Toàn cảnh: Biểu t́nh hằng tuần, bắt giữ tăng mạnh
Từ tháng 9, người biểu t́nh tập trung hằng tuần trước cơ sở của Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) ở Broadview (ngoại ô Chicago) để phản đối chiến dịch siết chặt thực thi di trú của chính quyền Tổng thống Donald Trump tại khu vực Chicago. Giai đoạn đầu, lực lượng liên bang bảo vệ ṭa nhà đă dùng hơi cay, đạn hồ tiêu trong một số va chạm và bắt giữ nhiều người, có trường hợp bị cáo buộc trọng tội (tấn công hoặc cản trở sĩ quan).
Sang đầu tháng 10, vai tṛ chính trong việc giữ ǵn trật tự chuyển sang “Bộ Chỉ huy Hợp nhất” gồm lực lượng cấp bang, hạt và địa phương. Từ ngày 3/10 đến 28/10, các lực lượng này đă thực hiện 68 vụ bắt giữ liên quan các cuộc biểu t́nh tại Broadview.
Căng thẳng pháp lư: Quyền Tu chính án I và yêu cầu bảo đảm an toàn
Nhà chức trách nói mục tiêu là giữ lối ra vào cơ sở thông thoáng, đảm bảo nhân viên ICE và người ra vào được an toàn. Người biểu t́nh khẳng định họ thực thi quyền tự do ngôn luận và hội họp theo Hiến pháp. “Bộ Chỉ huy Hợp nhất” nhấn mạnh họ đưa ra chỉ dẫn lớn tiếng, rơ ràng, lặp lại nhiều lần và cho người dân “nhiều cơ hội tuân thủ pháp luật”; đồng thời cho biết từ khi mô h́nh hợp nhất triển khai, không c̣n đối đầu bạo lực phải dùng chế tài hóa học như giai đoạn trước.
Hồ sơ điển h́nh #1: A’Keisha Lee – “Tôi tin ḿnh có quyền có mặt ở đó”
Ngày 17/10, A’Keisha Lee (30 tuổi, cư dân Chicago) có mặt trong đoàn người hô khẩu hiệu gần cơ sở ICE. Theo video và lời kể, khi lực lượng có phù hiệu Cảnh sát Bang Illinois áp sát để đẩy đám đông khỏi khu vực lát bê tông, hỗn loạn xảy ra; Lee bị gậy va vào mặt (không rơ cố ư), ngă xuống rồi được đỡ dậy và bị c̣ng khóa bằng dây rút.
Tại đồn Broadview, Lee bị lấy dấu vân tay, chụp h́nh, giữ khoảng 5 giờ và được thả. Hồ sơ ṭa án Hạt Cook cho thấy cô bị Cảnh sát Bang Illinois cáo buộc hai tội nhẹ cấp A: chống người thi hành công vụ (mỗi tội có thể đến 1 năm tù và phạt đến 2.500 USD) và một lỗi vi cảnh “không tuân lệnh”. Lee phủ nhận chống đối, nói “tôi tin ḿnh có quyền có mặt ở đó”. Phiên ṭa dự kiến: 25/11.
Hồ sơ điển h́nh #2: Sean Mills – Bị c̣ng khi “xin vào trong để xem điều kiện”
Sean Mills (37 tuổi, Chicago) tham gia biểu t́nh mỗi thứ Sáu, Bảy, đôi khi quàng cờ Mỹ trên vai. Ngày 17/10, Mills nói anh muốn tự ḿnh kiểm chứng những cáo buộc về điều kiện bên trong cơ sở nên bước đến lối vào, xin vào trong để đặt câu hỏi và ghi nhận. Cảnh sát chặn lại, yêu cầu rời đi ngay, nếu không sẽ bị bắt. Khoảng 5–10 giây sau, Mills bị khóa tay bằng dây rút, đưa về đồn, lập biên bản vi cảnh “không tuân lệnh”; hầu ṭa 25/11.
Mills nói không hối tiếc v́ “đứng lên v́ niềm tin”, phản đối việc dừng hỏi giấy tờ dựa một phần trên yếu tố sắc tộc, và không ủng hộ các đợt bắt giữ người bị cáo buộc ở lậu tại Chicago.
