Một buổi sáng trước giờ đến trường, Annabelle Pleskoff, khi ấy 15 tuổi, thức dậy với cơn đau dữ dội lan từ bên phải cơ thể. Sau nhiều giờ đau nhói, cô được đưa đến pḥng cấp cứu và nhận chẩn đoán ban đầu là viêm ruột thừa nhẹ, sau đó được cho về nhà.
Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu vai tṛ tiềm tàng của biến đổi khí hậu và sự gia tăng các trường hợp sỏi thận ở trẻ em.
Nhưng rồi, kết quả chính thức cho thấy Pleskoff bị sỏi thận - một căn bệnh thường gặp ở người lớn tuổi. Hiện tại, ở tuổi 25, Pleskoff, một người gốc Seattle (Mỹ), có hơn 30 viên sỏi trong thận.
Gia tăng trẻ em bị sỏi thận
"Chúng tôi gặp trẻ bị sỏi thận mỗi ngày", Zachary V. Zuniga, bác sĩ chuyên khoa tiết niệu nhi tại Bệnh viện Nhi Texas, nói. Một số trẻ phải quay lại pḥng cấp cứu nhiều lần, và dù không phải trường hợp nào cũng cần mổ, nhiều trẻ vẫn phải nhập viện và dùng kháng sinh.
Bác sĩ Gregory E. Tasian, chuyên gia tiết niệu nhi tại Bệnh viện Nhi Philadelphia, cho biết, dù sỏi thận ở trẻ em và người lớn đều h́nh thành từ canxi oxalat, đặc điểm bệnh lư ở hai nhóm lại rất khác nhau.
Các bệnh măn tính gây đau đớn như sỏi thận ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của trẻ, khiến các em phải đối mặt với những thách thức không nhỏ.
Pleskoff, người đă chịu đựng căn bệnh này từ năm 15 tuổi, cho biết bệnh tật đă phá vỡ nhịp sống b́nh thường của cô và khiến cô không thể theo đuổi môn thể thao yêu thích của ḿnh là bơi lội.
Để kiểm soát bệnh, Pleskoff tuân thủ chế độ ăn uống nghiêm ngặt dành cho người bị sỏi thận. Tuy nhiên, áp lực duy tŕ chế độ này đă dẫn đến chứng chán ăn.
Những hạn chế về thể chất, như đau lưng dai dẳng, cùng những khó khăn về sức khỏe tinh thần ở một số bệnh nhân trẻ làm nổi bật tác động thường bị bỏ qua của bệnh măn tính.
Chế độ ăn và lối sống khiến h́nh thành sỏi thận
John S. Wiener, bác sĩ tiết niệu nhi khoa tại Duke Health, Bắc Carolina, chỉ ra thủ phạm tiềm ẩn của t́nh trạng mắc sỏi thận ở trẻ em: chế độ ăn nhiều muối. Lượng natri mà trẻ tiêu thụ đă tăng vọt trong vài thập kỷ qua.
Hiện nay, hơn 90% người từ 6 đến 18 tuổi tiêu thụ khoảng 3.300 mg natri mỗi ngày, vượt xa mức 2.300 mg được khuyến nghị bởi Hướng dẫn chế độ ăn uống dành cho người Mỹ.
Thức ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn là một trong những nguồn chính gây dư thừa natri. Những thực phẩm này thiếu các chất dinh dưỡng thiết yếu nên chúng có thể phá vỡ sự cân bằng khoáng chất của cơ thể, làm ảnh hưởng đến nồng độ canxi và oxalat - các chất rất quan trọng trong quá tŕnh h́nh thành sỏi thận.
Ngay cả khi tiêu thụ natri ở mức b́nh thường, những người có tiền sử gia đ́nh mắc sỏi thận vẫn có nguy cơ cao hơn. Ngoài ra, các bệnh di truyền hiếm gặp có thể góp phần h́nh thành sỏi thận ở trẻ. Một số bệnh lư di truyền ảnh hưởng đến trao đổi chất và có thể khiến h́nh thành sỏi thận, nhưng tỷ lệ này rất nhỏ.
Điều đó lư giải tại sao một số bệnh nhân, như Hunter Beck, trở thành trường hợp ngoại lệ trong gia đ́nh. Beck, 21 tuổi, sống tại Media, Pennsylvania, phát hiện bị sỏi thận khi 12 tuổi, dù gia đ́nh anh không có tiền sử mắc bệnh này.
Beck có chế độ ăn uống và thể dục b́nh thường đối với một thiếu niên trẻ tuổi. Giống như Pleskoff, Beck cũng phải bỏ thể thao ở trường v́ mắc sỏi thận. Từ năm 12 đến 18 tuổi, Beck có ít nhất 15 viên sỏi trong thận.
Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu vai tṛ tiềm tàng của biến đổi khí hậu và sự gia tăng các trường hợp sỏi thận ở trẻ em. Những tác động liên quan đến khí hậu, như mất an ninh lương thực, đẩy các gia đ́nh vào chế độ ăn nhiều muối, đường và thực phẩm chế biến.
Điều này, kết hợp với t́nh trạng mất nước, đă làm tăng nguy cơ h́nh thành sỏi thận. Một yếu tố quan trọng khác là các đảo nhiệt đô thị với cơ sở hạ tầng giữ nhiệt như bê tông và nhựa đường, làm nhiệt độ môi trường tăng cao, làm trầm trọng thêm t́nh trạng mất nước ở trẻ em. Đây là một yếu tố nguy cơ đă được biết rơ trong việc h́nh thành sỏi thận.