Giữa những ngày hè nắng nóng kỷ lục này, hãy thử suy nghĩ xem về cái gọi là
"không còn cách nào khác" khi thiên hạ hè nhau chặt cả ngàn cây xanh khắp nơi.
Gần cuối tháng 4/2022, Tòa Thị chính Paris cho công bố dự án
OnE I, nhằm cải tạo khu vực quanh tòa tháp Eiffel để chuẩn bị cho công trình chào đón Olympic Paris 2024. Dự án này dự tính sẽ chặt bỏ 42 cây, trong đó có hai cổ thụ cả trăm tuổi.
Dư luận ở Paris ngay lập tức dậy sóng lên. Ngày 28/4, phóng viên trẻ tên Hugo Clément chuyên phụ trách mảng môi trường lập tức nhảy vào cuộc với bản kiến nghị trên mạng của tổ chức
Môi Trường Thiên Nhiên Pháp mang tên
"Tháp Eiffel: Nói KHÔNG với đốn hạ cây xanh, nói KHÔNG với bê tông hóa những khoảng xanh đã được xếp hạng di tích".
Bản kiến nghị này được nhiều nhân vật có tiếng tăm ở Paris và Pháp chia sẻ trên tài khoản mạng xã hội của mình, cũng như lên tiếng ủng hộ qua các kênh mạng truyền thông.
Hai ngày sau, ngày 30/4, ông Emmanuel Grégoire, Phó Thị trưởng thứ nhất của Paris, phải giải thích với công chúng thông qua tài khoản trên Twitter:
"Chúng tôi xin hứa, sẽ không chặt cây cổ thụ nào cả".
"Bất khả kháng", "không còn cách nào khác"?
Cây trên đường Hoàng Hoa Thám bị chặt bỏ, cưa thành khúc vào sáng ngày 4/5/2024. (Hình: Gia Minh/Vnexpress)
Đường Tôn Đức Thắng rộng 30-40 m, từ ngã tư Lê Duẩn tới gần cầu khoảng 500 m. Cũng từ ngã tư này, một dải bê tông chạy dọc đến đoạn đường dẫn lên cầu khoảng 300 m. Hàng me non mới trồng trơ trọi trong nắng. Ban trưa, nhìn về phía cầu Ba Son, thật lóa mắt vì nắng chói chang.
Trong một ngày nắng hạn đến cao điểm, khi đậu xe chờ đèn đỏ ở khu ngã tư rộng mênh mông này, anh nhà báo Nguyễn Tập (báo Thanh Niên) nhắn tin cho tôi:
"Nóng điên. Có cần thiết phải chặt bốn hàng cây cổ thụ trăm năm của đại lộ này không?"
Anh Nguyễn Tập không phải là người cá biệt nêu lên suy nghĩ này, nếu không muốn nói là băn khoăn, thậm chí bức xúc của rất nhiều người khi chứng kiến thực tế con đường này sau khi làm xong cầu Ba Son: ít nhất là có một nửa hàng cây (khoảng 300 m, từ ngã tư Lê Duẩn tới khu vực dẫn lên cầu) lại có liên quan, ảnh hưởng gì đến cây cầu này?
Có thể các hàng cây và là đường cũ không khớp với quy hoạch về làn đường mới. Nếu đúng như vậy, chỉ cần điều chỉnh làn đường mới để giữ lại hàng cây xưa? Thậm chí điều chỉnh lại độ rộng của cầu cho khớp với hàng cây. Sẽ có những cây tỏa bóng hai bên thành cầu. Tôi nghĩ chắc chắn rất nhiều người Sài Gòn sẽ thấy hạnh phúc khi người ta làm được điều này.
Đường Tôn Đức Thắng hồi năm 2015, khi còn hàng cây xanh. (Hình: CMC)
Giao thông dưới dạ cầu Tôn Đức Thắng hiện nay. (Hình: CMC)
Mới đây, nhân sáu năm hàng cây này bị chặt, báo Dân Việt ngày 23/4/2024 có nhắc lại:
"Thời điểm đó, lãnh đạo Sở GTVT cho biết, việc di dời cây xanh trên đường Tôn Đức Thắng sẽ được thực hiện theo nguyên tắc hạn chế tối đa việc đốn hạ; số lượng trồng mới phải nhiều hơn số cây bị chặt; độ che phủ phải lớn hơn mảng xanh hiện hữu".
Thực tế nay ai cũng thấy rõ: chặt sạch, không chừa một cây nào! Không ai quản lý và xử lý những lời phát biểu kiểu
"bội tín" ấy.
Nỗi đau dai dẳng cũ chưa tan, ngay trong những ngày hè El Nino nóng kinh khủng này, người Sài Gòn lại thêm đau xót, bàng hoàng hơn với một loạt thông tin chặt cây: đốn hơn 400 cây làm Metro Bến Thành–Tham Lương, đốn gần 200 cây dọc đường Võ Nguyên Giáp làm dự án kết nối buýt với Metro số 1, dời và đốn gần 100 cây mở rộng đường Hoàng Hoa Thám dẫn vô phi trường quốc tế Tân Sơn Nhất…
Cộng với trước đó, mấy trăm cây lớn quanh nút giao An Phú (quận 2 cũ, nay là thành phố Thủ Đức) bị chặt để mở rộng, cả ngàn cây xanh mơn mởn đã và sẽ bị chặt. Số cây này đủ trồng trên diện tích gấp 4 lần số cây ở công viên huyền thoại 30-4 trước Dinh Độc Lập và gấp đôi số cây trồng ở công viên Lê Văn Tám – hai nơi được coi là
"lá phổi xanh" lớn của thành phố.
Lý do dễ nhất luôn được người ta nêu ra:
"bất khả kháng","không còn cách nào khác"!!
Trên dưới 200 cây trên đường Tôn Đức Thắng bị chặt sạch đã cho thấy người ta chọn cách nào làm dễ nhất cho họ, mặc kệ hậu quả dài cho hôm nay và cả mai sau nữa.
Đường Hoàng Hoa Thám mở rộng lối vô sân bay, hàng trăm cây cổ thụ đang bị chặt thay vì tận dụng hàng cây ấy làm dải ngăn cách bằng cây xanh, tạo ra ba làn đường với bốn hàng cây như rất nhiều con đường xưa và nay ở Sài Gòn, kể cả đường Tôn Đức Thắng trước đây.
Hàng cây dọc đường Võ Nguyên Giáp (xa lộ Biên Hòa cũ) sắp sửa bị chặt cũng vậy. Giờ là hơn 400 cây dọc tuyến Metro 2 với vô số cây cổ thụ trên đường Trương Công Định, Sương Nguyệt Anh… đang chờ ngày được
"đào tận gốc, trốc tận rễ".
Rồi hàng trăm cây xanh mé nhánh bằng cách kinh dị chưa từng thấy: cưa trụi lủi không còn một nhánh trên một số đường.
Trước những thực trạng đau xót ấy, không phải ngẫu nhiên mà có người thảng thốt chua xót nói lên:
"Không hiểu sao người ta căm thù, không đội trời chung với cây xanh như vậy?"