Vừa đắng vừa khó ăn, v́ sao giống cây này lại được nhiều người săn lùng và coi như “báu vật”?
Nếu cho rằng khổ qua là loại rau củ có vị đắng nhất trên đời th́ bạn đă nhầm, v́ vị đắng của nó chưa là ǵ so với cây hoàng liên (Coptis chinensis Franch) - một cây thuốc nổi tiếng trong Đông y.
Những người từng nếm thử hoàng liên mới biết vị của nó không phải vị đắng thông thường mà đắng đến mức khó diễn tả, thậm chí đắng hơn cả mật cá. V́ vậy, hoàng liên c̣n được mệnh danh là “thiên hạ đệ nhất đắng”.
Ở nước ta, cây hoàng liên mọc hoang ở vùng núi cao từ 1500 - 2000m ở Lào Cai (Sapa), Cao Bằng, Lạng Sơn, vùng núi Hoàng Liên Sơn. Dù mọc dại nhưng cây hoàng liên sở hữu nhiều đặc điểm rất dễ nhận biết như thân thấp, chỉ cao khoảng 30cm, mỗi phiến lá chia thành nhiều thùy xẻ sâu, mép lá có h́nh răng cưa. Ngoài Việt Nam, cây hoàng liên c̣n mọc hoang ở một số tỉnh thành của Trung Quốc như Tứ Xuyên, Quư Châu, Hồ Nam, Hồ Bắc, Thiểm Tây.
Người xưa có câu “thuốc đắng dă tật” - điều này hoàn toàn đúng trong trường hợp của hoàng liên. Loại thảo dược này tuy có vị đắng khó ăn nhưng lại có nhiều công dụng hữu ích cho sức khỏe, từ thanh nhiệt, giải độc, trị đầy bụng, xuất huyết, nôn mửa, tiêu chảy, vàng da, sốt cao, mất ngủ…
Theo nhiều sách về Y Học Cổ Truyền để lại, cây thuốc hoàng liên có vị đắng, tính hàn và không chứa độc tố. Trong y học hiện đại, hoàng liên cũng có chứa nhiều hoạt chất có lợi cho sức khỏe, bao gồm Berberin, Ethanol, Palmatin, Columbamine, Coptisine Coptisine,... Đặc biệt, hoạt chất Berberin chiếm đến 5,5 – 7,5% trong hoàng liên có tác dụng ức chế nhiều loại vi khuẩn, giúp kháng viêm hiệu quả. Thông thường, cả phần thân và rễ của hoàng liên đều có thể sử dụng làm thuốc.
Tại Việt Nam, 100g hoàng liên khô có giá dao động từ vài chục ngh́n đến hơn 200.000đ, là một trong những vị dược liệu vô cùng đắt đỏ. Ở Trung Quốc - nơi nhu cầu về dược liệu Đông y ngày càng tăng mạnh, mức giá của hoàng liên trong tự nhiên cũng được đẩy lên rất cao, khoảng 200 NDT/kg, tương đương 656.000đ/kg. Một phần là bởi nguồn hoàng liên hoang dă ở các vùng nông thôn Trung Quốc ngày càng khan hiếm, nhiều người cũng bắt đầu trồng hoàng liên nhân tạo với giá rẻ. Sự khan hiếm của hoàng liên tự nhiên khiến chúng có giá đắt hơn gấp nhiều lần.
VietBF@ sưu tập