP via Getty Images)
Ông Kuleba cũng cho hay Ukraine đă nộp đơn kiện các vụ sáp nhập bất hợp pháp ra Ṭa Án Quốc Tế (ICJ) ở The Hague, Ḥa Lan và hối thúc việc xét xử nhanh chóng.
Ông Jake Sullivan, cố vấn An Ninh Quốc Gia Mỹ, cho biết Washington sẽ công bố một đợt viện trợ vũ khí mới cho Kiev vào tuần tới.
"Mặc dù có nguy cơ từ Putin sẽ sử dụng vũ khí nguyên tử, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy ông ta sẽ sớm thực hiện điều này", theo ông Sullivan.
Chỉ vài giờ trước lễ sáp nhập, một cuộc tấn công thảm khốc ở miền Nam Zaporizhzhia đă khiến cho ít nhất 30 người chết và hàng chục thường dân bị thương khi chuẩn bị rời đi để đón người thân di tản, giới chức Ukraine cho biết.
Hôm thứ Bảy, 1/10, cơ quan nguyên tử năng Ukraine cho biết Nga bắt giữ ông Ihor Murashov, tổng giám đốc nhà máy điện nguyên tử Zaporizhzhia, nơi đang bị Nga chiếm đóng.
Ông Murashov bị bắt vào hôm thứ Sáu, 30 tháng Chín, khi ông rời khỏi nhà máy và bị một nhóm người của Nga bịt mắt bắt đi, theo Energoatom.
Zaporizhzhia, nhà máy điện nguyên tử lớn nhất châu Âu, nhanh chóng trở thành điễm trung tâm căng thẳng trong những tuần gần đây sau khi Moscow và Kiev cáo buộc lẫn nhau về các cuộc tấn công tại khu vực này, làm dấy lên lo ngại về một thảm họa nguyên tử.
Bốn vùng lănh thổ mà Nga vừa sáp nhập mang tính chiến lược quan trọng, tạo thành một hành lang trên bộ giữa Nga và Bán Đảo Crimea, vùng lănh thổ bị Moscow sáp nhập từ năm 2014.
Năm khu vực đó chiếm khoảng 20% diện tích Ukraine, vốn là những nơi mà lực lượng của Tổng thống Zelensky ra sức giành lại trong những tuần gần đây và đạt được những thành quả tích cực.
Các lực lượng Ukraine nay kiểm soát thành phố Lyman ở Donetsk, nơi quân đội Nga mất nhiều tuần mới có thể chiếm được trong mùa hè vừa qua.