[Romano]

Một thẩm phán liên bang ở bang Oregon đã ban hành lệnh hạn chế tạm thời, ngăn chính quyền Tổng thống Donald Trump điều động lực lượng Vệ binh Quốc gia đến thành phố Portland thuộc bang này.Theo kênh CNN, lệnh này được đưa ra sau khi Tổng thống Trump tuyên bố sẽ triển khai vệ binh để bảo vệ nơi mà ông gọi là một thành phố “bị chiến tranh tàn phá”.

Phán quyết của thẩm phán liên bang Karin Immergut đánh dấu thất bại mới nhất của Nhà Trắng khi nỗ lực trấn áp các thành phố do đảng Dân chủ lãnh đạo. Nhà Trắng thường đánh giá đây là các thành phố tràn lan tội phạm và hỗn loạn và thường viện dẫn lý do cần bảo vệ các cơ sở của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) khỏi những người biểu tình quá khích.Theo lệnh vừa ban, Thẩm phán Immergut cho rằng bang Oregon và thành phố Portland nhiều khả năng sẽ thắng khi lập luận rằng Tổng thống đã vượt quá thẩm quyền hiến định và vi phạm Tu chính án thứ 10.

Bà Immergut nói rằng những vụ đụng độ giữa người biểu tình và lực lượng liên bang mà chính quyền Tổng thống Trump viện dẫn là điều không thể chấp nhận, nhưng hoàn toàn không đến mức mà các lực lượng thực thi pháp luật thông thường không thể xử lý được.

Thẩm phán nhận định thêm rằng chính quyền Tổng thống Trump đưa ra nhiều lập luận mà nếu được chấp nhận sẽ làm mờ ranh giới giữa quyền lực dân sự và quân sự của liên bang, từ đó gây tổn hại cho quốc gia này.

Lệnh hạn chế tạm thời có hiệu lực trong 14 ngày, đến ngày 18/10, nhưng có thể được gia hạn thêm 14 ngày nữa.

Lệnh trên được đưa ra sau khi vào ngày 3/10, bà Immergut đã dành gần hai giờ để nghe các bên điều trần về tính hợp pháp của việc triển khai Vệ binh Quốc gia tới thành phố.

Ông Eric Hamilton, Phó Trợ lý Bộ trưởng Tư pháp Mỹ, viện dẫn nhiều vụ việc mà ông cho rằng cần phải triển khai vệ binh tới Portland. Ông cáo buộc người biểu tình đã chặn lối ra vào cơ sở ICE, bám theo các đặc vụ ICE về nhà và ném thiết bị gây cháy, đá, gạch vào lực lượng thực thi pháp luật. Ông nói cơ sở này đã phải đóng cửa ba tuần trong mùa hè vì bạo lực.

Tuy nhiên, luật sư Caroline Turco đại diện thành phố Portland cho rằng những gì đang xảy ra thực chất là vấn đề giữa nhận thức và thực tế. Bà nói: “Tổng thống nghĩ ở đây như Thế chiến II. Thực tế là, đây là một thành phố xinh đẹp với lực lượng cảnh sát chuyên nghiệp, đủ khả năng xử lý tình hình”.

Các luật sư của bang Oregon lập luận rằng việc sử dụng lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon cho mục đích thực thi pháp luật dân sự không nằm trong những trường hợp như nổi loạn hoặc bị quốc gia nước ngoài xâm lược, nên Tổng thống không có quyền huy động binh sĩ của bang cho nhiệm vụ liên bang.

Luật liên bang cũng quy định những hành động như vậy phải được thực hiện thông qua thống đốc bang. Thống đốc Oregon Tina Kotek kiên quyết phản đối kế hoạch triển khai này.

Phiên điều trần ngày 3/10 diễn ra sau khi bang Oregon và thành phố Portland đã cùng khởi kiện chính quyền Tổng thống Trump trong tuần này. Bang này cho rằng sắc lệnh này là bất hợp pháp và cho rằng Tổng thống đã mô tả Portland “cường điệu quá mức”.

Tổng thống và chính quyền viện dẫn các cuộc biểu tình kéo dài nhiều tuần bên ngoài cơ sở ICE ở Portland, mô tả đây là “bạo loạn dữ dội” do “khủng bố nội địa Antifa” gây ra. Tuy nhiên, giới chức địa phương bác bỏ điều này, nói trong đơn kiện rằng các cuộc biểu tình vẫn ở quy mô nhỏ.

Trước đó, chính quyền Tổng thống Trump đã kêu gọi liên bang hóa 200 thành viên của lực lượng Vệ binh Quốc gia Oregon. Giới chức cho biết đến tối 3/10, những người này vẫn đang trong quá trình huấn luyện và chưa có mặt tại Portland.

Chính quyền Mỹ đã lấy lý do tình trạng bất ổn tái diễn ở Portland và Chicago để triển khai binh sĩ liên bang tới hai thành phố do đảng Dân chủ lãnh đạo.

Theo Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã cho phép 300 thành viên của lực lượng Vệ binh Quốc gia bang Illinois bảo vệ người và tài sản liên bang ở Chicago, sau khi xảy ra các cuộc biểu tình tại một cơ sở của ICE gần thành phố này, dẫn đến hơn chục vụ bắt giữ ngày 3/10.

Nỗ lực siết chặt kiểm soát ở Portland của ông Trump diễn ra sau các động thái tương tự tại Washington DC, Los Angeles và Memphis – những hành động đã vấp phải phản ứng gay gắt của các lãnh đạo đảng Dân chủ trên toàn quốc, cho rằng đây là bước đi mang động cơ chính trị và thiếu cơ sở pháp lý.

Tháng trước, một thẩm phán liên bang ở bang California phán quyết chính quyền Tổng thống Trump vi phạm pháp luật khi điều hàng nghìn binh sĩ Vệ binh Quốc gia đã liên bang hóa và hàng trăm lính thủy đánh bộ đến Los Angeles để trấn áp các cuộc biểu tình phản đối hành động của ICE.

Phán quyết này cấm binh sĩ thực hiện nhiệm vụ thực thi pháp luật trong bang, nhưng Nhà Trắng đã kháng cáo quyết định đó.