[Romano]

Hàng trăm binh sĩ thuộc lực lượng Vệ binh Quốc gia bang Texas (Mỹ) đã tập trung ngày 7/10 tại một cơ sở quân sự gần Chicago, trong bối cảnh Tổng thống nước này Donald Trump đe dọa viện dẫn Luật Chống nổi dậy (Insurrection Act) để triển khai quân đội tới nhiều thành phố do đảng Dân chủ kiểm soát, làm gia tăng tranh cãi về giới hạn quyền lực tổng thống.Phát biểu tại Nhà Trắng, ông Trump cho biết ông “để ngỏ khả năng” sử dụng đạo luật có từ hàng thế kỷ trước nhằm phớt lờ các phán quyết của tòa án cản trở việc điều động vệ binh tới các thành phố như Portland (bang Oregon) hay Chicago (bang Illinois). Một thẩm phán liên bang đã tạm thời chặn việc triển khai lực lượng tới Portland, trong khi một thẩm phán khác cho phép tạm thời triển khai tới Chicago, nơi các đặc vụ liên bang đang tăng cường trấn áp tình trạng nhập cư trái phép.

Ông Trump cho rằng: “Chicago là một thành phố tuyệt vời nhưng có nhiều tội phạm. Nếu thống đốc không làm được, chúng tôi sẽ làm. Mọi chuyện rất đơn giản”.

Luật Chống nổi dậy, vốn cho phép tổng thống triển khai quân đội để dập tắt tình trạng bất ổn, lần gần nhất được sử dụng năm 1992 trong các cuộc bạo loạn tại Los Angeles. Theo luật liên bang, quân đội và Vệ binh Quốc gia thông thường không được phép thực thi pháp luật dân sự, song đạo luật này cho phép ngoại lệ trong các tình huống khẩn cấp.

Giới quan sát cảnh báo việc ông Trump sử dụng đạo luật này có thể tạo tiền lệ nguy hiểm. Tại bang Illinois, Thống đốc J.B. Pritzker cáo buộc ông Trump đang nỗ lực “quân sự hóa các thành phố Mỹ”.

Chính quyền bang Illinois và thành phố Chicago ngày 6/10 đã đệ đơn kiện nhằm ngăn lệnh điều động 300 binh sĩ Vệ binh Illinois và 400 binh sĩ Vệ binh Texas tới Chicago. Thẩm phán liên bang April Perry cho phép triển khai tạm thời nhưng yêu cầu chính phủ nộp phản hồi trước ngày 9/10.

Trong khi đó, tại Portland, một thẩm phán khác đã ra lệnh tạm dừng việc đưa quân tới thành phố này. Theo giới chức địa phương, các cuộc biểu tình phản đối chính sách nhập cư của chính quyền Tổng thống Trump nhìn chung ôn hòa và quy mô nhỏ, không giống với tình trạng “chiến trường” mà Tổng thống mô tả.

Các binh sĩ Texas được nhìn thấy tập trung tại Trung tâm huấn luyện dự bị lục quân ở Elwood, cách Chicago khoảng 80 km. Chưa rõ khi nào họ sẽ bắt đầu hoạt động trong thành phố.

Giới phân tích cho rằng bất kỳ động thái nào của ông Trump nhằm viện dẫn Luật Chống nổi dậy sẽ đối mặt với các thách thức pháp lý mới, song Tòa án Tối cao từng phán quyết rằng tổng thống là người duy nhất có quyền xác định điều kiện áp dụng đạo luật này./.