Ngày 5/9, Ṭa phúc thẩm liên bang khu vực Washington D.C. đă từ chối yêu cầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm tạm dừng phán quyết của ṭa cấp dưới, qua đó khẳng định Nhà Trắng không thể đơn phương cắt giảm hàng tỷ USD viện trợ nước ngoài đă được Quốc hội thông qua.
Quốc kỳ Mỹ và cờ của Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) tại trụ sở của USAID ở Washington, D.C.
Trước đó hai ngày, Thẩm phán liên bang Amir Ali ở Washington ra phán quyết buộc chính quyền Tổng thống Trump phải triển khai mức chi tiêu khoảng 11 tỷ USD cho các dự án viện trợ được Quốc hội phê duyệt, trước khi thời hạn giải ngân hết hiệu lực vào cuối tháng 9. Ông Ali nhấn mạnh, chính quyền không có quyền từ chối chi tiền nếu chưa có thay đổi từ phía Quốc hội, đồng thời cảnh báo việc chậm trễ có thể khiến nguồn vốn hết hạn.
Trong khi ṭa phúc thẩm không đưa ra lư do chi tiết, quyết định cho biết chính quyền Tổng thống Trump chưa đáp ứng “các yêu cầu nghiêm ngặt” để được tạm hoăn phán quyết.
Chính quyền Tổng thống Trump hiện dự kiến chi 6,5 tỷ USD viện trợ năm 2024 nhưng muốn giữ lại khoảng 4 tỷ USD, phần lớn dành cho Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) - tổ chức đă bị cắt giảm đáng kể dưới thời Trump. Số tiền này được phân bổ cho các chương tŕnh viện trợ nước ngoài và hoạt động ǵn giữ ḥa b́nh của Liên hợp quốc.
Nhà Trắng t́m cách áp dụng cơ chế “pocket rescission” cho phép Tổng thống tŕ hoăn giải ngân trong ṿng 45 ngày sau khi đề nghị Quốc hội hủy chi, với mục tiêu kéo dài đến hết năm tài chính vào 30/9. Văn pḥng Ngân sách Nhà Trắng cho rằng biện pháp này đă từng được sử dụng năm 1977. Tuy nhiên, thẩm phán Ali khẳng định chỉ riêng việc đề nghị Quốc hội hủy chi là chưa đủ, ngân sách phải được giải ngân trừ khi có quyết định ngược lại từ Quốc hội.
Vụ kiện do một số tổ chức viện trợ khởi xướng, cho rằng việc chính quyền Tổng thống Trump giữ lại khoản tiền này sẽ khiến các dự án quốc tế bị đ́nh trệ. Trước đó, Ṭa án Tối cao Mỹ với đa số thẩm phán bảo thủ cũng đă yêu cầu chính quyền thanh toán các khoản tiền cho những tổ chức đă thực hiện dự án theo hợp đồng với chính phủ.
Quyết định mới của ṭa phúc thẩm đồng nghĩa với việc chính quyền Trump phải khẩn trương triển khai chi tiêu, trong khi tiến tŕnh kháng cáo vẫn tiếp tục.
VietBF@sưu tập