Đợt đóng cửa chính phủ liên bang lâu thứ hai trong lịch sử nước Mỹ nhiều khả năng sẽ c̣n kéo dài ít nhất đến hết cuối tuần này, khi Thượng viện tạm nghỉ họp cho đến tuần sau và Tổng thống Donald Trump tối 24/10 bắt đầu chuyến công du nhiều ngày tới châu Á.
Ṭa nhà Quốc hội Mỹ tại Washington, D.C.
Theo phóng viên TTXVN tại Washington, ngày 23/10, các thượng nghị sĩ đă rời đi sau khi không thể thông qua dự luật nhằm chi trả lương cho các nhân viên thiết yếu như quân nhân hay nhân viên thực thi nhập cư, trong bối cảnh ngân sách liên bang vẫn bị đ́nh trệ. Nhiều nhân viên liên bang dự kiến sẽ bị mất kỳ lương đầy đủ đầu tiên trong vài ngày tới, tùy theo cơ quan làm việc.
Đợt đóng cửa chính phủ, hiện đă bước sang ngày thứ 24, đă kéo dài đủ lâu để các nhà lập pháp bắt đầu xem xét những phương án tài trợ tạm thời dài hạn hơn nhằm hoàn tất các cuộc đàm phán về ngân sách cho cả năm tài chính của các cơ quan chính phủ.
Tổng thống Trump cho biết ông không chắc liệu t́nh trạng đóng cửa có được giải quyết trước khi ông kết thúc chuyến công du châu Á - gồm Malaysia, Nhật Bản và Hàn Quốc - vào ngày 30/10 hay không.
Khi chính phủ gần như chắc chắn sẽ bước sang tuần thứ 5 của đợt đóng cửa, việc các nhà lập pháp không thể đạt được thỏa hiệp đang ngày càng gây thiệt hại cho chính những người có nhiệm vụ bảo vệ họ.
Chủ tịch Công đoàn Cảnh sát Điện Capitol Mỹ Gus Papathanasiou cho biết, các đồng nghiệp của ông - hiện đă bước sang kỳ trả lương thứ hai mà không nhận được tiền - đang chịu sức ép tài chính nặng nề.
Hạ viện đă thông qua dự luật nhằm duy tŕ ngân sách chính phủ đến ngày 21/11, với kỳ vọng rằng 7 tuần sẽ là đủ thời gian để phê duyệt các dự luật chi tiêu cho cả năm tài chính. Tuy nhiên, một nửa khoảng thời gian đó đă trôi qua, mà ngay cả dự luật tạm thời cũng chưa được thông qua, nên các nhà lập pháp đang bắt đầu xem xét những lựa chọn khác để vừa mở lại chính phủ vừa cấp ngân sách cho cả năm.
Một dự luật khác có thể sẽ cần thiết chỉ để mở lại chính phủ tạm thời đến tháng 12 hoặc sang năm tới. Tuy nhiên, Hạ viện Mỹ cũng được thông báo sẽ kéo dài kỳ nghỉ thêm một tuần, ngay cả khi đợt đóng cửa chính phủ đang tiến gần mốc kỷ lục về thời gian.
Mặc dù đă thừa nhận một số bất măn trong nội bộ đảng Cộng ḥa về chiến lược hiện nay, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson vẫn giữ quyết định không đưa vấn đề ra bỏ phiếu, nhằm gây áp lực lên các Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ. Khi Hạ viện không họp, mọi thỏa thuận ngân sách lưỡng đảng đều không thể được thông qua.
Kỳ nghỉ của Hạ viện, bắt đầu từ ngày 19/9, dự kiến sẽ kéo dài đến 2/11. Các nhà lập pháp sẽ được thông báo trước 48 giờ nếu Chủ tịch Johnson thay đổi quyết định và muốn triệu tập Hạ viện bỏ phiếu.
Chính sách y tế tiếp tục là điểm mấu chốt đối với các đảng viên Dân chủ trong ngày thứ 24 của đợt đóng cửa chính phủ liên bang. Các Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ đă 12 lần chặn dự luật tạm thời do đảng Cộng ḥa đề xuất, nhằm duy tŕ ngân sách ở mức hiện tại.
Đảng Dân chủ cho rằng dự luật mở lại chính phủ phải bao gồm cả việc gia hạn trợ cấp của Đạo luật chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (ACA, hay c̣n gọi là Obamacare) và hủy bỏ việc cắt giảm ngân sách dành cho bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp (Medicaid) mà đảng Cộng ḥa thông qua vào mùa hè vừa qua.
Đảng Cộng ḥa từ chối đàm phán về chính sách y tế, cho rằng vấn đề này nên được thảo luận sau khi chính phủ mở cửa trở lại. Đảng Dân chủ đặt mốc ngày 1/11 làm thời điểm then chốt, v́ đó là ngày bắt đầu đăng kư bảo hiểm y tế theo ACA cho năm 2026, khi hàng triệu người Mỹ sẽ bắt đầu t́m kiếm kế hoạch bảo hiểm mới.
Theo tổ chức nghiên cứu KFF, nếu trợ cấp không được gia hạn trước tháng 11, những người tham gia chương tŕnh có thể bị sốc giá khi t́m kiếm kế hoạch bảo hiểm, v́ phí bảo hiểm dự kiến sẽ tăng gấp đôi đối với hàng triệu người Mỹ.
Cùng với đó, lạm phát tại Mỹ tiếp tục tăng trong tháng 9, cho thấy xu hướng giá cả leo thang vẫn dai dẳng, ngay cả khi thị trường việc làm có dấu hiệu hạ nhiệt và người tiêu dùng bắt đầu bước vào mùa mua sắm cuối năm. Theo Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Bộ Lao động Mỹ, giá hàng hóa và dịch vụ trên toàn quốc trong tháng 9 tăng 3% so với cùng kỳ năm trước, nhích nhẹ so với mức 2,9% của tháng 8.
VietBF@sưu tập