Ngày 18/10, Roman Sopin gọi cho mẹ, nhờ mang cho anh một ít quần áo, tiền mặt và kính áp tṛng. Người đàn ông 43 tuổi này vừa bị lực lượng tuyển quân “hốt” ngay trên đường phố Kiev để đưa thẳng ra chiến trường chiến đấu chống lại Nga.
Roman Sopin đă tử vong vài ngày sau khi được đưa vào bệnh viện v́ chấn thương nghiêm trọng ở đầu, gia đ́nh nghi ngờ rằng đó là hậu quả của bạo lực khi anh bị lực lượng tuyển quân bắt giữ. Nguồn ảnh CI/Rferl
Chỉ một ngày sau, Sopin được chuyển đến bệnh viện trong t́nh trạng chấn thương sọ năo nghiêm trọng. Năm ngày sau, anh qua đời.
Giới quân đội Ukraine giải thích với gia đ́nh rằng, Sopin bị “bất tỉnh do ngă xuống sàn cứng và đập đầu xuống đất”. Họ khẳng định có khoảng 10 người chứng kiến vụ việc, và rằng Sopin “không có vết thương nào khác trên cơ thể”. Tuy nhiên, gia đ́nh và luật sư của ông không tin vào lời giải thích đó.
Giấy chứng tử ghi rơ ông chết do “chấn thương đầu do lực tác động mạnh”, kèm theo xuất huyết năo và vỡ xương sọ. Luật sư Oleksandr Protas nhận định: “Người ta không thể ngă kiểu đó được. Đây là một cú đánh mạnh, có chủ đích, mang tính chuyên nghiệp".
Theo Protas, ông từng gặp nhiều trường hợp bị đánh đập tại trung tâm tuyển quân quận Podil (nơi Sopin bị bắt) và cả tại trung tâm Svyatoshyn. Ông cho rằng đây không phải là một sự cố riêng lẻ.
Nỗi sợ hăi mang tên “tuyển quân bằng bạo lực”
Cái chết của Sopin khiến dư luận chú ư hơn bao giờ hết đến vấn đề nhân lực và bạo lực trong quá tŕnh huy động quân của Ukraine. Nó xảy ra chỉ vài ngày sau hai vụ việc khác liên quan đến hành vi tàn bạo của lực lượng tuyển quân, một lần nữa khiến người dân Ukraine phẫn nộ về “phương pháp tuyển mộ bằng nắm đấm”.
Ngày 17/10, một đoạn video mờ từ camera an ninh ở Kiev ghi lại cảnh hai cảnh sát liên tục đá và đánh một người đàn ông nằm bất động trước cửa xe cảnh sát. Cả hai hiện bị ṭa án ra lệnh quản thúc tại gia v́ “lạm dụng quyền lực”.
Chỉ hai ngày trước đó, tại vùng Ternopil, 7 quân nhân Ukraine bị bắt với cáo buộc “tra tấn, tống tiền và hành hung”, bao gồm cả việc đánh đập những người đàn ông không phải tân binh mà là binh sĩ đang trong quá tŕnh hồi phục sau khi bị thương ở chiến trường.
Một nạn nhân ở Ternopil kể lại rằng, anh bị tấn công bên ngoài trung tâm tuyển quân, bị ép lên xe tải, đánh đập, chĩa súng đe dọa và buộc phải trả 50.000 hryvnia (khoảng 1.200 USD) để được thả. Cảnh sát cho biết nhóm này c̣n đánh cắp một chiếc xe hơi, sau đó bị phát hiện gần Kiev.
Dạng huy động quân này được người dân gọi mỉa mai là “busification” - “bắt người lên xe buưt” - v́ những ai không chứng minh được ḿnh được miễn nghĩa vụ quân sự thường bị cưỡng ép đưa đi nhập ngũ ngay lập tức.
Gia đ́nh nạn nhân: “Cảnh sát quá thờ ơ, bao che”
Mẹ của Sopin, bà Larysa Sopina, nói với RFE/RL rằng bà không tin con trai ḿnh “bất tỉnh v́ ngă”. “Không ai ngă mà lại vỡ sọ như thế”, bà nói, đồng thời chỉ trích sự im lặng của giới chức Ukraine: “Không ai liên hệ với tôi cả. Tôi cảm thấy cảnh sát hoàn toàn thờ ơ và vô cảm".
Luật sư Protas cho biết khi ông lần đầu đến đồn cảnh sát Podil, họ nói rằng có thể Sopin “bị động kinh”. Nhưng nạn nhân không có tiền sử động kinh.
“Ngay từ đầu họ đă cố bao che vụ việc”, ông Protas nói. Cảnh sát và quân đội Kiev phủ nhận mọi hành vi sai trái.
Khủng hoảng nhân lực và t́nh trạng đào ngũ ở Ukraine
Các vụ việc trên làm nổi bật một thực tế đau ḷng: quân đội Ukraine đang thiếu nhân lực trầm trọng sau gần 4 năm chiến tranh toàn diện với Nga.
Sau khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022, chính phủ của Tổng thống Volodymyr Zelensky đă cấm tất cả đàn ông dưới 60 tuổi rời khỏi đất nước. Tuy nhiên, đến cuối tháng 8/2025, Kiev nới lỏng quy định cho nhóm 18–22 tuổi, khiến hàng chục ngh́n người trẻ trong độ tuổi này ồ ạt rời Ukraine trong tháng 9 và 10.
Dù chịu áp lực lớn, chính quyền vẫn chưa hạ độ tuổi nhập ngũ xuống 18, nhưng đă giảm từ 27 xuống 25 vào năm ngoái.
Theo Văn pḥng Tổng công tố Ukraine, hơn 110.000 vụ điều tra đào ngũ (AWOL) đă được mở chỉ trong những tháng đầu năm 2025 — chiếm hơn nửa tổng số kể từ khi chiến tranh bắt đầu. Tính từ năm 2022, đă có hơn 50.000 trường hợp đào ngũ được ghi nhận. Nhiều đàn ông Ukraine đă trả tiền cho các nhóm buôn người và liều mạng vượt biên sang Romania hoặc Moldova nhằm trốn lệnh nhập ngũ.