Hồ sơ điển h́nh #3: Paul Ivery – Bị cáo buộc trọng tội rồi được hủy truy tố
Paul Ivery là người đàn ông vùng Chicago có khuyết tật trí tuệ, làm việc tại căng-tin một trường trung học, nổi tiếng tôn trọng và chào cảnh sát mỗi khi gặp. Ngày 27/9, Ivery đến cơ sở ICE Broadview để phản đối v́ bức xúc trước việc dùng hơi cay/đạn hồ tiêu. Theo đơn khiếu tố h́nh sự liên bang, Ivery đă lớn tiếng với một nhân viên Tuần tra Biên giới, bị cáo buộc thốt ra lời đe dọa, sau đó chạy và nhảy lên nóc một xe đang có người; video cho thấy anh bị khống chế bằng động tác quật ngă, các nhân viên bắn chất kích ứng xuống đất để giữ đám đông cách xa.
Ivery bị truy tố trọng tội hành hung nhân viên liên bang, tạm giam vài ngày rồi được thả ngày 1/10 theo diện tự bảo lănh, có Thị trưởng Oak Park Vicki Scaman và nhiều người ủng hộ xác nhận anh là “thành viên đáng quư của cộng đồng” và không nguy hiểm. Ngày 9/10, công tố xin băi bỏ cáo trạng; ngày 10/10, ṭa chính thức hủy truy tố. Luật sư công Jonathan Brooks gọi đây là “kết cục công bằng” và bày tỏ hy vọng những người khác có quyền Tu chính án I bị xâm phạm cũng được bảo vệ.
Những con số và mốc thời gian chính
– Từ 3/10 đến 28/10: lực lượng bang–hạt–địa phương thông báo 68 vụ bắt giữ liên quan biểu t́nh Broadview.
– Giai đoạn đầu tháng 9–đầu tháng 10: có các va chạm, dùng hơi cay/đạn hồ tiêu bởi lực lượng liên bang; sang đầu tháng 10, “Bộ Chỉ huy Hợp nhất” cho biết không c̣n phải sử dụng chế tài hóa học trong các tương tác ICE–người biểu t́nh.
– 17/10: các vụ bắt điển h́nh của A’Keisha Lee (2 tội nhẹ + 1 vi cảnh) và Sean Mills (vi cảnh). Cả hai hầu ṭa ngày 25/11.
– 27/9 → 10/10: vụ Paul Ivery từ truy tố trọng tội đến hủy truy tố.
Điểm nóng pháp lư c̣n tranh căi
– Giới hạn “khu vực cấm” và lệnh giải tán: người biểu t́nh cho rằng họ đứng trong phạm vi được phép; cảnh sát nói họ cần giữ thông thoáng lối ra vào và đă cảnh báo nhiều lần.
– Cách thức bắt giữ và dùng lực: một số người kể bị đẩy, quật, khóa tay, có vết bầm; cơ quan chức năng khẳng định ưu tiên hạ nhiệt, ra lệnh rơ ràng, và từ đầu tháng 10 không dùng hóa chất kiểm soát đám đông tại Broadview.
– Động thái thực thi di trú rộng hơn: người biểu t́nh phản đối đợt truy quét trong thành phố và các thực hành kiểm tra có thể gắn với yếu tố sắc tộc.
Bài kiểm tra cho quyền hiến định và quản trị trật tự
Broadview trở thành “pḥng thí nghiệm” nơi quyền biểu đạt, hội họp gặp đ̣i hỏi an ninh – vận hành của một cơ sở liên bang. Ba hồ sơ cá nhân cho thấy phổ trải nghiệm rất rộng: từ vi cảnh “không tuân lệnh”, cáo buộc chống người thi hành công vụ, đến một vụ trọng tội bị hủy truy tố nhờ bối cảnh đặc thù của bị cáo. Trong khi các phiên ṭa sắp tới (25/11) hứa hẹn làm rơ thêm ranh giới pháp lư, cuộc tranh luận về cách thức bảo đảm cả quyền công dân lẫn an toàn công cộng chắc chắn c̣n tiếp tục.