Việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) dự kiến cắt giảm lăi suất vào ngày 17/9 vốn là vấn đề khá đơn giản, nhưng Chủ tịch Jerome Powell đang phải đối mặt với nhiều tranh căi về chính sách, trong khi đang có những đồn đoán về người sẽ lên kế nhiệm khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào tháng 5 năm tới.
Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiều lần gây sức ép với Chủ tịch Fed Jerome Powell. (Ảnh: Getty)
Sự kỳ lạ diễn ra ngay trước khi cuộc họp của Fed bắt đầu. Tối 15/9, Thống đốc Fed Lisa Cook nhận được phán quyết từ ṭa phúc thẩm liên bang cho phép tham dự cuộc họp, sau khi Tổng thống Donald Trump t́m cách sa thải bà v́ cáo buộc phát biểu sai về tiền gửi.
Ông Stephen Miran - chủ tịch Hội đồng Cố vấn kinh tế của Nhà Trắng, tuyên thệ nhậm chức thành viên ban thống đốc Fed vào sáng 16/9, sau khi được Thượng viện phê chuẩn. Lễ tuyên thệ do thẩm phán Elizabeth Branch từ Atlanta chủ tŕ, thay v́ ông Powell hay một thống đốc Fed khác như thông lệ.
Các nhà phân tích nhận định ông Powell sẽ vấp phải những quan điểm bất đồng về việc cắt giảm 0,25 điểm lăi suất từ cả hai phía: Các quan chức được Tổng thống Trump bổ nhiệm, trong đó có ông Miran, với quan điểm cho rằng chính sách thắt chặt lăi suất làm chậm nền kinh tế một cách không cần thiết; và từ các chủ tịch ngân hàng Fed khu vực, những người không muốn kích thích nền kinh tế khi lạm phát đă chững lại hơn mục tiêu mà Fed đề ra.
Kể từ khi trở thành chủ tịch Fed năm 2018, ông Powell chỉ mới 1 lần đối mặt với 3 ư kiến phản đối tại một cuộc họp chính sách. Năm 2019, các quan chức Fed không t́m được quan điểm chung về việc có nên hỗ trợ nền kinh tế trước những tác động phụ có thể xảy ra từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc mà ông Trump khởi xướng hay không.
Tại cuộc họp vào tháng 9 năm đó, 2 chủ tịch Fed đă bỏ phiếu phản đối cắt giảm lăi suất, trong khi 1 người khác phản đối việc giảm lăi suất thêm nửa điểm.
Ông Trump liên tục kêu gọi Fed giảm lăi suất đáng kể và để hội đồng thống đốc "tiếp quản quyền kiểm soát" từ ông Powell.
Dù Fed được "tự đưa ra lựa chọn" về lăi suất, "họ nên lắng nghe những người thông minh như tôi", ông Trump nói với các phóng viên ngày 16/9.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đă có danh sách 11 ứng viên tiềm năng để kế nhiệm ông Powell vào tháng 5 năm sau, bao gồm 4 người sẽ tham dự cuộc họp tuần này. Cuộc đua giành vị trí lănh đạo có thể gây phức tạp cho việc diễn giải bất kỳ tín hiệu chính sách nào xuất hiện từ cuộc họp.
Các nhà phân tích Phố Wall dự đoán ông Miran và 2 thống đốc Fed khác do Tổng thống Trump bổ nhiệm sẽ phản đối quan điểm của ông Powell. Khi có ít nhất 3 người trong hội đồng thống đốc phản đối, điều đó thể hiện sự nghi ngại sâu sắc với ban lănh đạo ngân hàng trung ương Mỹ. Nhưng tại cuộc họp lần này, nó có thể phản ánh những cạnh tranh chính trị gay gắt liên quan đến cuộc đua giành vị trí kế nhiệm.
"Đây không phải là khoảnh khắc b́nh thường, bởi v́ ông Trump đang có một cuộc thi cho vị trí chủ tịch Fed", chuyên gia kinh tế Kenneth Rogoff từng là nhà kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ quốc tế, đánh giá.
Một số cựu quan chức Fed nhận định sắp tới sẽ là một kỷ nguyên mới. "Tùy thuộc vào thành phần của Fed trong năm tới, chúng ta có thể phải làm quen với t́nh trạng sẽ có nhiều bất đồng hơn", cựu Chủ tịch Fed Dallas Robert Kaplan cho biết.
Mỗi quyết định của Fed thường dựa trên lá phiếu của 12 thành viên có quyền bỏ phiếu, bao gồm 7 thống đốc được chủ tịch bổ nhiệm và 5 trong số 12 chủ tịch ngân hàng dự trữ bỏ phiếu luân phiên.