Các nhà khoa học Đại học Missouri phối hợp với nhà địa chất Gordon Baird vừa tiến hành phân tích lại bộ sưu tập hóa thạch khổng lồ từ tầng hóa thạch Mazon Creek (bang Illinois, Mỹ), hé lộ ba môi trường cổ đại riêng biệt tồn tại vào cuối Kỷ Than Đá: nước ngọt, vùng chuyển tiếp ven biển và ngoài khơi.
Mazon Creek nổi tiếng toàn cầu nhờ khả năng bảo tồn hóa thạch thực vật và động vật ở mức độ hiếm có. Ảnh: lyellcollection.org
Mazon Creek nổi tiếng toàn cầu nhờ khả năng bảo tồn hóa thạch thực vật và động vật ở mức độ hiếm có. Hóa thạch được bao bọc trong các khối kết siderit (quặng cacbonat sắt), hình thành trong điều kiện địa chất đặc biệt, giúp giữ nguyên chi tiết cấu trúc sinh vật.
Theo nhóm nghiên cứu, ba môi trường này mỗi nơi lại ưu thế bởi những nhóm sinh vật đặc trưng: vùng ven bờ lưu giữ hóa thạch động vật nước ngọt, vùng ngoài khơi có sứa và hải quỳ, còn vùng chuyển tiếp chứa nghêu biển và giun. Các hệ sinh thái này hình thành khi mực nước biển dâng, nhấn chìm các đầm lầy than khổng lồ.
Điều kiện chôn lấp, tốc độ bồi lắng và môi trường hóa học tại từng khu vực đã quyết định cách vi sinh vật tham gia vào quá trình khoáng hóa, tạo nên lớp kết bao quanh hóa thạch.
Kết quả mới, kết hợp phân tích dữ liệu hiện đại và kỹ thuật chụp X-quang vi mô, giúp nhóm nghiên cứu xây dựng mô hình trầm tích học, liên kết hệ sinh thái Mazon Creek với các lớp than Colchester bên dưới - nơi khai thác than đã dẫn đến việc phát hiện hóa thạch lần đầu tiên.
Theo Giáo sư Jim Schiffbauer (Đại học Missouri), công trình này cung cấp “bức ảnh chụp” chân thực về đa dạng sinh học cuối Kỷ Than Đá, đồng thời giúp hiểu rõ hơn về cấu trúc chuỗi thức ăn và cách vận hành của hệ sinh thái cổ đại.
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Paleobiology, là phân tích toàn diện và có cơ sở dữ liệu đầy đủ nhất về hệ sinh thái Mazon Creek, đóng góp quan trọng cho hiểu biết về đa dạng sinh học và cổ sinh thái của Kỷ Than Đá.
VietBF@ sưu tập