Pháp Chính kề vai sát cánh với Tiên chủ tung hoành thiên hạ, đánh Tây dẹp Trung, xây dựng Thục Hán, viết nên trang sử chói ḷa giữa khói lửa mịt mù thời chiến loạn. Tuy nhiên, Tam Quốc Diễn Nghĩa không thể cho Pháp Chính tỏa sáng, v́ sao?
Y dẫn đường cho Lưu Bị hất cẳng Lưu Chương chiếm Ích Châu, giúp Lưu Bị đoạt Hán Trung từ tay Tào Tháo.
Y là kẻ duy nhất lộng quyền giết người mà Khổng Minh không cản, là kẻ duy nhất Khổng Minh cho rằng có thể ngăn được Lưu Bị đông chinh.
Y được Trần Thọ xếp ngang hàng với Quách Gia.
Y là Pháp Chính.
Pháp Chính tự Hiếu Trực, người quận Hữu Phù Phong, Mi huyện.
Kiến An sơ niên, thiên hạ mất mùa, Pháp Chính lặn lội vào Thục đầu quân cho Lưu Chương, nhưng không được trọng dụng, lại c̣n bị bọn môn khách ở các châu ấp chê là không có phép tắc, nên bất đắc chí. [1]
Tưởng như Pháp Chính sẽ trải qua một đời an nhàn vô tích sự như thế, th́ nào ngờ Trương Tùng xô đẩy cho Chính đi sứ Kinh Châu, gặp được Lưu Bị, để rồi “mặt trời chân lư chói qua tim”.
Từ ấy, Pháp Chính kề vai sát cánh với Tiên chủ tung hoành thiên hạ, đánh Tây dẹp Trung, xây dựng Thục Hán, viết nên trang sử chói ḷa giữa khói lửa mịt mù thời chiến loạn.
Tuy nhiên, Tam Quốc Diễn Nghĩa không thể cho Chính tỏa sáng.
Bởi tiểu thuyết chỉ có thể tập trung hào quang cho vài nhân vật điển h́nh, mà Chính dù thuộc phe “chính diện”, nhưng lại là kẻ thiện ác bất phân, nhập nhằng không rơ.
Pháp Chính, mà không “chính”, Hiếu Trực, mà không “trực”. Nếu phải dùng một chữ để nói về y, đó hẳn là: Tà!
Chính trường tầng tầng mờ ám
Đầu tiên, y lén lút tư thông với Lưu Bị. Nhưng khi hiến kế cho chủ mới, Pháp Chính có vỗ ngực bảo đảm sẽ làm nội ứng không? Không, Pháp Chính nói thế này:
“Dựa vào cái anh minh tài lược của tướng quân, thừa lúc Lưu mục hèn yếu mà lấy Ích Châu; Trương Tùng, cánh tay đắc lực trong châu, sẽ làm nội ứng bên trong; sau này nhờ cái giàu có của Ích Châu, cậy cái hiểm trở của kho trời, nên nghiệp lớn như trở bàn tay vậy”. [1]
Đơn giản thế thôi, đẩy Trương Tùng lên đầu sóng ngọn gió, đưa ḿnh vào khu vực vô can.
Khi khuyên Lưu Chương đầu hàng, Chính vẫn nhất quyết lừa tới cùng, đầu thư đă tranh thủ giăi bày nỗi oan bị liệt vào thành phần phản động:
“Chính vốn vụng tính vô thuật, mà nay minh hảo giữa hai bên bị tổn hại, sợ là tả hữu chẳng rơ gốc ngọn, tất đều quy tội cho Chính, khiến Chính hổ thẹn tới chết, c̣n làm nhục tới Chấp sự, bởi vậy đành bỏ thân ở ngoài, chẳng dám về phục mệnh”.[1]
Đồng thời, tuy nội dung phân tích t́nh h́nh chính sự, nhưng mục đích chính lại là công tâm kế, đánh mạnh vào điểm yếu nhân nghĩa của Chương: “trăm họ ngày một khốn đốn”,“bách tính chẳng thể kham nổi lao dịch”.
Sau đó,quả thật Lưu Chương tự động đầu hàng với lư do không đành để dân chúng phải chịu khổ sở chiến tranh. Chỉ một lá thư mà giúp binh lính Lưu Chương lẫn quân đoàn Lưu Bị bớt được bao nhiêu xương máu.
Chiếm được Tây Xuyên, Bị phong cho Chính làm Thái thú Thục quận, Dương Vũ tướng quân, ngoài thống lĩnh kinh kỳ, trong làm Tham mưu trưởng. Tạm thời không đề cập đến thực quyền, th́ có thể nói đây là địa vị dưới một người trên vạn người.
Quyền cao chức trọng như thế, Pháp Chính sử dụng ra sao?
