Mấu chốt cáo trạng: Ṛ rỉ nhắm vào hồ sơ Clinton
Theo nội dung cáo trạng, công tố tin rằng James Comey đă cho phép một nguồn ẩn danh cung cấp thông tin cho báo chí về một cuộc điều tra của FBI. Ông bị cáo buộc khai man trước Thượng viện năm 2020 khi trả lời rằng không ủy quyền ṛ rỉ. Dù cáo trạng không nêu cụ thể bài báo hay chi tiết bị ṛ rỉ nào, các nguồn am hiểu vụ việc cho biết trọng tâm nằm ở các bài viết về cuộc điều tra Hillary Clinton và máy chủ email cá nhân (không phải cuộc điều tra Trump–Nga).
Nghịch lư chính trị: Clinton–Trump cùng xuất hiện
Trong khi Trump nhiều lần cáo buộc Comey làm hại nhiệm kỳ đầu qua các ṛ rỉ liên quan hồ sơ Nga, th́ hai tội danh ông Comey đang đối mặt lại xoay quanh cáo buộc ṛ rỉ về hồ sơ Clinton. Về phía Clinton, bà từ lâu cho rằng cách Comey xử lư vụ email làm tổn hại chiến dịch 2016 của bà.
Ai là “Person 1, 2 và 3”?
Cáo trạng nêu Comey nói dối khi khẳng định không ủy quyền người khác làm “nguồn ẩn danh” trong tin bài liên quan Person 1. Theo các nguồn, Person 1 là Hillary Clinton; một hồ sơ khác c̣n mô tả Person 2 là Donald Trump (qua đoạn nói về “kế hoạch” mà Clinton “phê chuẩn” liên quan Person 2). Person 3 là người được cho là được Comey ủy quyền nói chuyện với báo chí.
“Person 3” và vai tṛ của Daniel Richman
Các nguồn quen thuộc cáo trạng cho biết **“Person 3” có vẻ là giáo sư Daniel Richman (ĐH Columbia) — bạn lâu năm của Comey và từng là nhân sự đặc biệt (SGE) tại FBI. Richman gần đây tới làm việc với FBI và nhận trát đ̣i, song không bị cáo buộc vi phạm trong cáo trạng này.
Khả năng khác: Andy McCabe?
Trong phần trích dẫn lời khai, Thượng nghị sĩ Ted Cruz hỏi Comey về phát ngôn của cựu Phó giám đốc FBI Andy McCabe dường như mâu thuẫn với lời Comey. Dẫu vậy, nhiều nguồn cho biết “Person 3” vẫn có vẻ là Richman, không phải McCabe.
Không phải vụ “memo” năm 2017
Sau khi bị sa thải (5/2017), Comey đưa các bản memo về tương tác với Trump cho Richman để ṛ rỉ nhằm thúc đẩy bổ nhiệm công tố viên đặc biệt; các memo có phần thông tin mật. Tuy nhiên, cáo trạng hiện tại được cho là không tập trung vào vụ memo 2017, mà nhắm vào ṛ rỉ liên quan điều tra Clinton.
Điều tra “Arctic Haze” và các tiếp xúc báo chí
Trong nhiệm kỳ đầu của Trump, FBI từng điều tra ṛ rỉ thông tin mật ở bốn bài báo năm 2017 trong hồ sơ mật danh “Arctic Haze” — nhiều bài liên quan cách Comey xử lư vụ Clinton. Tài liệu giải mật cho thấy Richman nói với điều tra viên rằng ông từng trao đổi với một phóng viên New York Times (1/2017), nhưng nhấn mạnh phóng viên biết nhiều hơn ông; đồng thời khẳng định Comey không yêu cầu ông nói chuyện với báo chí. Một số hồ sơ cho rằng Comey “dùng Richman như kênh liên lạc” để đính chính các bài viết bất lợi, song không nêu rơ ông ủy quyền thảo luận vụ Clinton.
Comey dưới kính hiển vi suốt thập niên
Trong gần 10 năm, Comey liên tục đối mặt giám sát chính trị và điều tra về cách ông xử lư hai hồ sơ 2016: Clinton và Trump–Nga. Các đồng minh của Trump coi Russiagate là ví dụ chính trị hóa thực thi pháp luật. Giám đốc FBI đương nhiệm Kash Patel cũng có phát biểu chỉ trích cuộc điều tra Nga năm 2016, gọi đó là một “chương đáng xấu hổ” cần tiếp tục phơi bày.
Bước tiếp theo trong tố tụng
Cáo trạng chưa chỉ rơ bài báo cụ thể làm “hạt nhân” vụ án. Chi tiết hơn về ṛ rỉ bị cáo buộc và lời khai sai có thể được hé lộ tại ṭa, đặc biệt nếu vụ việc tiến tới xét xử. Richman hiện không bị cáo buộc, nhưng là nhân vật được chú ư v́ vai tṛ “Person 3” trong hồ sơ.
Tác động rộng hơn
Vụ việc không chỉ là bài toán pháp lư về ṛ rỉ và lời khai trước Quốc hội, mà c̣n là điểm nóng chính trị nối dài những tranh căi quanh bầu cử 2016, độc lập tư pháp, và ranh giới giữa phản hồi truyền thông với ṛ rỉ thông tin mật. Kết quả tố tụng sẽ tác động đến uy tín định chế và cách công chúng đánh giá vai tṛ của lănh đạo FBI trong các hồ sơ nhạy cảm.