Màu sắc đặc biệt của con vật là do chứng xanthism - một rối loạn sắc tố khiến da có lượng sắc tố vàng quá mức, vốn chưa từng được ghi nhận ở các loài cá sụn trong khu vực biển Caribe trước đây.
Cá mập y tá màu cam hiếm gặp phát hiện ngoài bờ biển Costa Rica. (Ảnh: Jerusalem Post)
Một con cá mập y tá với vẻ ngoài màu cam hiếm gặp đã thu hút sự chú ý khi xuất hiện ở vùng biển ngoài khơi Costa Rica.
Theo các nhà nghiên cứu, màu sắc đặc biệt của con vật là do chứng xanthism - một rối loạn sắc tố khiến da có lượng sắc tố vàng quá mức, vốn chưa từng được ghi nhận ở các loài cá sụn trong khu vực biển Caribe trước đây.
Con cá được một nhóm thanh niên phát hiện khi họ đang đi câu cá thể thao gần Vườn quốc gia Tortuguero. Họ để ý thấy vây cá nhiều lần trồi lên mặt nước, sau đó câu được một con cá mập y tá màu cam sáng, mắt trắng, dài khoảng 198 cm.
“Nó trông giống như sinh vật ngoài hành tinh,” một người trong nhóm kể lại.
Các chuyên gia xác định đây là một cá mập y tá có sắc tố vàng-cam đậm và đôi mắt trắng - đặc điểm cho thấy albino-xanthochromism, sự kết hợp giữa bạch tạng và xanthism. Thông thường, cá mập y tá có màu nâu nhạt đến nâu đậm, giúp chúng ngụy trang trong các rạn san hô hoặc khu vực đá ngầm.
Màu da cam sáng và mắt nhạt màu có thể khiến cá mập dễ bị các loài săn mồi hoặc con mồi phát hiện.
Tuy nhiên, theo nhóm nghiên cứu từ Đại học Liên bang Rio Grande (Brazil), kích thước của cá cho thấy nó đã trưởng thành, tức là sự khác biệt về màu sắc không ảnh hưởng đến khả năng sống sót đến tuổi trưởng thành.
Hiện các nhà khoa học - trong đó có một nghiên cứu sinh tiến sỹ từ Đại học Rio Grande, đang phân tích cơ sở di truyền của sự đột biến sắc tố này, đồng thời xem xét yếu tố môi trường có thể là nguyên nhân. Họ cũng đặt câu hỏi liệu đây là trường hợp cá biệt hay là dấu hiệu của một xu hướng lan rộng hơn trong quần thể cá khu vực.
Xanthism thường do đột biến gene, nhưng chế độ ăn uống cũng có thể ảnh hưởng đến sắc tố. Trái ngược với nó là axanthism, tình trạng thiếu hụt sắc tố vàng. Trong khi đó, bạch tạng (albinism) là do thiếu hụt melanin, gây nên da nhạt màu và mắt trắng hoặc đỏ, đồng thời làm tăng độ nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Cả hai điều kiện đều làm giảm khả năng ngụy trang, từ đó có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh tồn trong tự nhiên.
Xanthism đã từng được ghi nhận ở nhiều loài cá nước ngọt như cá bảy màu, cá hoàng đế và cá vàng.
Một số loài chim như vẹt và chim hoàng yến cũng có thể mang bộ lông vàng rực. Ngoài ra, rắn và thằn lằn có màu vàng khác thường cũng từng được báo cáo.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết hiện tượng này vẫn rất hiếm gặp ở các loài sinh vật biển trong khu vực.
Cá mập y tá có thể dài đến 4,3 mét và nhìn chung không gây nguy hiểm cho con người, trừ khi bị khiêu khích. Không giống như nhiều loài cá mập phải bơi liên tục để thở, cá mập y tá sử dụng cơ quan bơm miệng (buccal pump) để hút nước qua mang ngay cả khi nghỉ ngơi./.
VietBF@ sưu tập