Theo như có sinh vật lạ bị "phong ấn" trong đá 478 triệu năm từ một phiến đá cổ ở Morocco đă bảo tồn nguyên vẹn sinh vật có thể lấp đầy một khoảng trống tiến hóa quan trọng, nhưng trước đây chưa có sinh vật nào có đủ điểm tương đồng với các loài hiện đại nói trên để có thể coi là tổ tiên của các động vật này.
Trong nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Communications, nhóm tác giả dẫn đầu bởi TS Lorenzo Lustri từ Đại học Lausanne (Thụy Sĩ) đă truy t́m sinh vật tổ tiên của nhóm động vật chân đốt rất phổ biến ngày nay như: nhện, bọ cạp, cua móng ngựa...
Chân dung sinh vật là tổ tiên của nhiều động vật chân đốt hiện đại - Ảnh: NATURE COMMUNICATIONS
Bọ cạp, nhện và cua móng ngựa hiện nay thuộc về ḍng dơi động vật chân đốt rộng lớn, xuất hiện trên Trái Đất gần 540 triệu năm trước, tức đầu kỷ Cambri.
“Chính xác hơn, chúng thuộc về một phân ngành gồm các sinh vật có càng được sử dụng đặc biệt để cắn, tóm lấy con mồi hoặc tiêm nọc độc, gọi là chelicerae. Nhưng tổ tiên của nhóm đặc biệt này là ǵ?” - TS Lustri đặt vấn đề.
Câu hỏi này đă khiến các nhà cổ sinh vật học bối rối kể từ khi nghiên cứu về hóa thạch cổ đại bắt đầu.
Rất nhiều sinh vật dị h́nh của kỷ Cambri hay kỷ Ordovic tiếp sau đó đă được t́m thấy, nhưng trước đây chưa có sinh vật nào có đủ điểm tương đồng với các loài hiện đại nói trên để có thể coi là tổ tiên của các động vật này.
Nhón của TS Lustri đă "bắt được vàng" khi t́m ra câu trả lời trong một phiến đá cổ ở Morocco.
Được đặt tên là Setapedites abundantis, loài mới chính là sinh vật nằm ở bước tiến hóa trung gian giữa các sơ khai hơn kỷ Cambri với động vật chân đốt.
Sinh vật này chỉ dài 0,5-1cm, bơi trong vùng biển kỷ Ordovic 478 triệu năm về trước.
Các đặc điểm giải phẫu của nó đă cung cấp chi tiết về các bước tiến hóa đầu tiên để h́nh thành nên một nhóm sinh vật riêng biệt gọi là động vật chân đốt.
V́ vậy, có thể nói nó chính là vị thủy tổ mất tích của nhện, bọ cạp, của móng ngựa... thời hiện đại.
Setapedites abundantis trong vùng biển kỷ Ordovic - Ảnh đồ họa: NATURE COMMUNICATIONS
Kỷ Cambri và sau đó là kỷ Ordovic là những giai đoạn chứng kiến sự tiến hóa nhảy vọt của động vật Trái Đất ở các vùng đại dương.
Tuy hầu hết lớp sinh vật này đă xóa sổ các đại tuyệt chủng, nhưng con cháu của chúng - với các kiểu tiến hóa hoàn toàn khác biệt - chính là nền tảng của động vật ngày nay.