Để trả thù cá nhânTam Quốc Chí viết về Chính như thế này: “Đối với ân đức một bữa ăn, nỗi oán hận một lần trừng mắt, không ǵ không báo phục, lại tùy tiện bắt giết làm hại rất nhiều người.”
Ân đền oán trả, vốn là lẽ thường ở đời, không ǵ đáng nói. Vấn đề ở chỗ, Chính đền ân th́ ít, trả oán th́ nhiều, mà c̣n là những thù hằn vặt vănh chẳng đáng vào đâu, cho nên mới có người bất măn bảo Khổng Minh bẩm cáo tội trạng của Chính lên Lưu Bị. Nhưng Khổng Minh không nghe, chỉ đáp:
“Chúa công khi ở Công An, phía bắc úy kị Tào Công cường mạnh, phía đông lo lắng Tôn Quyền bức bách, ở gần lại sợ Tôn phu nhân sinh biến ngay sát nách. T́nh thế lúc ấy, thật là tiến thoái lưỡng nan, may nhờ Pháp Hiếu Trực giúp đỡ, chúa công mới cất cánh bay liệng tự do được, chẳng sợ ai kiềm chế ḿnh nữa. Sao lại cấm đoán Pháp Chính khiến ông ấy không được làm theo ư riêng?” [1]
Trần Thọ-tác giả bộ chính sử Tam Quốc Chí, h́nh như thấy Chính chưa đủ tiếng xấu, bèn sốt sắng giải thích thêm cho đúng chuẩn nịnh thần: “Lượng lại biết Tiên chủ vốn yêu mến và tin tưởng Chính, cho nên mới nói như thế”.
Một câu này cũng gián tiếp đẩy Lưu Bị vào hàng ngũ hôn quân, biến Khổng Minh thành một trung thần bất lực.
Không hôn quân sao lại để thần tử lộng quyền giết hại lương dân? Không nịnh thần sao lại lợi dụng chủ công yêu mến để lộng quyền? Không bất lực sao biết vậy mà vẫn mặc kệ hai người kia làm bậy?
Sự việc này để lại thắc mắc đến mấy ngàn năm sau, cũng góp phần quan trọng cho luồng ư kiến: Pháp Chính quyền hạn cao hơn, được Lưu Bị trọng dụng hơn Khổng Minh.
Nhưng sự thật thế nào?
Thứ nhất, lúc này Lượng là Quân sư, tạm coi việc của phủ Tả tướng quân, thuộc hệ thống quân sự. C̣n Chính là Thái thú, thuộc cơ cấu dân sự. Luậnchức tước không thể nói ai cao hơn ai, nhưng thực quyền của Khổng Minh phải ở vào thế có thể ḱm hăm Chính. Nếu không th́ người phản đối Chính đă chẳng nhờ Khổng Minh lên tiếng.
Thứ hai, những kẻ bị giết có phải là lương dân?
Lưu Bị lấy Ích Châu, nói thẳng ra là cướp đất đoạt quyền, vậy mà quan viên cũ không kẻ nào làm phản, măi cho đến khi Bị bệnh nặng ở Bạch Đế mới có Thái thú Hoàng Nguyên nhóm lên đốm lửa tàn.
Nên biết, khi Bị vây Thành Đô, Lưu Chương mở cửa đầu hàng, nhưng “quan dân đều muốn tử chiến” [2].
Hơn nữa, Ích Châu lúc đó đă và đang tồn tại hai hệ phái lớn: Đông Châu và bản địa, ngoài ra c̣n một bộ phận nhỏ hơn mà đại diện là Trương Tùng, Pháp Chính, Mạnh Đạt... Sau lại thêm tập đoàn Kinh Châu do Bị mang vào, khiến cục diện chính trị càng thêm phức tạp. Tuy Lưu Bị và Khổng Minh thi hành nhiều biện pháp, nhưng đa phần là phủ dụ và cô lập, chính thức diệt trừ chỉ có Bành Dạng và Trương Dụ. Vậy những kẻ chống đối khác th́ sao?
Do đó, ngờ rằng việc Khổng Minh làm ngơ, Bị mắt nhắm mắt mở đối với hành động lộng quyền của Chính bởi trong đó ẩn chứa một số lợi ích chính trị, chứ không đơn giản chỉ là bất đắc dĩ phải nhân nhượng với công thần hay v́ t́nh cảm cá nhân như nhiều người vẫn tưởng.
------------------------
Chú thích và tham khảo:
[1] Tam Quốc Chí - Pháp Chính truyện (NXB Văn học 2016, Bùi Thông dịch, Phạm Thành Long hiệu đính).
[2] Tam Quốc Chí - Lưu Chương truyện (NXB Văn học 2016, Bùi Thông dịch, Phạm Thành Long hiệu đính).
Vietbf @ Sưu tầm