Theo như ABC News mới đây đưa tin rằng, sau khi ba năm được giải phóng, thành phố cảng miền nam Ukraine giờ đây chìm vào sự tĩnh lặng đầy căng thẳng khi nhiều người lo sợ một cuộc bao vây mới sắp diễn ra, khiến các con phố ở Kherson hiện gần như trống rỗng.
Đường phố vắng tanh, người dân nơm nớp sợ hãi
Lưới chống UAV ở trên đường phố ở thành phố Kherson của Ukraine. Ảnh ABC News.
Dù Kherson được giải phóng vào ngày 11/11/2022 sau 9 tháng nằm dưới sự kiểm soát của Nga, nhưng trên thực tế chiến tranh chỉ chuyển sang một hình thái khác. Từ bên kia sông Dnipro, quân Nga không ngừng pháo kích, trong khi máy bay không người lái lượn lờ suốt ngày đêm trên bầu trời thành phố vốn đầy cửa kính vỡ.
Một chuyến thăm của nữ diễn viên người Mỹ Angelina Jolie gần đây đã mang lại chút động viên tinh thần cho người dân. Hình ảnh nữ diễn viên Mỹ xuất hiện trong tầng hầm và trên những con phố được che bằng lưới chống UAV đã lan truyền rộng rãi, phản ánh rõ nỗ lực sinh tồn nơi tuyến đầu đang bị lãng quên.
Từng là nơi sinh sống của 280.000 người, Kherson nay đã trở thành một mặt trận bị lãng quên, nơi tiếng nổ vọng lại mỗi ngày dưới những tấm biển vẫn còn dòng chữ: “Thành phố của sức mạnh, tự do và kiên cường".
Giữa trung tâm bị bom đạn tàn phá, quầy hoa nhỏ của bà Olha Komanytska, 55 tuổi, nổi bật lên như một mảng màu khác thường. Hoa hồng đỏ và trắng tràn ra khỏi những xô cao, tô điểm cho góc phố từng tấp nập, giờ chỉ còn lác đác vài người qua lại.
“Giờ chẳng ai mua hoa cả. Chúng tôi chỉ cố sống sót qua ngày", bà nói.
Suốt gần 30 năm, vợ chồng bà Komanytska trồng hoa ở ngoại ô Kherson. Giờ, chỉ còn lại quầy hoa nhỏ, sau khi toàn bộ nhà kính bị phá hủy.
Bà đội khăn đen để tang chồng, người qua đời vì bệnh tim. “Tôi chỉ có thể đứng trước mộ ông vài phút,” bà nói, “vì máy bay không người lái có thể tấn công bất cứ lúc nào”.
Ngay tại quầy hoa, bà cũng từng thoát chết trong gang tấc: một quả đạn pháo bay sượt qua đầu, khiến tấm kính bên cạnh nứt toác - nay được che lại bằng lớp bìa mỏng.
“Giờ tôi có thể nhận ra từng loại vũ khí chỉ bằng âm thanh”
Giống như nhiều người ở Kherson, bà Komanytska đã học được “quy luật sinh tồn mới”: phân biệt pháo, rocket, bom chỉ qua tiếng nổ. Nhưng drone - bà nói - “mới là thứ đáng sợ nhất”.
Bà thường đóng cửa sớm, đi sát tường khi về nhà, đôi khi ẩn dưới tán cây để tránh các “mắt thần” trên trời. “Ban đêm, chúng cứ bay trên đầu. Trước đây còn có thể nấp dưới cây, giờ thì… chẳng biết nấp đâu nữa”, bà nói.
Trên những con phố mùa thu, lá vàng bám trên lưới chống UAV khi công nhân thành phố tiếp tục căng thêm lớp lưới mới — thứ vốn dùng trong công trình xây dựng, nay trở thành lá chắn sinh mạng cho người dân.
Tại một bệnh viện, toàn bộ lối vào được bao kín bằng lưới và bê tông, chỉ chừa một hành lang hẹp cho nhân viên và bệnh nhân.
Dù luôn sống trong trạng thái cảnh giác tột độ, thành phố vẫn cầm cự. Bưu điện vẫn mở, dù cửa ra vào bị chắn bằng khối bê tông chống nổ. Xe buýt vẫn chạy, bên cạnh là những hầm bê tông mini để trú ẩn khẩn cấp.
Trên không, “lá chắn vô hình” vẫn đang bảo vệ Kherson: hệ thống tác chiến điện tử (EW) dùng sóng vô tuyến để phát hiện, gây nhiễu và vô hiệu hóa UAV Nga.
“Chúng tôi phải ngăn mọi cú đánh"
Max, 28 tuổi, thuộc Tiểu đoàn tác chiến điện tử hải quân số 310, phụ trách mạng lưới bảo vệ trên bầu trời Kherson. Phòng làm việc của anh trông như trạm điều khiển máy tính của game thủ — đầy màn hình hiển thị bản đồ, dữ liệu và giọng nói từ các đơn vị lân cận.
“Công việc của chúng tôi là phát hiện mục tiêu và khiến chúng thất bại,” anh nói. “Dù đó là drone truy sát dân thường, phá hạ tầng hay đoàn xe cứu trợ.”
Theo Max, chỉ trong nửa ngày, có thể có đến 250 UAV FPV hướng về Kherson, nhưng đơn vị của anh chặn được hơn 90%.
“Khi thấy một quả drone đánh trúng binh sĩ, tim bạn đau thắt lại. Bạn chỉ muốn làm mọi thứ để điều đó không bao giờ xảy ra nữa”, anh nói.
Để duy trì chút bình thường trong cuộc sống, nhiều hoạt động — đặc biệt cho trẻ em - được chuyển xuống tầng hầm.
Mỗi tuần, một câu lạc bộ cờ vua lại họp dưới tầng hầm. “Trong thời bình, chúng tôi sẽ luyện tập nghiêm túc hơn. Nhưng bây giờ, điều quan trọng là lũ trẻ có chỗ để gặp gỡ và kết bạn", huấn luyện viên Oksana Khoroshavyna nói.
Bên cạnh đó, ở một tầng hầm khác, Artem Tsilynko, 16 tuổi, học sinh trung học mơ làm nha sĩ, đang tập đấm bốc với bạn bè.
“Đối với tôi, nơi này là biểu tượng của sự đoàn kết. Dù cuộc sống ở Kherson giờ bị bó hẹp, chúng tôi vẫn có thể tập luyện cùng nhau", cậu nói và chia sẻ nỗi sợ cái chết “đã chai sạn theo thời gian”, nhưng mỗi đêm khi pháo kích dồn dập, tim cậu vẫn đập loạn trong tầng hầm tối.
“Khi ngồi dưới hầm, tim bạn đập nhanh đến mức không thể ngủ nổi”, cậu nói khẽ.