[Cupcake01]

Tuần trước, yại cuộc họp ở thành phố Toronto, Canada, các bộ trưởng năng lượng của các quốc gia thuộc G7 đã thống nhất thành lập một liên minh sản xuất khoáng sản trọng yếu.

Theo Bộ Tài nguyên Thiên nhiên Canada, kế hoạch này bao gồm hơn 20 khoản đầu tư, quan hệ đối tác và biện pháp nhằm thúc đẩy dòng vốn 6,4 tỷ đôla Canada (4,57 tỷ USD) cho các dự án khoáng sản trọng yếu.

Nhóm G7 bao gồm Canada, Pháp, Đức, Ý, Nhật Bản, Anh và Mỹ cũng đồng ý rót thêm tới 20,2 triệu đôla Canada cho hoạt động hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và phát triển các loại khoáng sản này.

Bộ trưởng Năng lượng Canada Tim Hodgson ám chỉ Trung Quốc: “Những động thái này gửi tới thế giới một thông điệp rất rõ ràng. Chúng tôi nghiêm túc trong việc giảm độ tập trung thị trường và giảm sự phụ thuộc”.

Theo dữ liệu từ AlixPartners được Reuters trích dẫn, Trung Quốc hiện thống trị nguồn cung đất hiếm toàn cầu, chiếm tới 70% sản lượng khai thác, khoảng 85% công suất tinh luyện và gần 90% sản lượng hợp kim và nam châm đất hiếm.

Ngày 9/10, Trung Quốc công bố thêm các biện pháp hạn chế xuất khẩu đất hiếm, bổ sung 5 nguyên tố mới vào danh mục kiểm soát, đồng thời mở rộng quy định cấp phép sang công nghệ khai thác, chế biến và sản xuất.

Các biện pháp này dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/11. Nhưng Trung Quốc đã tạm hoãn 1 năm sau hội nghị thượng đỉnh giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump vào tuần trước.

Sau cuộc gặp, ông Trump tuyên bố “không có rào cản nào” đối với xuất khẩu đất hiếm.

Trước hội nghị Toronto, Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright khẳng định chính quyền ông Trump hoàn toàn đồng thuận với các đồng minh G7 trong việc đối phó ảnh hưởng từ Trung Quốc.

Ông Wright cho rằng Bắc Kinh sử dụng các biện pháp phi thị trường để “loại phần còn lại của thế giới khỏi chuỗi sản xuất” nhằm giành lợi thế chiến lược. “Chúng ta cần tự thiết lập khả năng khai thác, chế biến, tinh luyện và sản xuất từ đất hiếm. Chúng ta sẽ phải can thiệp và sử dụng một số biện pháp phi thị trường”, ông nói.

Tuy nhiên, Viện trưởng Wu Xinbo của Viện Nghiên cứu Quốc tế Đại học Phúc Đán cho rằng các biện pháp này không mới. Ông nói: “Chiến lược phi thị trường, bao gồm thuế quan, kiểm soát công nghệ, trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu, đã có từ nhiệm kỳ đầu của ông Trump”.

Ông bình luận thêm: “Nhóm G7 từ lâu đã muốn thoát khỏi sự phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc, nhưng thực tế là họ không thể. Vì vậy, tôi tin rằng cả chiến lược thị trường lẫn phi thị trường đều khó thành công trong tương lai gần... Đất hiếm sẽ vẫn là quân bài quan trọng của Trung Quốc trong quan hệ Trung - Mỹ. Chúng tôi tin tưởng vào điều đó”.

Viện phó thường trực Zhu Feng tại Trường Quan hệ quốc tế Đại học Nam Kinh, nhận định hội nghị G7 gửi đi thông điệp rõ ràng về lập trường của Mỹ.

“Dù Trung Quốc và Mỹ đã đạt thỏa hiệp tạm thời trong cuộc chiến thương mại, nhưng nó chưa kết thúc và thỏa thuận thương mại song phương vẫn chưa được ký chính thức”, ông nói.

Theo ông Zhu, hiện Mỹ muốn tránh cú sốc ngắn hạn mà lệnh cấm có thể gây ra cho hệ thống công nghiệp phương Tây. “Mục tiêu dài hạn là thoát khỏi sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng và chuỗi giá trị đất hiếm của Trung Quốc. Đây vẫn là một phần cốt lõi trong cạnh tranh chiến lược giữa hai nước”, ông nói thêm.

Ông cảnh báo rằng Trung Quốc có lý do để lo ngại trước kế hoạch của G7, vì các chuỗi cung ứng cần được duy trì theo hướng mở, đa dạng và dựa trên cạnh tranh thị trường.

“Nếu để các yếu tố địa chính trị chi phối chuỗi cung ứng, hậu quả chỉ là sự thoái lui và phân mảnh”, ông nói.

Theo SCMP