Các nhà hoạt động nhân đạo cho biết hơn 60.000 người đang mất tích, 200.000 người ở TP Al Fashir - Sudan có nguy cơ bị nhóm RSF bắt làm con tin.
Tổ chức Di cư Quốc tế cho biết kể từ khi Lực lượng Hỗ trợ nhanh (RSF) chiếm Al Fashir hôm 26-10, khoảng 70.000 người đă chạy trốn, song chưa đến 10.000 người ở các khu vực di tản an toàn.
Theo Sky News, số phận của hơn 60.000 người c̣n là dấu hỏi. Trong khi đó, các nhà hoạt động nhân đạo lo ngại hơn 200.000 cư dân Al Fashir c̣n lại đang bị các tay súng RSF bắt làm con tin.
Nội chiến Sudan bắt đầu từ tháng 4-2023, khi căng thẳng âm ỉ kéo dài giữa quân đội Sudan và RSF bùng phát tại Khartoum. Đặc phái viên Mỹ tại Sudan ước tính ít nhất 150.000 người đă thiệt mạng, trong khi gần 12 triệu người phải di dời.
Khu vực màu vàng do RSF nắm giữ, màu xanh do quân đội Sudan nắm giữ. Ảnh: Sky News
Tại Al Fashir, RSF bao vây, bỏ đói và pháo kích thành phố suốt 18 tháng nhằm giành từ tay quân đội Sudan. Một số nguồn tin cho biết các chỉ huy cấp cao, sĩ quan và lănh đạo chính trị đă tự sắp xếp lối đi an toàn với hơn 100 phương tiện trước khi thất thế hôm 26-10.
Cuộc tháo chạy hỗn loạn
Abdel Fattah Al Burhan - Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Sudan (SAF) - cho biết quyết định rút quân nhằm bảo vệ thành phố khỏi bị tàn phá thêm.
“Các lực lượng vũ trang, lực lượng chính quy và ủy ban an ninh chung đă nhất trí rút quân. Quá tŕnh rút quân bắt đầu bằng một đợt tấn công bằng máy bay không người lái vào các lực lượng chốt chặn, phá hủy các vị trí của họ. Sau đó, lực lượng chiến đấu cho đến khi vượt qua rào chắn và di chuyển đến một địa điểm bên ngoài thành phố. Trong quá tŕnh rút lui, chúng tôi mất hơn 300 người, hầu hết xe cộ bị phá hủy. Những người ở lại được giao nhiệm vụ bảo vệ chiến dịch rút lui và họ hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu” - ông chia sẻ.
Tuy nhiên, một người lính chia sẻ câu chuyện khác.
"Sư đoàn trưởng rời khỏi đồn trú. Họ hoàn toàn bỏ rơi chúng tôi và chúng tôi đột nhiên bị bao vây vào sáng hôm sau. Chuẩn tướng Adam, tư lệnh pháo binh, từ chối rút lui, nói tư lệnh sư đoàn rút mà không báo lệnh. Chuẩn tướng, sáu đại tá và một đại tá hải quân cũng bị bắt" - người này kể lại.
Phụ nữ và trẻ em di dời khỏi el-Fasher tại một trại tị nạn ở Tawila, khu vực Darfur hôm 3-11. Ảnh: The Norwegian Refugee Council
Một thường dân cũng mô tả bức tranh hỗn loạn vào sáng hôm đó. “Họ không phối hợp rút lui. Những người lính trên tiền tuyến dường như rất bất ngờ. Một số người rời khỏi thành phố, số khác giao tranh với RSF” - anh nói.
"Đường phố đầy xác chết. Tôi đă tận mắt chứng kiến. RSF tiến vào thành phố và tàn sát tất cả người họ t́m thấy. Họ không phân biệt trẻ em, thường dân hay người già - họ hành quyết tất cả, một cuộc diệt chủng hoàn toàn" - anh nói thêm.
Một đoạn video cho thấy hàng chục thi thể, mặc quân phục và thường phục, nằm bất động trên mặt đất bên cạnh những chiếc xe đang bốc cháy.
Thân nhân các bác sĩ bị giam giữ tại đây tiết lộ RSF yêu cầu họ trả tiền chuộc người thân. Một người đàn ông sống sót cho biết anh bị giam giữ ở Geurnei cùng 300-400 gia đ́nh khác sau khi bị cướp bóc và quấy rối trên đường rời khỏi Al Fashir.
200.000 người ra sao?
H́nh ảnh vệ tinh ngày 30-10 cho thấy những đống đất trông giống ngôi mộ mới được đắp thêm tại một nghĩa trang, gần các trường học ở Geurnei.
Nhiều người khác bị hành quyết trên cánh đồng bên ngoài Al Fashir.
Trong bối cảnh đó, nỗi lo về số phận của khoảng 200.000 người c̣n lại ở Al Fashir ngày càng tăng.
Một chỉ huy cấp cao của RSF cho biết ít nhất 7.000 người đă thiệt mạng tại Al Fashir trong 5 ngày đầu tiên bị chiếm giữ.
Al Fashir đang hoàn toàn bị cô lập và mất liên lạc.
Văn pḥng Điều phối Nhân đạo của Liên Hợp Quốc (UNOCHA) tại Sudan chia sẻ "các đối tác ở Sudan đang bị chặn không cho tiếp cận Al Fashir, Bắc Darfur. Dân thường mắc kẹt bên trong, t́nh trạng chưa xác định. Các nhân viên cứu trợ sẵn sàng cung cấp hỗ trợ".
Trong khi đó, trên mạng xă hội, RSF phát tán các video về xe tải chở hàng cứu trợ cho những người dân Al Fashir.
Alaa Nugud - phát ngôn chính trị TASIS thuộc RSF - lên án thông tin “ít nhất 7.000 người chết”. “Không bao giờ có chuyện lực lượng TASIS hay các bên liên quan giết hại dân thường dựa trên sắc tộc” - ông này nói sau khi đọc báo cáo của Sky News.
Ông nói thêm "lực lượng RSF và TASIS đă sơ tán hơn 800.000 thường dân bên ngoài Al Fashir".
RSF bị cáo buộc phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người trên khắp Sudan kể từ khi xung đột bắt đầu vào tháng 4-2023.