Ai đang gánh nặng nhất trong kỳ shutdown này?
Hơn 1 triệu nhân viên liên bang đang không được trả lương khi Quốc hội (Dân Chủ–Cộng Ḥa) chưa thống nhất tài trợ cho năm tài khóa mới từ 1/10/2025. Trong khi đó, các nghị sĩ Quốc hội vẫn nhận đủ lương theo quy định trong Hiến pháp—dù một số người tuyên bố sẽ không nhận hoặc sẽ quyên góp.
Những ai vẫn được trả lương?
Ngoài các nghị sĩ, thẩm phán Tối cao Pháp viện và hệ thống ṭa liên bang vẫn có lương (theo Hiến pháp). Các quan chức do Thượng viện phê chuẩn và một số bổ nhiệm chính trị cũng tiếp tục lĩnh lương.
Theo rà soát kế hoạch ứng phó shutdown của các cơ quan, khoảng 830.000 nhân viên vẫn được chi trả v́ nguồn lương không phụ thuộc vào khoản chi thường niên của Quốc hội—bao gồm từ các gói chi khác (như One Big Beautiful Bill Act, Inflation Reduction Act), phí dịch vụ, hoặc nguồn thu riêng.
Biện pháp “che chắn” của chính quyền Trump
Ngay trước thời điểm ~2 triệu quân nhân tại ngũ & trừ bị lỡ kỳ lương đầu tiên, chính quyền đă điều chuyển khoảng 8 tỷ USD từ quỹ R&D của Bộ Quốc pḥng để trả lương ngày 15/10. Tuy nhiên, không đủ cho kỳ chi trả cuối tháng.
Chính quyền cũng triển khai trả lương cho điều tra viên đặc biệt FBI; đồng thời 70.000 nhân sự chấp pháp thuộc Bộ An ninh Nội địa (DHS)—gồm CBP, ICE, Mật vụ và các đơn vị khác—sẽ nhận lương theo thông báo chính thức.
Ai không được trả (hoặc làm không lương)?
Ước tính hiện có ~730.000 người đi làm không lương, và ~670.000 người tạm nghỉ (furlough). Một số cơ quan điều chỉnh phương án theo thời gian: Sở Thuế vụ (IRS) ban đầu dự tính dùng IRA để trả lương cho ~74.300 nhân viên, nhưng một tuần sau đă cho nghỉ gần một nửa.
Nhân viên Thượng viện nhận thông báo không có lương kỳ 20/10 và cho đến khi hết shutdown. Nhánh tư pháp cũng cạn nguồn để vận hành toàn phần: lực lượng “thiết yếu” tiếp tục làm việc không lương, c̣n lại furlough.
Tranh căi ở Quốc hội: trả lương “một phần” hay “toàn bộ”?
Lănh đạo Cộng Ḥa Thượng viện sắp đưa ra bỏ phiếu dự luật trả lương cho một số “nhân sự thiết yếu” trong thời gian shutdown. Đảng Dân Chủ không ủng hộ nếu dự luật không áp dụng cho tất cả người đang bị nợ lương. Ngay trong nội bộ Cộng Ḥa cũng có ư kiến phản đối, cho rằng chi trả một phần sẽ làm mất “điểm tựa áp lực” để sớm kết thúc bế tắc.
Luật trả lương bù 2019 bị “đọc lại”?
Trước đây, đa số nhân viên liên bang được trả bù sau khi hết shutdown; năm 2019 Quốc hội đă luật hóa thông lệ này. Tuy nhiên, Văn pḥng Ngân sách Nhà Trắng đang xem xét cách giải thích mới, cho rằng luật 2019 không bao trùm nhân sự furlough—nguy cơ hàng trăm ngh́n người mất hẳn tiền bù.
Nhà thầu liên bang: “vùng tối” ít được bảo vệ
Nhiều nhà thầu lo an ninh, vệ sinh, vận hành căng tin… cũng bị cho nghỉ khi shutdown. Khác với công chức, không có bảo đảm nào rằng họ sẽ được trả bù sau khi khủng hoảng chấm dứt.
Tác động đời sống: lỡ một kỳ lương đă “vỡ trận”
Nhiều gia đ́nh sống dựa vào từng kỳ lương. Chỉ cần trễ một kỳ đă đủ làm đứt ḍng tiền: nguy cơ mất nhà, mất xe, khó đảm bảo chi tiêu thiết yếu—từ thực phẩm tới chăm sóc con cái. Thư gửi về từ nhân viên liên bang phản ánh áp lực tâm lư và tài chính ngày càng nặng.
Điểm nóng sắp tới cần theo dơi
Dự luật trả lương “thiết yếu” tại Thượng viện: có được mở rộng cho toàn bộ người bị nợ lương?
Kỳ lương quân đội cuối tháng: nguồn bắc cầu mới hay ngắt quăng chi trả?
Diễn giải luật 2019 từ Văn pḥng Ngân sách: có phủ định back pay với furlough?
Điều chỉnh kế hoạch của các cơ quan (như IRS): phạm vi làm không lương và tạm nghỉ c̣n thay đổi ra sao?
Shutdown 2025 giáng đ̣n trực tiếp vào đời sống hơn 1 triệu công chức và gia đ́nh họ, trong khi ưu tiên chi trả cho quân đội và an ninh nội địa giúp xoa dịu phần nào rủi ro an ninh. Nhưng giải pháp chắp vá khó bền nếu không có ngân sách toàn phần. Mỗi ngày trôi qua, áp lực xă hội–kinh tế tăng, và niềm tin của lực lượng công vụ vào hệ thống tài khóa tiếp tục bị bào ṃn.