Những ngày qua, mạng xã hội lan truyền câu nói được cho là của Thứ trưởng Hải quân Hoa Kỳ Hùng Cao khi thăm Việt Nam: “Chúng ta xây cầu, không xây tường.” Tuy nhiên, cho đến hiện tại không hề có clip hay bản tin chính thức nào xác nhận ông Hùng nói câu này. Việc gán ghép đã vô tình biến một khẩu hiệu chính trị cũ thành “lời vàng” của nhân vật thời sự, đẩy cảm xúc công chúng đi xa sự thật.
Nguồn gốc câu nói: Hillary Clinton (2016)
Câu “We build bridges, not walls” gắn liền với chiến dịch tranh cử tổng thống của bà Hillary Clinton năm 2016, nhằm phản đối đường lối chia rẽ và chính sách chống di dân (trong đó có ý tưởng xây tường biên giới Mỹ–Mexico).
— Ngày 13-7-2016, bà viết: “In America, we lift each other up. We build bridges, not walls. We stand together because we're stronger together.”
— Ngày 7-11-2016 (trước ngày bầu cử), bà nhắc lại: “In America, we build bridges, not walls. Let's go out and prove that love trumps hate.”
Sau đó, cụm từ này được nhiều chính trị gia Dân chủ và truyền thông nhắc lại như một khẩu hiệu đối lập với “bức tường” của ông Trump.
Thông điệp được nhiều nhân vật mượn lại
Khái niệm “xây cầu thay vì xây tường” không chỉ là khẩu hiệu tranh cử. Đức Giáo hoàng Francis (31-3-2019, tại Maroc) từng nói đại ý: người thích xây tường rốt cuộc trở thành tù nhân của chính bức tường mình dựng lên; còn người xây cầu thì tiến về phía trước. Năm 2021, mục sư Tan Seow How (Singapore) cũng kêu gọi “xây những cây cầu” như lời nhắc phá bỏ cô lập, hóa giải hằn học trong cộng đồng.
Lập trường của Hùng Cao và vì sao gán ghép là sai
Điểm cần nhấn mạnh: ông Hùng Cao là người ủng hộ các biện pháp an ninh biên giới cứng rắn theo đường lối của ông Trump, từng chỉ trích chính sách nhập cư của chính quyền Biden, và nhận được sự ủng hộ khi tranh cử Thượng nghị sĩ tại Virginia năm 2024 (nhưng không thắng cử). Vì vậy, đem câu “We build bridges, not walls” – vốn là khẩu hiệu đối lập với “bức tường” – đặt vào miệng ông là đi ngược quan điểm của chính ông.
“Tôi về NHÀ là xây cầu…”: vì sao không ổn?
Một số status còn gán cho ông Hùng câu “Tôi về NHÀ là xây cầu, không phải xây tường.” Cách diễn đạt này có nhiều vấn đề:
Về nghi thức, khi đến Việt Nam với tư cách quan chức quân sự Hoa Kỳ, “NHÀ” của ông phải là Hoa Kỳ. Tuyên bố “về nhà” dễ tạo cảm giác sai lệch chuẩn mực “One Flag, One Nation, Under God.”
Bản thân ông từng định danh rất rõ trong giai đoạn tranh cử qua thông điệp “Call Me American” (“Hãy gọi tôi là người Mỹ”). Đặt lời “về NHÀ” vào miệng ông khiến lập trường đó trở nên mâu thuẫn.
Xây cầu cần hai bờ: những câu hỏi phải nói rõ
“Xây cầu” luôn cần sự đồng thuận hai phía. Vậy:
Ông có tham vấn cộng đồng người Việt tị nạn cộng sản – những người ở “bờ bên này” – hay chưa?
“Bờ bên kia” có chấp nhận biểu tượng Cờ Vàng Ba Sọc Đỏ – biểu tượng cộng đồng hải ngoại – trên chiếc “cầu” ấy không?
Nếu câu trả lời là không hoặc chưa, thì “chiếc cầu” chỉ là hình ảnh đẹp trên mạng, không phải một tiến trình hòa giải thực chất.
Trong kỷ nguyên bùng nổ mạng xã hội, một câu nói dễ trở thành “vàng ngọc” nếu khớp kỳ vọng đám đông. Nhưng sự thật vẫn là: “We build bridges, not walls” là câu của Hillary Clinton trong bối cảnh chính trị năm 2016, không phải phát biểu của Hùng Cao trong chuyến thăm gần đây. Tôn trọng ngữ cảnh và nguồn gốc phát ngôn là bước đầu để tranh luận lành mạnh. Còn nếu thực sự muốn “xây cầu”, hãy bắt đầu bằng sự chính xác và thiện chí – thay vì dựng thêm một “bức tường” tin sai.